بدشانسی حتی در زبان پارسی!
نگارش در تاریخ ۲۸ بهمن ۱۳۹۱ | ارسال شده در بخش گاه نوشت ها | ۳ نظر
شاید از بدشانسی زیاد آدم باشد که از مقاله ای بنا به دلایلی ناخرسند باشی و در عین حال ادبیات یا جملات و یا کلماتی در همان مقاله ببینی که اصلا آن ها را ناخوش داری و یا با کاربرد آنها مسئله و مشکل داشته باشی. ما در این روزگار که شانس نادانان و کم دانان و کژراهان، فراوان گفته است، به بدشانسی های پشتِ سرِهم و لاینقطع، شهرۀ آفاق شده ایم؛ اکنون سؤال من از نویسسندگان و ویراستاران این است که چرا خوانش عربی کلمات را به جای اصل پارسی آنها نشانده اند و یا می نشانند؟ آیا نمی دانند که بکارگیری عربی شدۀ یک کلمۀ پارسی به هیچ منطقی شایسته نیست؟ اگر این را ندانند، پس می توان حدس زد که حتما این را هم نمی دانند که اصولا چنین کلماتی پارسی است و از این زبان به زبان عربی راه یافته و عربان به جای مثلا «سین» و «پ» در نوشتن و تلفظ آن از «صاد» و «ف» استفاده کرده اند. برای مثال واژۀ «قفس» را ببینید. در گذشته -بلکه گاهی هم امروز نیز- «قفس» را «قفص» می نوشته اند. لغت نامۀ دهخدا از «برهان قاطع» در باره این واژه چنین می نویسد: «قفس . [ ق َ ف َ ] (اِ) معروف است ، و آن جایی باشد شبکه دار که از چوب و برنج و آهن و امثال آن بافند و جانوران ِ پرنده ٔ وحشی را در آن کنند ، و معرب آن قفص باشد به صاد بی نقطه . (برهان ).» وقتی کلمه ای را معرب می نامند یعنی از زبان دیگری به زبان عربی انتقال یافته و و در ساختار و یا واج ها دچار تغییراتی متناسب با ذوقیات عرب زبانان شده است. آن بد شانسی که پیشتر گفتم همین بود. آیا بدشانسی نیست که از کلمه ای فراری باشی و خاطراتی آزار دهنده داشته باشی و تازه در کابرد آن هم روشی غلط را ببینی که رگ ملیت و زبانشناسی ایرانی ات را هم بیازارد؟ «قفس» را که یادآور همۀ رنج های تاریخی مردم آزاده است و انبوهی از درد را در جان آزادیخواهان می ریزد و شیرینی زندگی را از کام آنان می برد، به زهر هلاهل دیگری بیالایند که بی سامانی زبان سرزمین مادری ات را به تو یادآوری کند؟ چرا پروانه را از شاخه چیدند؟ چرا پروازها را پر شکستند؟ چرا آوازها را سر بریدند؟ … پس از کشف قفس ، پرواز پژمرد سرودن بر لب بلبل گره خورد … خدا بال و پر و پروازشان داد ولی مردم درون خود خزیدند خدا،هفت آسمان باز را ساخت ولی مردم قفس را آفریدند (قیصر امین پور) یا آن که در ذهنیت تاریخی و حافظۀ دینی ات، از «زندان» تصویری دهشتناک داشته باشی و دل خون؛ با این همه در نوشته ها و گفته هایی به جای «زندان» برایت از حکم «حبس» بنویسند و از «محبس» یاد کنند و دوباره و بلکه چندین و چند باره تو را به جای «زندان» کردن به «محبوس» شدن محکوم کنند. آیا «زندان» برای تو پذیرفتنی تر از «حبس» نیست؟
یا از ریخت و ساخت مقاله ای و محتوا و موضوعش خوشت نیاید، تازه کابردی غلط را هم در آن ببینی که خرده قرضی های تو را به یادت بیاورد و آه و افسوس های نه حتا دینی و علمی که ملی و زبانی ات را تازه کند؟ دیدن این وضعیت ها به گمان من همان بد شانسی است. مگر کلمات «قفص»، «حبس» و «شلاق» و…با همۀ آزردگی ها که آدمیان از واقعیت آنها داشته و دارند، با ترکیب پارسی اصیل و یا به قول بچه های امروزی؛ اورژینال، چه مشکلی داشته اند که باید آن را حتی در مجله های پارسی و به حق مدعی نوگرایی، با ریخت عربی یا استحاله شده و نامأنوسشان نوشت؟ اگر انگیزۀ نویسنده یا گوینده رعایت قواعد فصاحت و بلاغت باشد که فراهم است و نیازی به عربی کردن واژه های پارسی نیست. با این مقدمه مناسب است که از بد شانسی بزرگ تری که دامن گیر جامعۀ دینی ما شده است سخن بگویم. دیری است که گروه ها و کسانی به انگیزه هایی ما را به عرب زدگی و ایران ستیزی یا ملیت گریزی متهم می کنند. از نگاه اینان ما عاشق زبان و منش عرب هستیم و از زبان و میراث ایرانی خود رویگردانیم. البته با این تهمت ها و انگ ها شاید نتوان کار چندانی کرد . زیرا بیشتر گویندگانش غرض آلوده اند و «غرض ها تیره می دارد دوستی را». اما باید توجه داشت که رفتار و منش و شیوه های ما می تواند در این انگیزش ها تأثیر گذار باشد. یا حداقل باعث تیز تر شدن حربۀ تهمت زنندگان به ما و موجه تر شدن کار آنان باشد. برای همین یادآور می شوم که اگر چه حذف بخشی از واژه های عربی از فرهنگ اسلامی ما نه ممکن است و نه خردمندانه، اما بخشی از کاربرد های ما به یقین نادرست و زیانبار است و باید که برای اصلاح آن راهی برگزید. به خواست خدا، بهرۀ خود را در این نوشتار در وقت دیگر و نوشتۀ دیگری ادامه خواهم داد. ۳ نظر برای این مطلبیک نظر بگذارید |
کتاب ها![]() مشعل معرفت، ارجنامه آیتالله سیدجعفر سیدان(۲جلدی)
(۳ اردیبهشت ۱۴۰۰)
مشعل معرفت؛ ارج نامه حضرت آیت اللّه سیّد جعفر سیّدان(دوره ۲ جلدی، جلد اول ۷۷۶ ، جلد دوم ۸۷۲صفحه) تهیه کنندگان، مجموعه فرهنگی امام صادق(ع) میبد، مؤسسه معارف اهلبیت(ع)، نشر مؤسسه معارف اهلبیت (ع)، شمارگان ۵۰۰ دوره، اول، قم ۱۳۹۵. «مشعل معرفت» عنوان اثری دو جلدی است که در کارنامۀ آثار منتشر شده از سوی مجموعه […] ![]() انتشار کتاب ایمان فیلسوفان
(۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۲)
کتاب “ایمان فیلسوفان”، اولین شماره از مجموعه “سخن امروز” از چاپ خارج شد و در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران بر روی پیشخوان فروش انتشارات «دلیل ما» قرار گرفت. جامعۀ دینی همواره به اندیشه هایی تازه و نوین نیاز دارد که بتواند به ماندگاری آن و پایداری و استواری اش کمک کند.سخن امروز در […] ![]() چکیدۀ کتاب دانش مسلمین
(۲۰ مرداد ۱۳۹۱)
در آستانه ماه مبارک رمضان پنجمین کتاب از مجموعه کتاب امروز از چاپ خارج شد. این کتاب برای فهم عمق دانش مسلمین و آشنایی با دستاوردهای آنان مفید و بایسته است. در این کتاب طی دوازده فصل درباره زمینه های متنوع فرهنگ مسلمین و گستره اطلاعات گوناگون آن مطالبی بیان شده است. این فصول عبارتند […] ![]() چکیدۀ کتاب حماسه غدیر
(۲۰ مرداد ۱۳۹۱)
چهارمین شماره از مجموعه “کتاب امروز” به چاپ رسید. به منظور تدوین چکیده هایی مناسب از کتاب های مفید و تأثیر گذار باز هم مجموعه فرهنگی امام صادق (ع) به مدد الهی موفق گردید تا چکیده اثری دیگر را به خوانندگان تقدیم کند. کتاب حماسه غدیر نوشته ی استاد حکیمی در ۳۵۲ صفحه در قطع […] ![]() چکیدۀ کتاب جامعه سازی قرآنی
(۲۰ مرداد ۱۳۹۱)
سومین شماره از مجموعۀ “کتاب امروز” که در سال ۱۳۹۰ به چاپ رسید. در این کتاب بخشی از مباحث مورد نیاز نسل جوان در قالب شش مقاله مورد توجه قرار گرفته است. در پشت جلد کتاب چنین آمده است: علامۀ حکیمی به یاری مطالعات گسترده و اطلاعات ژرف فقهی ـ حدیثی که با خود دارد، […] ![]() چکیدۀ کتاب مکتب تفکیک
(۱ فروردین ۱۳۹۱)
دومین شماره از مجموعۀ “کتاب امروز” است که با طرح و نظارت و مقدمۀ حسین انصاری به چاپ می رسد. کتاب مکتب تفکیک از آثار استاد حکیمی است؛ که با نثری فاخر و مستند؛ بهترین کتابِ معیار برای شناخت مکتب معارفی خراسان به شمار میرود. اکنون خلاصه و چکیدهای از آن فراهم شده است تا خوانندگان به آسانی به محتوای کتاب دسترسی پیدا کنند. ![]() مکتوب سبز
(۲۸ اسفند ۱۳۹۰)
پشت جلد کتاب نوشته است: ![]() گاه نوشت هاسکوت و گفتار شافعی در بارۀ حضرت موسی بن جعفر(ع)
(۷ اسفند ۱۴۰۰)
فضائلی برای ائمه(ع) و از جمله، امام موسی کاظم علیه السلام در کتب اهل سنت ذکر شده است که گاهی علی رغم درست و واقعی بودن بخش بزرگی از آنها، همچنان نیازمند تحلیل است تا شخصیت گویندگان آن فضائل و انگیزه ها و اهداف آنان و همچنین میزان محافظه کاری آنان در بازگویی حقایق پیرامون […] آیت الله صافی گلپایگانی به دیدار معبود، پر کشید
(۱۲ بهمن ۱۴۰۰)
روح الهی حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایکانی، پس از یک قرن، تقوا و مجاهدت و خدمت های شایگان به آرمانهای تشیع و مرزبانی از حریم ولایت اهل بیت علیهم السلام به جوار رحمت و رضوان الهی پیوست و با فقدان او، رخنهای در بنای مرجعیت علمی تقوایی و ولایتی قم پدیدار ماند. این ضایعه […] من غباوه أبی سفیان
(۲۰ دی ۱۴۰۰)
روی أن أباسفیان، لعنه الله، وقف علی قبر سید شهداء الاحد؛ حمزه بن عبدالمطلب(رض) و قال: یا أباعماره، لقد قاتلتنا علی أمر صار الینا!؟ اقول: لقد اجاب الامام علی بن ابیطالب علیه السلام عن هذا المنطق الواهی، علی ما فی نسخه نهج البلاغه، الیک نصها: ظنّ خاطئ: حَتَّى یَظُنَّ الظَّانُّ أَنَّ الدُّنْیَا مَعْقُولَهٌ عَلَى بَنِی […] یادداشتی بر آیین رونمایی از ترجمه فارسی دانشنامه امام امیرالمومنین ع
(۳ آبان ۱۴۰۰)
در خبرها آمده است که دیروز (یکشنبه) دوم آبان ۱۴۰۰، آیین رونمایی از ترجمه فارسی دانشنامه ۱۱ جلدی امام امیرالمومنین علی بن ابی طالب (ع) تالیف استاد باقر شریف القرشی روز یکشنبه در بیت آیت الله فقید بروجردی، با حضور آیت الله سیدمحمدجواد علوی بروجردی از استادان برجستهحوزه علمیه قم برگزار شد. حجت الاسلام رضا مختاری مدیر […] یک و دو در کار پژوهش، کار دستمان داد.
(۳ خرداد ۱۴۰۰)
در جلسۀ پژوهشی دیروز عصر میبد، اتفاقی افتاد که بعداً دستمایۀ خنده من و دوستان در جلسه شام تودیع دیشب در خانه دکتر قاسمی شد. قصه این بود که دیروز عصری، در پانزده دقیقه آخر جلسۀ میبد به شرح و توضیح «سرمطلب» پژوهشی جلسه وارد شدم و آن را مفصل شرح و توضیح دادم. […] بهره و استفادۀ روز قدر را از دست ندهید
(۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۰)
چکیده مطلب بنابر منابع روایی و فقهی، روزهای قدر نیز همانند شبهای آن گرانقدر و با فضیلتاند. قدر روزهای این شبهای مبارک را باید دانست و از ساعات باقیمانده آن بیشترین بهره را برد. راهکارهای زیر به این منظور پیشنهاد می شود. دستور العمل اول: کار ادامه دعا و توبه به درگاه الهی است چه […] نشست «بانوی پیامدار کربلا» با حضور گروههای پژوهش دینی یک و دو
(۲۹ فروردین ۱۴۰۰)
ارسال شده در تاریخ ۱۰ اسفند ۱۳۹۹ دیشب در شام غریبان وفات شهادت گونه بانوی صبر و استقامت، حضرت زینب کبری (س)، جلسه بزرگداشتی با نام و یاد «بانوی پیامدار کربلا» در تالار علامه حکیمی مجموعه فرهنگی امام صادق (ع) میبد با حضور اعضای گروه پژوهش های دینی یک و دو برگزار گردید. در ابتدای […] تأویلگرایی بی معیار و دلبخواه، بلای جان قرآن است
(۱۹ فروردین ۱۴۰۰)
در همایش اندیشه منجی گرایی، فروردین ۱۴۰۰: «جهنم، درسته میگن حمیم، میگن غساق، میگن سوزان، میگن آب جوش و چرکین، ولی همۀ اینها واژه های سمبلیکه. هیچکدوم از این آیه ها یا واژه ها عینی نیست، خدا حقیقتا مارو نمی بره یه جایی که اونجا آب جوشه. اینها رو باید تأویل کرد، تبیین کرد، زبان […] پیرامون دیدار پاپ با آیت الله سیستانی
(۱۶ اسفند ۱۳۹۹)
دیدار پر اهمیت پاپ با آیت الله سیستانی امروز ۱۶ اسفند ۹۹ و چگونگی آن هواداران فراوان و البته منتقدان و مخالفانی داشت و از هر دو سوی مورد تمجید و دفاع یا نقد قرار گرفت. اما آنچه مهم است اینکه در چنین دیدارهایی معمولا نباید به توزین دو طرف دیدار کننده پرداخت بلکه بجای […] …تا باور کنید که ورزش، اصلا سیاسی نیست!
(۱۱ مهر ۱۳۹۹)
🔸 کجایند آنها که جار میزنند: ورزش سیاسی نیست ؟ مسابقات فوتبال به فینال می رسد و تیم ایرانی در برابر تیم عربستانی باید بازی کند. ورزش هم آشکار است که سیاسی نیست و این را همه لابد به خوبی می دانند از بس که بوقهای تبلیغات رسانه ای جهانی، داد زده و جار کشیده […] گفتگویی در اثبات «علم اسلامی»
(۱۰ مهر ۱۳۹۹)
بی هیچ مقدمه ای این گفتگو ها را دنبال کنید. گفتگوهایی که به دنبال نشر بیاناتی از آیت الله علوی بروجردی که اصالتا در نفی اقتصاد اسلامی ایراد شده است. طرح گفتگو از محمد رضایی وطرف های گفتگو، دو تن هستند که شخصیت اصلی جناب محمدجواد واعظی است و در یک پیام نیز جناب شیخ […] ![]() اطـــلاع رســـانیمنبرهای خرداد ۱۴۰۱به برکت سفر مشهدالرضا علیه السلام
|
سلام، به بهانه خواندن مطلب جدید ،چند روز یک بار سری به وب تان می زدم تا بالاخره پس از غیبت صغرایی نوشتید، نفهمیدم که مقصودتان حاشیه(قفس» را که یادآور همۀ رنج های تاریخی مردم آزاده است ) بود یا متن ولی به هر حال هم حاشیه خوب بود هم متن .چند بار برای جویای احوال شریفتان تماس داشتم ولی نشد به هر روی ما را از دعای خیر فراموش نکنید که “گرچه دوریم به یاد تو قدح می نوشیم”.
پدر جان مثل همیشه این مطلب از عمق جان پراحساست برخاسته است. در این نوشته نوعی حس آمیزی زیبا نهفته است. نوشته تان رنگ و بوی علم و احساس و سیاست و تاریخ را با خود همراه دارد….
دست مریزاد
باسلام وخسسته نباشید.انشاالله که کسالت برطرف شده باشد.مثل همیشه عمیق وپر معنا هر چند که به سه سواد من نمی خورد