منبرهای اسفند ماه ۱۳۹۱(ربیع الثانی)

 

 منزل آقای مهندس اعلایی
 

نشانی: یزد- خ کاشانی – کوچۀ حافظ- منزل آقای مهندس اعلایی

از شنبه پنجم تا دهم اسفند ماه (به مدت شش شب)

از ساعت بیست و سی دقیقه تا بیست و یک و پانزده دقیقه

موضوع: زندگی انسانی ، اخلاق معنوی، (هدیه های بعثت پیامبر«ص» و گمشده های امروز بشر)

چکیده: آیا زندگی انسانی در نگاه دین و قرآن در برابر و مقابل زندگی حیوانی تعریف و شناخته می شود؟ به نظر می رسد که زندگی انسانی و زنده بودن حیوانی در نگاه قرآن و پیشوایان دین از مقولۀ نور و ظلمت یا همان نقیض های منطقی است. از دست نهادن فضیلت های انسانی به معنای فرورفتن در زندگی های حیوانی است.

معیار های انسانی اگر از زندگی انسان کم شود، آفرینش انسانی عبث و بیهوده می نماید و به تعبیر حافظ باید در آن تجدید نظر کرد؛ آدم خاکی در این عالم نمی آید به دست/ عالمی از نو بباید ساخت وز نو آدمی. انتقادهای حکیمانه و اخلاقی سعدی نیز بر از دست گذاشتن ملاک های آدمیت و دعوت به احیای آنها در غزلی با همین ردیف«آدمیت» برای لمس همان درد تهی شدن زندگی اسانی از انسانیت و معیار های آن معنا می پذیرد. سعدی بر این حقیقت تأکید می کند که تهی شدن از احساس درد دیگران، یعنی تهی شدن از آدمیت و سقوط در باتلاق حیوانیت. «تو کز محنت دیگران بی غمی/ نشاید که نامت نهند آدمی».

به نظر می رسد در نگاه قرآن  و اهل بیت ع نیز مسئله به این روش مطرح شده است که زندگی انسانی و حیوانی نقیض یکدیگرند و هم چنان که قابل جمع نیستند، بدون یکی از آنها زندگی ممکن نیست. شاید در شب های آینده به گوشه ای از دلایل این نگاه، اشاره کنم. 

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

 

 مسجد شاه طهماسب
 

 

نشانی: یزد- چهار راه بعثت (میدان بعثت) مسجد شاه طهماسب

 

مناسبت: فرا رسیدن چهلم شادروان پیر خدمتگزار مجالس حسینی؛ حاج حسین دستگاهدار (یکی از چهره های اصلی هیئت بعثت یزد)

از چهارشنبه نهمم تا یازدهم اسفند ماه (به مدت سه شب)

 

از ساعت نوزده و سی دقیقه تا بیست و پانزده دقیقه

 

موضوع: تشیع و شعر؛ پیوندها و تأثیرها (روایتی از رابطۀ دیرینۀ شیعیگری و شاعری )

 

چکیده: تا کنون در این باره ها کمتر سخن گفته ام. دیگران نیز در منبر از این گونه ها معمولا چیزی نمی گویند. ارتباط این بحث با چهلم حاج حسین دستگاهدار از نگاه من در این نکته است که هیئت بعثت یزد یکی از هیئت های شاخص در این سال ها بوده است. این هیئت، مانند همسایه اش هیئت شیخداد، یکی از دسته هایی است که خوب درخشیده است. داشتن شاعرانی با زبانی قوی و سرشار از روح حماسه که جوهر اصلی قیام حسینی است، و نیز نوحه خوانان و مداحان توانمند، و مردمی همدست و همصدا، سبب شده است تا یکی از بهترین کارها در زمینۀ مرثیه خوانی خلق شود. نوآوری در تلفیق مضامین جدید در قالب های کهن به عرضۀ تازه ای از سنت نزدیک شده است که می تواند سرآغاز راهی تازه باشد. کارهای سال های گذشتۀ این هیئت و نیز هیئت شیخداد -و تا حدودی یکی دو هیئت دیگر در سطح شهر- همه قابل تأمل و شایستۀ توجه بوده است. اما استقبال بی مانندی که از کار هیئت بعثت در محرم سال ۹۱ صورت گرفت مایۀ امیدواری بسیاری گشت. استاد جامعه شناس دکتر سارا شریعتی یادداشتی در آن باره نوشت و بسیاری دیگر از این کار، با عنوان «نوحه ای متفاوت» یادکردند. در این حال و هوا ها بود که من تلاش می کنم به بهرۀ دانش و توانایی و دریافت های خود از این کار پشتیبانی کرده باشم. پس به گزارشی گذرا از تاریخ شعر و تشیع پرداخته ام. ابتدا به ژرفای تاریخ اسلامی نظری می افکنم که شعر شیعی زبان گویای حقیقت و عدالت بود. شاعران خیل سربدارانی بی سامان بودند که در پریشانی و زندانی بودن و گریز و فرار خویش، در پی سامان بخشیدن به زندگی مردمان فرودست و حقوق از دست رفتۀ آنان بوده اند.

پس بی سبب نیست اگر شاعر معاصر عربی از کشور مصر -مهد فرهنگ عربی امروز- چنان که دکتر شفیعی کدکنی در کتاب ادبیات معاصر عرب گزارش می کند خود را بهره گرفته از شعر شاعری کهنه از سرزمین ایران و از شیعیان بداند؛ از مهیار دیلمی…ادامه دارد.

 

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

 

 مسجد شاه ولی (امام-ره-) تفت

 

 

 

نشانی: شهر تفت- مسجد شاه ولی (امام-ره-)

 

سه شنبه بیست و دوم  و بیست و سوم اسفند ماه (به مدت دو شب)

 

از ساعت بیست تا بیست و چهل و پنج دقیقه

 

مناسبت: سالگرد شهادت شهید ستاری و یادبود درگذشت برادر ایشان

 

موضوع: ارزش و جایگاه جوانان در نگاه قرآن و اهل بیت (ع)

 

چکیده: توصیف ها نشان می دهد که در منطق قرآن، جوانی به خودی خود نه نامطلوب است و نه عین دیوانگی. پیکارگر توحید در آیات وحی، جوانی خدا جو است که با همه وجودش شیفته خداست و برای بزرگ داشت و عبادت خدای محبوب خود به همه چیز پشت پا می زند. منطقی روشن و قوی دارد. در گفت وگوهایش اسیر وابستگی‌های خویشان و اطرافیان سالخورده اش نیست.

همین ارزش‌ها را در داستان جوانان کهف می توان دید. آنان جوانانی دل به هم داده توصیف می شوند که مشخصه روشن شان ایمان آوردن به خدای یکتا است. برای رسیدن به خدا و دست یابی به معنویت تلاش می کنند و در این راه پر خطر دل‌هایی قوی دارند.

دوباره این آیات را با دقت بخوانید: «ما خبرشان را بر تو درست حکایت مى‏کنیم: آنان جوانانى بودند که به پروردگارشان ایمان آورده بودند و بر هدایتشان افزودیم. و دلهایشان را استوار گردانیدیم آن گاه که [به قصد مخالفت با شرک‏] برخاستند و گفتند: «پروردگار ما پروردگار آسمانها و زمین است. جز او هرگز معبودى را نخواهیم خواند…» (کهف/۱۳- ۱۴)

 در داستان موسی(ع) نیز همراهی که او انتخاب می کند جوانی است که قدم در راه نهاده و هم نشینی با پیامبری سالخورده را پسندیده است. گاهی که موسی(ع) به استراحت می نشست، او به فعالیت مشغول بود. قرآن می گوید که در این سفربرای موسی(ع) ماهی از دریا می گرفت و غذا آماده می ساخت. اینها تصویر جوانی است مؤدب که حضور مردان خدا را پاس می دارد. اهل دقت و نکته بین است. انتخابی درست و گزینشی عالی دارد. در همراهی خود با مردان وحی، هرگز گوینده نیست. او برای سخن معصومان، شنونده بسیار خوبی است. بیش از آن که بگوید، سعی دارد که بشنود. و بیش از حفظ به عمل توجه دارد.

افزون بر قرآن، در روایات اهل بیت(ع) نیز بر اهمیت جایگاه جوانان تأکید شده است. انسان در روزهای جوانی در مسیر تکامل عقلی قرار دارد. در چنین سال هایی است که اندیشه اش رشد پیدا می کند. علی(ع) می فرماید: «انسان تا ۲۸ سالگی درحال تکامل عقلی است.» آن حضرت همچنین می فرماید: «عقل جوان در ۳۵ سالگی به نهایت کمال خود می رسد و آنچه پس از آن به دست می آورد، تجربه است.»

ایشان در روایت دیگری می فرماید: «پیوسته عقل و حماقت با یکدیگر درگیر اند تا اینکه سن شخص به ۱۸ سالگی می رسد. در این هنگام، یکی بر دیگری پیروز می شود.»….

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

مسجد حسینیۀ گرمسیر تفت

نشانی: شهر تفت- محلۀ گرمسیر- مسجد حسینیه گرمسیر

 

پنج شنبه بیست و چهارم  و بیست و پنچم اسفند ماه (به مدت دو شب)

 

شب اول از ساعت نوزده تا نوزده و چهل و پنج دقیقه – شب دوم از ساعت بیست تا بیست و چهل و پنج

 

مناسبت: یادکرد زنده یاد مهندس مصطفی ایران زاد

 

موضوع: تأملاتی در نسبت زندگی و دین

 

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

مسجد رسولیان
 

 

نشانی: یزد- خ فرخی- مسجد رسولیان

 

جمعه بیست و پنجم اسفند ماه (صبح)

 

از ساعت ده تا یازده

 

مناسبت: سالگرد و یادبود درگذشت شادروان دکتر محمد بامشاد

 

موضوع: انسان تک ساحتی، انسان جامع

 

چکیده: