منبرهای فروردین ۱۴۰۱

خواندن دعای قبل از حلول سال_نو به روش مرحوم حافظیان

🔴 جناب #سید_ابوالحسن_حافظیان (ره) از مشایخ مکتب تفکیک، صاحب علوم باطنی و استاد علوم غریبه و بزرگترین شاگرد شیخ حسنعلی نخودکی (ره) و آیت الله سید موسی زرآبادی(ره) بوده‌اند. مرحوم حافظیان برای ذکر و دعای قبل از حلول سال نو به طرزی خاص دستورالعمل فرموده‌اند که بسیار مناسب است مورد مراقبه و عمل مؤمنان قرار گیرد و آن دستور العمل این است که دعای {یا مقلب القلوب والابصار یا مدبر اللیل والنهار یا محول الحول والاحوال حول حالنا الی احسن الحال بحق الصمد} را ٣٣ مرتبه بخوانند و خواندن دعا را طوری شروع کنند که پایان این ذکر با تحویل سال نو مقارن باشد. مثلا بین هفت تا ده دقیقه قبل از تحویل سال یک بند ۳۳ تایی از تسبیح را به دست گرفته و خواندن ذکر را شروع کنند تا آخرین مورد را همزمان با دقایق تحویل سال خوانده بشود.

منبع ذکر #علوم_اسراری: ص۶۷
🆔 @menbar_ansari
🆔 @mohamadrezahakimi

_____________

مزار سفیر ایرانی تبار حضرت ولی‌عصر، عجل الله تعالی فرجه

۱۸ شعبان، سالروز وفات سفیر ایرانی تبار حضرت مهدی(عج) جناب شیخ ابوالقاسم، حسین بن روح نوبختی(متوفای ۳۲۶ق) است. وی سومین سفیر از نواب اربعه/چهارگانۀ امام عصر (ع) در دوران غیبت صغری بود که ارتباط شیعیان خاص از اهل سر و ولاء ، توسط آن جناب با ناحیۀ مقدسه ، به مدت حدود ۲۱ سال از سال ۳۰۵ تا ۳۲۶ قمری برقرار می گشت و توقیعات شریف حضرت به دست وی می رسید.
آن جناب از شمار مشایخ و فقهای بزرگ شیعه بود و از اصحاب امام حسن عسگری(ع) که پنج سال توسط خلافت عباسی در زندان به سر برده بود. شیخ حسین بن روح نوبختی در سامرا و سپس در بغداد می زیست و در همین شهر نیز بدرود حیات گفته و به خاک سپرده شد. اهدای صلوات و دعا و قرآن به روح مطهر آن جناب، اسباب نزول برکات و جلب توفیقات الهی است.
خاندان شیعیان نوبختی، خدمات شایانی به مکتب اهل بیت(ع) در تاریخ مذهب تشیع داشته اند که معمولاً مردم پارسی از خدمات و جایگاه آنان کم اطلاعند.

رحمه الله و رضوانه علی سفراء الحجه سیما العلم للدین و الحجه للمذهب، صاحب السر و الباب الثالث للحجه، حسین بن روح النوبختی.

🆔 @menbar_ansari
🆔 h-ansari.net

_____________
صلی الله علیک یا یا اباصالح

🔹سخنرانی

🔹 پنجشنبه ۱۱ فروردین ۱۴۰۱

نماز زیارت ۲۲
قرائت زیارت ساعت ۲۲:۱۵
سخنرانی ساعت ۲۲:۴۵ تا ۲۳:۳۰

موضوع: عبادت عاشقانه، حاصل سلوک شرعی

🔹 سرکان، محله پایین، روبروی خیابان کمربسته، فاطمیه شهر سرکان

@menbar_ansari

🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸
لینک پخش زنده (لایو) و تصویری در اینستاگرام
منبرها، کلاس و نشست ها- حسین انصاری:
https://instagram.com/menbar_ansari?i

_____________

شهر رمضان الذی أنزل فیه القرآن هدی للناس و بینات من الهدی و الفرقان

ماه مبارک و خجستۀ رمضان ، ماه رحمت الهی و ضیافت آسمانی از راه رسید.
شادباش و تبریک به همۀ اهل ایمان و عاشقان بندگی خداوند.

تصویر هلال شب اول ماه مبارک سال ۱۴۰۱ در دامنه های الوند، در میانۀ ابرهای گسترده در افق شهرستان تویسرکان

@menbar_ansari

_____________

صلی الله علیک یا یا اباصالح

🔹سخنرانی

🔹 از یکشنبه ۱۴ تا پنجشنبه ۱۸ فروردین ۱۴۰۱

سخنرانی ساعت ۲۱ تا ۲۱:۴۵
قرائت دعای مبارک افتتاح، ساعت ۲۱:۴۵ تا ۲۲:۱۵

موضوع:
مناقب حضرت امیرالمؤمنین(ع) در قطعه «علی آن شیرخدا» اثر شهریار

🔹 تویسرکان، سرابی، خ امام حسین(ع)

@menbar_ansari

🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸
لینک پخش زنده (لایو) و تصویری در اینستاگرام
منبرها، کلاس و نشست ها- حسین انصاری:
https://instagram.com/menbar_ansari?i

_____________
۱۴۰۱/۱/۱۴ جلسه اول شبهای ماه مبارک رمضان ، سرابی

موضوع: مناقب حضرت امیرالمؤمنین(ع) در قطعه «علی آن شیرخدا» اثر شهریار

در ابتدای منبر، جناب استاد انصاری به اهمیت ماه مبارک رمضان و شادمانی و شکرگزاری برای کسب توفیق الهی در یک ماه رمضان دیگر پرداختند و بیان فرمودند که در روایات معصومین(ع) آمده که مؤمن دو شادی دارد ؛ یک شادی در وقت افطار و دیگری در وقت دیدار خداوند در روز قیامت.
سپس در موضوع اصلی تحت عنوان ” مناقب حضرت امیرالمؤمنین(ع) در قطعه «علی آن شیرخدا» اثر شهریار ” مطالبی را با توجه به شعر معروف ایشان در مدح امام علی(ع) که با عنوان علی آن شیر خدا شاه عرب، از شاعر معاصر، استاد محمد حسین بهجت(شهریار ۱۱دی ۱۲۸۵ -۲۷ شهریور ۱۳۷۶) بیان فرمودند.
علی آن شیر خدا شاه عرب
الفتی داشته با این دل شب

شب ز اسرار علی آگاه است
دل شب محرم سرّالله است

شب علی دید و به نزدیکی دید
گر چه او نیز به تاریکی دید

شب شنیده ست مناجات علی
جوشش چشمه ی عشق ازلی

شاه را دیده به نوشینی خواب
روی بر سینه ی دیوار خراب

قلعه بانی که به قصر افلاک
سر دهد ناله ی زندانی خاک

اشکباری که چو شمع بیزار
می فشاند زر و می گرید زار

دردمندی که چو لب بگشاید
در و دیوار به زنهار آید

کلماتی چو در آویزه ی گوش
مسجد کوفه هنوزش مدهوش

فجر تا سینه ی آفاق شکافت
چشم بیدار علی خفته نیافت

روزه داری که به مهر اسحار
بشکند نان جوین در افطار

ناشناسی که به تاریکی شب
می برد شام یتیمان عرب

پادشاهی که به شب برقع پوش
می کشد بار گدایان بر دوش

تا نشد پردگی آن سرّ، جلی
نشد افشا که علی بود علی

شاهبازی که به بال و پر  راز
می کند در ابدیت پرواز

شهسواری که به برق شمشیر
در دل شب بشکافد دل شیر

عشقبازی که هم آغوش خطر
خفت در خوابگه پیغمبر

آن دم صبح قیامت تأثیر
حلقه ی در شد از او دامن گیر

دست در دامن مولا زد در
که علی بگذر و از ما مگذر

شال شه وا شد و دامن به گرو
زینبش دست به دامن که مرو

شال می بست و ندایی مبهم
که کمربند شهادت محکم

پیشوایی که ز شوق دیدار
می کند قاتل خود را بیدار

ماه محراب عبودیت حق
سر به محراب عبادت منشق

می زند پس لب او کاسه ی شیر
می کند چشم اشارت به اسیر

چه اسیری که همان قاتل اوست
تو خدایی مگر ای دشمن دوست

در جهانی همه شور و همه شر
ها علی بشر کیف بشر؟

کفن از گریه غسال خجل
پیرهن از رخ وصال خجل

شبروان، مست ولای تو علی
جان عالم به فدای تو علی

چه بسا بسیاری افراد متخصص در حوزه ادبیات و تحلیل و بررسی انواع متون ادبی به آثاری همچون اشعار دینی که در مدح و مناقب اهل بیت(ع) سروده یا نوشته شده بی تفاوت هستند و این نشانگر ضعف فعالیت ادبی در زمینۀ باورها و اعتقادات دینی است. در حالیکه صدها شعر و شاعر با مضمون های عالی و اشعار قوی را هنوز می‌توان در ادبیات معاصر یا گذشته جستجو و بررسی کرد. به موازات این اهمال و چشپوشی ها، تکرار مکررات در زمینه اشعار چند شاعر، اسباب فضل‌فروشی برخی از مدعیان شده است و جز خسارت و زیان برای جامعه ادبی و فرهنگی، حاصل چندانی ندارد. برای نمونه یادآور می شود که حتی به همین ابیات معروف شهریار که موضوع سخن ماست نیز توجهی در خور تأمل نشده است.
شهریار غزلسرای بزرگ معاصر و یکی از چهره های ماندگار ادب فارسی است. هر چند در بین اشعار استاد شهریار ، در طول حیات ادبی اش، شعرهای سست نیز وجود دارد اما دوران ثمر نشینی شعر شهریار و دوران اوج شعرهایش با ایام پختگی عمر و توجه او به عالم معنا بسیار قرابت دارد.
شعر یادشده در موضوع منبر را شهریار در ۱۳۱۶ سرود. این قطعه در بخشی از مثنوی بلند شهریار با نام «افسانۀ شب» جا داشت. افسانه شب مفصلترین مثنوی شهریار است (در ۱۶۲۴ بیت). این مثنوی، که شاعر آن را در اوقات مختلف زندگی به تدریج و تفاریق ساخته، قطعات نظرگیر و پر شور فراوان دارد. » افسانه شب، حاصل تاملات روحی و تصویرگری های شاعر از عمق و ژرفای شب و رازهای پنهان آن است که در آن میانه، به شب های رمزآلود علی علیه السلام نیز پرداخته و از عظمت مقام آن امام و درماندگی شب از عظمت وی سخن گفته است.
مرحوم آیت الله مرعشی، رؤیای صادقه ای در بارۀ این شعر زیبا دارد که به اشتباه آن را به غزل «علی ای همای رحمت» شهریار، نسبت داده اند. به هر حال، شعر خواندن شهریار در مدح آقا امیرالمؤمنین در محضر ائمه عصمت و طهارت ،نشانۀ تقرب روحی و توسلات معنوی، شهریار است.
در ادامه جناب استاد انصاری، پیش از پرداختن به تحلیل و شرح و بیان ابیاتی از این مثنوی را که به فضائل و مناقب حضرت علی(ع) اشاره دارد ، یادآور شدند که به راستی، غفلت از محتوای عالی که در این ابیات روشن، وجود دارد؛ گویا، مصداقی روشن از انسان هایی است که در جامعه به کوررنگی ذهنی و فرهنگی دچار شده اند و هیچگاه رگه هایی اینچنین و سحرآمیز و معنوی، از الوان معرفت را در سراپردۀ علم و اندیشه، نمی‌توانند یا شاید نمی خواهند ببینند.

یکی از مناقب امام (ع) که مورد نظر شاعر بوده است، به طور نمونه در بیت زیر قرار دارد:
قلعه بانی که به قصر افلاک
سر دهد ناله ی زندانی خاک
در این بیت قلعه بان به معنای کسی که حمایت اصلی از یک سرزمین را بر عهده دارد . در واقع شخصیت بلند مرتبه ی مولا را به حافظ و نگاهبان دین خدا و پیامبر خاتم (ص) ، تعبیر کرده است و شاید بتوان گفت تلمیحی به روایت نوف بکالی دارد، که نقل است در دوران زمامداری حضرت علی (ع) شبی را در کنار آن حضرت سپری کرد و شاهد حالات و راز و نیازها و ناله ها و زاری کردن های مولا در زیر آسمان شب بود.
اشکباری که چو شمع بیزار
می‌فشاند زر و میگرید زار
و در بیت دیگری بعد از آن به منقبتی دیگر از امام (ع) متوجه می شود:
دردمندی که چو لب بگشاید
در و دیوار به زنهار آید
که تلمیحی به داستان آن پیر مرد نابینایی دارد که حضرت علی (ع) با او همنشین می شد و از او دلجویی می کرد. پیرمرد نابینا علی (ع) را نمی شناخت و او هم خود را «عبدالله» معرفی کرده بود. در حکایت داستان، چنین است که پس از خاکسپاری پیکر امام در دل شب، فرزندان حضرت با گریه های فراق‌آلود نابینایی در حاشیه های شهر روبرو می شوند. پیر مرد نابینا در هنگام بازگویی دیدارهای شبانه با دوست خود که اکنون چندین شب است که رخ نداده، برای امام حسن و امام حسین(ع) می‌گوید از او یک نشانه دارم که وقتی وارد می‌شد، در و دیوار با او حرف می‌زد و آقا زاده ها گریستند و فرمودند، او پدر ما بود.
نمونه های دیگری در جلسات بعد از مناقب و فضیلت های والای حضرت مولا علی علیه السلام گفته خواهد شد.
از نظر استاد انصاری ، اگر کسی هزار جلد کتاب در بارۀ علی(ع) بنویسد ولی به مناقب ایشان ایمان نیاورده باشد ، شیعۀ کامل نیست. اگر در صدها جلد سخن از نوع دوستی، عدالت ، و رفتار علوی بنگارند ولی مناقب مولا را باور نکرده باشند ، شیعۀ تراز سلمان و ابوذر نیستند.
به امید آنکه توفیقی حال شود تا شناخت و درک درستی از بزرگترین مظلوم عالم بدست آوریم .

_____________
۱۴۰۱/۱/۱۵ جلسه دوم شبهای ماه مبارک رمضان، سرابی

موضوع: مناقب حضرت امیرالمؤمنین در قطعه ” علی آن شیر خدا” اثر استاد شهریار

با صلوات بر محمد و آل محمد و درود خدمت حجت الاسلام‌انصاری .
شایان ذکر است در جلسه منبری که گذشت استاد به این موضوع اشاره کردند که در جامعه کنونی مسئله اهل بیت(ع) برای بعضی ها «خط قرمز»ی است که اصلا وارد آن نمی‌شوند و حتی سعی دارند بر ابیات یا اشعاری که در مدح و یا مناقب اهل بیت(ع) از جمله آقا امیرالمؤمنین(ع) وجود دارد ، به گونه‌ای سرپوش گذاشته و اجازه ندهند که مطرح بشود. به طور نمونه در تصحیح دیوان حافظ و دیگران، ابیاتی که مربوط به امیرالمؤمنین و امام رضا(ع) وجود دارد، حذف می‌شود و در گذر زمان تبدیل به نسخه های مهجوری می‌شود که دیگر از نظر شارحان یا منتقدین، نسخه های نامعتبر به حساب آورده می‌شوند و اینگونه، ابیاتی که در مدح یا رثای اهل بیت (ع) سروده شده به دست فراموشی سپرده می‌شود. اگر چه حافظ نیز، ابیات زیبایی در مدح و منقبت آقا امیرالمؤمنین در دیوان خود دارد مانند همان غزلی که با این بیت آغاز میشود:
طالع اگر مدد کند ،دامنش آورم به کف
گر بکشم ز هی طرب ور بکشد ز هی شرف
و در قسمت انتهای غزل ،شعر خود را با این ابیات به پایان می‌رساند:
حافظ اگر قدم زنی در ره خاندان به صدق
بدرقه ی رهت شود همت شحنه نجف
شعرهایی که حتی توسط خوانندگان نیز معمولاً خوانده نمی شود تا گرد فراموشی بر آنها بنشیند و گویا به این خیال که از سر زبانها و از صفحۀ حافظۀ مردم ، پاک شود.
با آنکه این ابیات آنقدر زیباست که بعضی شاعران مانند مفتون همدانی از همین غزل‌های دلنشین حافظ بهره برده و تضمین های زیبایی سروده اند.
چه خسارتی بزرگی است برای آنان که فکر می‌کنند بازگشت به مناقب و فضائل اهل بیت(ع) باعث عقب افتادگی و پسروی است، در حالیکه ذره باید به محضر آفتاب برسد تا آسمانی شود. همین خسارت را برخی شاعران در دوره صفویه نیز بر زندگی و هنری خود روا داشتند، آن هنگام که دسته دسته از ایران به دربار امثال اکبرشاه در هند، مهاجرت کرده و در آنجا به سرودن اشعار تغزل و عیش و عشرت درباری مشغول شدند و امروزه به جز در مقالات و پایان نامه های دانشگاهی ،کمتر نامی از آنها در بین توده های اجتماعی و عامۀ مردم برده می‌شود. در حالیکه شاعری اهل بیتی همانند محتشم کاشانی را نه تنها بسیاری به خوبی می‌شناسند بلکه اشعارش بر بهترین کاشی ها و در قابهای ناب هنری نوشته و ماندگار شده است.
در اشعار شهریار نیز که حاصل شکوفایی روحی و معنوی او در دوران پختگی است ،در آن قصیده بلند افسانه شب ،زمانی که از عظمت و راز ورزی های شب سخن می‌گوید به مناقب و ذکر فضائل آقا امیرالمؤمنین می‌رسد و اوج سخن خود را در شروع ابیات مدح معروفش با عنوان :
«علی آن شیر خدا ،شاه عرب / الفتی داشته با این دل شب» آغاز می‌کند.
در این بیت، شهریار با استفاده از لقب «شیر خدا» به لقب معروف آقا امیرالمؤمنین، یعنی «اسدالله» اشاره دارد که از لقب های شناخته شدۀ حضرت علی (ع) است که از دیرباز، شیعه و سنی و حتی دشمنان، حضرت را به این لقب شناخته اند و بر زبان پیغمبر(ص) ، «اسدالله الغالب» علی بن ابیطالب، جاری بوده است . شیر خدایی که هیچوقت مغلوب نمی‌شود.
در تاریخ اسلام جنگهایی بر پیامبر (ص) تحمیل شد ازجمله جنگ احد که دراین جنگ کفار با مکر و نیرنگ ،عرصه ی کارزار را بر سپاهیان اسلام تنگ کرده و تا قلب سپاه اسلام و نزدیک به آقا رسول الله نفوذ کردند و در این مهلکه، بسیاری از مسلمانان سست ایمان و منافق گریختند و از معدود افرادی که با تمام قوا از وجود گرانقدر پیامبر ،محافظت کردند ،حضرت علی (ع) بودند . دیلمی در کتاب «ارشاد القلوب» با شرح و گزارشی از جنگ احد و علل شروع جنگ تا صحنه ها و آرایش نظامی صفوف سپاهیان با زیبایی و دقت هر چه تمامتر به وصف نبرد حضرت با دشمنان می‌پردازد تا یکی از زیباترین مناقب آقا امیرالمؤمنین را به تصویر بکشد و بیان می‌کند که در این جنگ بر بدن و سر و صورت حضرت امیر(ع) هفتاد جراحت وارد شد و پیوسته دشمنان را دفع می‌کردند و تا آنجا رشادت و شجاعت به خرج دادند که پیامبر(ص) خطاب به ایشان فرمودند : آیا صدای فرشته ای به نام رضوان را از آسمان نمی شنوی ، که فریاد می‌زند؛ «لا سیف الّا ذوالفقار و لا فتی الّا علی». در این جنگ لشکر دشمن منهزم شد اما با چه قیمتی و به سختی که بی شک بدون وجود آقا امیرالمؤمنین امکان پذیر نبود. این همان علی است که شیرِ بدون شکست میدان کارزار است. همان علی که هیچ گاه مغلوب نمی‌شود و هیچ کس یارای ایستادگی در برابر شجاعت وشهامت او را ندارد . این همان علی است که‌ جبرئیل در حال بالا رفتن به آسمان می‌گوید لا فتی الا علی ،لا سیف الا ذوالفقار ولی در دل شب ،چونان کودکی یتیم و بی سرپناه از خوف الهی اشک می‌ریزد و با ناله و زاری با خدای خویش راز و نیاز می‌کند.

همان علی که تفسیر مصرع دوم بیت شهریار است که می‌گوید: الفتی داشته با این دل شب . و شاید شب را بتوان نماد رازورزی و خلوت علی با معبود خویش دانست که جز او و خدایش ، هیچ کس را به این خلوت راه نبود و شاید بتوان به جرات، خلوت علی را ، «سرّ الله» دانست.

_____________

 

 

به بهانه اولین سالگرد مرحوم درگذشت مهندس سید حسین اعلایی

رحمت و رضوان خدا بر ایشان باد. انسان مؤمن و محب و دلسوختۀ اهل بیت علیهم السلام بود. بسیار دریغ دارم از رفتن او و جای او را بسیار خالی می بینم. چه سالهایی که کمر به خدمت به جامعه اش بسته داشت و چه سالهایی که به احترام مجلس ذکر ، به تعظیم شعایر پابرجا بود. امید که راه و روش او در محبت اهل بیت(ع) و التزام شریعت، همواره مسیر بازماندگانش و سیر و سلوک دوستان مخلص باد و یاد او برقرار. متأسفم از اینکه به دلیل برنامه های رمضانی، در استان همدان، از حضور در مجلس یادبود و سالگرد مرحوم مهندس سید حسین اعلایی معذورم. اما خرسند از اینکه در ثواب تلاوت دعا و قرائت قرآن با ایشان شریکیم.

_____________

۱۴۰۱/۱/۱۶ جلسه سوم شبهای ماه مبارک رمضان، سرابی

موضوع: مناقب حضرت امیرالمؤمنین در قطعه ” علی آن شیر خدا” اثر استاد شهریار

با صلوات بر محمد و آل محمد و درود و احترام خدمت حجت‌الاسلام‌انصاری.
در این موضوع و طی جلسات گذشته جناب استاد به تحلیل و بررسی یکی از اشعار معروف استاد شهریار پرداخته اند و در این منبر نیز با توجه به مقدماتی، به ادامه موضوع و مسائلی که در عدم توجه به ذکر مناقب و فضائل اهل بیت (ع) علی الخصوص آقا امیرالمؤمنین(ع) رخ می دهد اشاراتی داشتند. همچنین جناب استاد یادآوری کردند که درمقاله ای با عنوان “مروری بر کتاب حلقه وصل رسالت و امامت از حضرت آیت الله وحید خراسانی (حفظه الله)” که در سایت شخصی خود (سایت نگاه تازه) منتشر شده نیز به چند نکته در بارۀ نگرش معاصران به مناقب اهل بیت(ع) ، اشاره کرده اند.
متأسفانه در روزگار ما کسانی سعی بر این دارند که مناقب اهل بیت(ع) را نادیده بگیرند ،حتی بعضی استدلال می‌کنند که امام‌شناسی باید به گونه ای دیگر پیش برود به شکلی که فارغ از مناقب و فضائل باشد. این نگرش نادرست، که خود معلول عوامل متعددی است، سبب شده تا بسیاری از کسانی که داعیه دار شناساندن اهل بیت(ع) هستند ، بخش مناقب اهل بیت(ع) را نادیده بگیرند و آن را عملاً از چرخۀ دلائل امامت خارج کنند. عدم پذیرش دیگران یا دشواری تبیین نسبت به برخی از فضائل اهل بیت(ع) دلیل نمی‌شود که مناقب اهل بیت(ع)، کلامی ناموزون یا غیر موجه پنداشته شود بلکه این مشکلات فکری، زاییدۀ فضای فکری نابسامانی در شنوندگان است که آن را دیگران برایشان فراهم کرده اند.
«مناقب آل ابی طالب» مشهور به «المناقب»، کتابی عربی درباره اوصاف نیکو و فضائل و مناقب معصومین(ع) نوشتۀ ابن شهر آشوب مازندرانی (متوفای ۵۸۸ ق) از عالمان بزرگ شیعه در قرن ششم هجری است، در مقدمه این کتاب ابن آشوب ذکر می‌کند که سبب‌ نوشتن کتاب المناقب، آن است که بحث از مناقب اهل بیت(ع) به وضعیت بدی دچار شده است و لذا مصمم می‌شود تا برای اصلاح این وضعیت، قدم مفیدی بردارد. ابن شهر‌آشوب برای آشنایی بیشتر مخاطبان کتاب، با فضای حاکم و جوّ ذهنی در جامعه، نسبت به فضائل اهل بیت(ع) وضع موجود و نوع برخورد با مناقب اهل بیت(ع) را در پنج گروه، دسته بندی می کند که جناب استاد انصاری به سه مورد از آنها اشاره کردند که در ذیل آورده می‌شود:
۱- در مورد دسته اول ،جناب ابن شهر آشوب می‌گوید: جماعتی از آنان، تمام مناقب و اعجاز و فضائل انسانی و آسمانی اهل بیت(ع) را در عین حالی که قلباً درست و حقیقت می دانند اما آشکارا و با جدیت، مخالفت و رد و انکار می‌کنند. یا فضیلتی را اگر ذکر می‌کنند، کامل و جامع بازگو نمیکنند و از اول یا آخر آن، چیزی را حذف می کنند، مبادا بزرگان باطل و سردمداران حاکم‌، تخریب شوند و یا به زیان آنها تمام شود . مانند داستان زن دیوانه ای که خلیفه دوم حکم به سنگسار او صادر کرده بود و آقا امیرالمؤمنین(ع) فرمودند ، این زن، چون دیوانه است و حدی بر او نیست. این سخن مولا را ذکر میکنند و اما اینکه قبل از کلام علی(ع) چه اتفاقی افتاده تا این حکم صادر شود را بیان نمی‌کنند برای آنکه بزرگانشان تخریب نشوند و جهالت آنان به احکام الهی ، آشکار نگردد در حالیکه به فرموده حضرت علی(ع) ؛ در شریعت الهی، دیوانه، حکم و تکلیف ندارد.
۲- جماعت دیگری، منقبت ها و القاب برازنده اهل بیت(ع) را به افراد نالایق و ناشایستی نسبت دادند که اصلا در حد و اندازه آن لقب نبودند . مانند لقب سیف الله المسلول که ابوبکر به خالد بن ولید خونریز و سنگدل داد که در بسیاری از جنگها علی الخصوص جنگهای به اصطلاح «ردّه» ،انسانهایی بیگناه را به قتل رساند و یا لقب سیف الاسلام که به صلاح الدین ایوبی ،فرماندهی که به حکومت فاطمیون مصر حمله کرد و اسباب قتل و غارت بسیاری گشت، داده شد. و بسیاری لقب های دیگر از جمله لقب فاروق و یا لقب صدیق که از القاب برازنده برای آقا امیرالمؤمنین، علی(ع) بودند که به دشمنان مولا نسبت دادند. (لعنه الله علی القوم الظالمین).
ادامه دهندگان جماعت دوم، در روزگار کنونی به سرقت القاب یا چسباندن لقبها به شخصیت ها و افرادی مشغولند که لایق آن لقبها نیستند. این گروه برای غلوّ در بارۀ شخصیتها و نام بردن از آنها به سرقت لقب می‌پردازند. متاسفانه حتی در بین بعضی از روشنفکران جامعه نیز، این رسم غلط رواج پیدا کرده است. مانند القابی که برای برخی شاعران به صورت بحر طویل ردیف می‌کنند ولی همین افراد برای اهل بیت (ع) از گذاشتن حتی یک حرف عین(ع) بجهت احترام، در برابر اسماء اهل بیت(ع) خودداری می‌کنند. و یا مناقب و فضائلی عجیب و غریب که برای بعضی از مشایخ اهل تصوف و یا سران فرقه های مخالف، قائل می‌شوند و بکار می برند. و عجیب آنکه هیچ ایرادی نیز بر آنها گرفته نمی‌شود و به ندرت فردی در پی اثبات یا پرسش از صدق و کذب این مناقب و فضائل ساختگی بر می‌خیزد.

۳- جماعتی دیگر فقط به جرح و طعن در رجال احادیث فضائل یا انتقاد و تخریب متن آنها می کوشند. به گونه ای که در دانش رجال، هر راوی را که حدیث فضائلی و معجزات نقل کند، ضعیف یا مردود می شمارند یا آنکه در دلالت متن حدیث، خدشه وارد می کنند و گاهی ایرادهای بنی اسرائیلی می گیرند. در حالیکه همینها حتی گزارش خوارج را در فضایلی که برای بزرگان خود می سازند و نه عقل و نه نقل آن را نمی پذیرد بی چون و چرا می پذیرند.
إذا ما روى الراوون الف فضیله
لأصحاب مولانا النبی محمد
یقولون هذا فی الصحیحین مثبت
بخط الامامین الحدیث مسدد
ومهما روینا فی علی فضیله
یقولون هذا من أحادیث ملحد(مناقب آل ابی طالب، ج۱/ص۳-۴)
امروزه افراط گرایان در این زمینه، متأسفانه در جامعه شیعه نیز کار را بدان جا رسانده اند که‌ اگر فضیلت یا منقبتی از اهل بیت(ع) مخصوصا از حضرت علی (ع) ذکر شود، افراد انگشت تحیر و ناباوری به دندان میگیرند و به دنبال ایراد گرفتن و یا انکار آن فضیلت هستند.
وجود فضائل و مناقب و معجزات در فرهنگ دینی امری ثابت و قطعی است. در قرآن کریم به بسیاری از معجزات و فضائل و مناقب اولیای الهی اشاره شده است و به صورت واضح در آیات قرآن بیان شده است از جمله در مورد فضائل انبیای بزرگی چون حضرت ابراهیم(ع) ، حضرت عیسی(ع) و حضرت مریم(س) ، حضرت نوح و …
بی شک، بر اساس اعتقادات صحیح تشیع، ائمه اطهار میراث دار انبیاء و اولیای الهی هستند و حضرت علی(ع) نیز، میراث دار همۀ انبیاء بزرگ الهی است. پس اگر خداوند در قرآن به فضائل و مناقب انبیاء به طور واضحی تصریح کرده و سخن گفته است ، انتظار تحقق تمام یا امثال آن فضائل و مناقب در وجود امیرالمؤمنین(ع) و دیگر ائمه (ع) نیز، می رود و هیچ فرد مؤمنی در هیچ زمانی، فضائل اثبات شدۀ ایشان را انکار نمی کند. همچنانکه القاب حقیقی مولا را نیز منکر نمی شود و نادیده نمی گیرد.

_____________

۱۷/ ۱ /۱۴۰۱ جلسه چهارم شبهای ماه مبارک رمضان، سرابی
موضوع: مناقب حضرت امیرالمؤمنین در قطعه ” علی آن شیر خدا” اثر استاد شهریار

با صلوات بر محمد و آل محمد و آرزوی سلامتی برای حجت الاسلام‌انصاری.
در ادامه مبحث مناقب حضرت علی (ع) در قطعه ی شهریار ، در مقدمه بحث، جناب استاد یادآوری کردند که ذکر مناقب بسیار ارزشمند است.
حتی جناب علامه محمدرضا حکیمی(طاب ثراه) در مقدمه‌ی یکی از آثار تفکیکی، (میرزا جواد تهرانی، تفسیر مصباح الهدی، مقدمه محمدرضا حکیمی، مؤسسه معارف اسلامی امام رضا(ع)، قم، اول ۱۳۸۸، جلد ۱ ص ۲۸-۲۹٫) مقاله ای دارند که در آن مطلبی بیان می کند دال بر اینکه مناقب تاثیر شگرفی در تربیت انسان دارد.
به همین جهات، رویکرد فضائلی، در شناخت و معرفت اهل بیت(ع) آثار و تبعاتی می آفریند و به انسان الگو می‌دهد و طی آن، انسان با یک وجهی از تحقق بیرونی و عینی حقایق آشنا می‌شود. افراد معمولا برای تحقق عینی مفاهیم موعود اجتماعی زمینی در دین، منتظرند تا ظهور اتفاق بیفتد و یا تحول قیامت و معاد، صورت بگیرد تا امور را متحقق ببینند و عینیت آنها را درک کنند. گویا غافلند که در این باره، نخست باید ظرف حال را دریابند. خداوند در قرآن میفرماید: اگر مردم اهل عبادت باشند ما برکاتی بر آنها نازل میکنیم. پس با الگوگیری از مناقب و تلاش برای رشد فردی در امور دینی و معرفتی ،می‌توان به درک و دیدن صحنه ها و اطوار بهتری دست یافت. اما متأسفانه در جامعه امروز ،افراد به این مناقب تا حدودی بی توجه شده اند . به قول جناب استاد ” ما را ساده ساده خراب نکردند، ذره ذره خراب کردند” .
در اواخر قرن سوم تا آخر قرن ششم ، طی چند قرن ، دشمنان اهل بیت(ع) و مذاهب مخالف تشیع ، دست به عمل زشتی زدند. تا قرن سوم در جامعه اسلامی افرادی که از قدرت و صدای خوب و رسا و حافظه ای قوی برخوردار بودند و توانایی سخن گفتن داشتند ،به لحاظ علاقه‌ی مذهبی و دینی و یا به ندرت بعضی برای گذراندن امور معیشتی خود وارد جریانی شدند به نام «منقبت خوانی».
منقبتی که درباره پیامبر(ص) و اصحاب کساء و یا بزرگانی از خوبان صحابه که از زبان پیامبر (ص) فضیلتی درباره ایشان گفته شده بود مانند سلمان و ابوذر، به خواندن این مناقب در کوچه و بازار و شهر وکشور پرداختند و منقبت خوانی در جامعه شیعه گسترش پیدا کرد. «دوره آل بویه از مهم‌ترین دوره‌های رشد و شکوفایی تشیع است. در این دوره شیعیان اقدام به مدح و رثای امامان و ذکر مناقب آ‌نان در اماکن عمومی می‌کردند که از آن به عنوان مناقب خوانی یاد شده است. این کار فرهنگی که با مقابله به مثل و واکنش‌های اهل سنت مواجه شد، کم و بیش قبل از این دوره نیز مرسوم بود و در دوره سلجوقیان نیز به حیات خود ادامه داد.» (مناقب­ خوانی در دوره آل بویه/ حسین ایزدی) در این حرکت بزرگ فرهنگی، مناقب خوانان، به مثابۀ رسانه هایی بودند که شهر به شهر و اقلیم به اقلیم ،این مناقب بزرگ و آگاهی بخش را گسترده و پخش می‌کردند و با صدای خود، به گوش توده های مردم می‌رساندند. اما این جریان برای دشمنان اهل بیت(ع) و جهان غیر شیعه، گران آمد و دستگاه خلافت، جمعی از گماشتگان خود را اجیر کرد و آنان را گسیل داشت تا در شهرها و روستاها به راه افتند و فضائل دروغین برای خلفای ثلاثه و حتی معاویه و ابوسفیانیان، در گوش مردم بخوانند و جریانی ساختگی با نام «فضائل خوانی» راه اندازی کنند. البته این جریان ساختگی به تدریج در دل تاریخ مدفون شد، وقتی که منقبت خوانی شیعیان در زیر فشار حکومت‌های متعصب خونریز به خاموشی و سکوت کشانده شد و شیعیان مجبور شدند تا بیش از گذشته، تقیه کنند ، در فشار چنین فضایی که منقبت خوانی محدود می شد، فضائل خوانی دروغین اولیه آهسته آهسته در بستر تاریخی خود می مُرد و پوست اندازی میکرد تا این فضائل خوانی بعداً در جامعۀ ایرانی به خوانش‌های عاشقانه‌ی بسیار ناموزونی تبدیل شود. امری که در نهایت بر ادبیات و فرهنگ مردم تاثیر نامطلوب نیز گذاشت.
عبد الجلیل قزوینی دربارۀ فضائل خوانی می نویسد؛ «متعصبان بنی امیه و مروانیان که با فضیلت و منقبت علی(ع) طاقت نمی‌داشتند(یعنی آن را تحمل نمی توانستند بکنند) جماعتی از خارجیان و بیدینان‌ را جمع کردند تا حکایتهای بی‌اصل در حق رستم و سهراب و اسفندیار و کاووس و زال‌ وضع کردند و آنان را در بازارها می‌خوانند.»
ناگفته نماند که اگر دشمن برای خارج کردن منقبت خوانی تلاش می کرد، دوستان اهل بیت(ع) نیز، به موازات آن تهاجم ها، دست به تلاشهایی پیگیر زدند. به طور نمونه در شهر کوفه یکی از،شاعران اهل بیت(ع) ،هنگامی که جمعیتی گرد می آمدند، رو به مردم، میگفت: ای مردم اگر منقبتی از اهل بیت(ع) نام ببرید که من درباره‌ی آن شعر نسروده باشم ،به شما جایزه میدهم و مردم شروع به بازگو کردن مناقب اهل بیت(ع) می‌کردند و آن شاعر اگر شعری گفته بود ،می‌خواند.

اینچنین بود که مناقب اهل بیت(ع) وارد عرصه‌ی شعر و ادبیات شد و بسیاری از شاعران شیعه‌ی ایرانی نیز ،مناقب اهل بیت(ع) را با عشق و جدیت، در شعر خود آوردند. ازجمله فردوسی( ۳۲۹ه.ق-حوالی ۴۱۱ه.ق) ، ناصر خسرو قبادیانی( ۳۹۴ه.ق- ۴۸۱ه.ق)، کسایی مروزی( ۳۴۱ه.ق- بعد از ۳۹۰ه.ق) و حتی شعرای اهل تسنن مانند جامی( ۸۱۷ ه.ق- ۸۹۸ ه.ق). کتاب مناقب، اثر ابن شهرآشوب مازندرانی که پیشتر از او نام برده شد، نمونه ای از اهمیت و گسترۀ شعر در زمینۀ نشر فضائلی و مناقب اهل بیت علیهم السلام است زیرا مؤلف در کمتر موردی از مناقب است که به شعر یا اشعاری از شاعران عرب ، استشهاد نکند و بیان شاعرانه ای از آن منقبت را در کتاب نیاورد.
چنین است که در بین شاعران معاصر نیز ، شاعری مانند شهریار، بسیار زیبا به ذکر منقبت های حضرت علی(ع) در قالب شعر همت می گمارد. جناب استاد انصاری به تحلیل و شرح تعدادی از ابیات قطعه‌ی ” علی آن شیر خدا ،شاه عرب” درجلسه گذشته پرداختند و در این جلسه نیز به این بیت شهریار اشاره کردند:
دردمندی که چو لب بگشاید
در و دیوار به زنهار آید

کلماتی چو دُرّ آویزه‌ی گوش
مسجد کوفه هنوزش مدهوش
این یک قصه روشنی است که مناجات و راز و نیاز علی(ع) زبانزد خاص و عام بود و حتی در و دیوار به همراه مناجات و اشکهای علی(ع) به اشک می آمد و شهریار تصویری از آن بندگی عاشقانه را در شعر خود بیان می‌کند. سوال اینجاست ، چرا چنین مناجات و رازورزی را از خلفای غاصب نقل نمی‌کنند و از اشک و مناجات آنها سخنی در میان نیست؟ چرا افراد تربیت یافته در مکتب این خلفا ، خالد بن ولیدها و عبدالرحمن های عوف هستند؟ که اولی در سنگدلی و قساوت و دومی در دزدی و سرمایه اندوزی از اموال مردم، فقط زبانزدند؟ که باید پاسخ داد ؛ چون بزرگان این حکومت ها چیزی از ارزش‌های عالی انسانی نداشتند تا در بوق و کُرنا کنند.
در یکی دیگر از ابیات این مثنوی ، شهریار به لقب ” سرّالله ” برای حضرت علی(ع) اشاره می‌کند و شب را آگاه و محرم اسرار علی می‌داند.
شب ز اسرار علی آگاه است
دل شب محرم سرّالله است
رابطه شب با علی، رابطه ای مستقیم و بی پرده است و علی (ع) با شب انسی بی مانند دارد.
در همین راستا، دیلمی در کتاب ارشاد القلوب روایتی را از مالک اشتر نقل می‌کند: که در شبی تاریک بر امیرالمؤمنین(ع) وارد شدم و گفتم سلام بر تو ای امیر مؤمنان و رحمت و برکات خدا بر تو باد و حضرت فرمودند و علیک سلام، ای مالک!
– این ساعت از شب، چه سبب شده است که به سراغ من آمدی؟
– «حبک یا امیرالمؤمنین و شوقی الیک»، عشقم به تو و اشتیاقم به تو ای امیر مومنان! و حضرت فرمودند : صدقت ولله یا مالک ، به خدا که راست می‌گویی مالک.
سپس حضرت فرمودند : مالک، آیا کسی را در این تاریکی شب، پشت در خانۀ من ندیدی؟
– بله آقاجان، سه نفر را دیدم که آرام و بی صدا نشسته بودند . پس حضرت امیر به راه افتادند و از خانه خارج شدند و پشت در، سه نفر بودند، یکی نابینا و دیگری فلج و آن یکی بیماری برص داشت و حضرت فرمودند در این ساعت شب اینجا چه میکنید؟ و پاسخ دادند، آمدیم از این دردی که داریم ما را شفا دهید. و حضرت دستی بر سر و بدن هر سه نفر آنها کشیدند و هر سه شفا یافتند.
جان به قربان آقایی که به دلیل وجود منکران و دشمنان مناقبش، دردمندان آگاه، باید آرام و بی صدا برای رهایی از دردهایشان به نزد او بروند. جان فدای اول مظلومی که با وجود مناقب بی شمار ، بسیاری از گفتن آن لب فرو بستند و بسیاری از سر عناد، منکر آن مناقب شدند.

_____________

صلی الله علیک یا یا اباصالح

🔹سخنرانی

🔹 پنجشنبه ۱۸ فروردین ۱۴۰۱

نماز زیارت ۲۲
قرائت زیارت ساعت ۲۲:۱۵
سخنرانی ساعت ۲۲:۴۵ تا ۲۳:۳۰

موضوع: عبادت عاشقانه، حاصل سلوک شرعی

🔹 سرکان، محله پایین، روبروی خیابان کمربسته، فاطمیه شهر سرکان

@menbar_ansari

🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸
لینک پخش زنده (لایو) و تصویری در اینستاگرام
منبرها، کلاس و نشست ها- حسین انصاری:
https://instagram.com/menbar_ansari?i

_____________

۱۴۰۱/۱/۱۸ جلسه پنجم شبهای ماه مبارک رمضان، سرابی
موضوع:مناقب حضرت امیر المومنین (ع)در قطعه ” علی آن شیر خدا” اثر استاد شهریار

با صلوات بر محمد و آل محمد و درود و سپاس از جناب حجت‌الاسلام ‌انصاری.
جناب استاد انصاری در شرح و تحلیل قطعه معروف استاد شهریار و بیان مناقب آقا امیرالمؤمنین(ع) در بستر ادبیات فارسی، ابتدا ابیاتی از مثنوی «علی آن شیرخدا» ی شهریار را خواندند و سپس در طی چند جلسه گذشته تعدادی از ابیات آنرا شرح و تحلیل و مأخذ یابی کردند به تلمیحات آن اشاراتی داشتند. در بین مباحث به وضعیت جامعه شیعه در قرون مختلف و نحوه برخورد جوامع و حکومت‌ها با مناقب و فضیلت های اهل بیت(ع) پرداختند. در این میانه گزارشی از مظلومیت ائمه و دشمنی جامعه غیر تشیع با مناقب و فضائل اهل بیت (ع) به ویژه حضرت امیرالمؤمنین(ع) داشتند. همچنین یادآوری کردند که از اواخر قرن سوم تا اواخر قرن ششم ، جریان فرهنگی سازنده ای رواج پیدا کرد با عنوان ” مناقب خوانی” که به خواندن منقبت ها و معجزات اهل بیت(ع) -بیشتر در قالب اشعار حماسی- و توسط افرادی خوش صدا در کوچه و بازار و شهرها و روستاها مبادرت می کرد . از آنجا که دشمنان اهل بیت(ع) این جریان را به زیان مرام فکری خود و سیاست دستگاه حاکم می دیدند با اجیر کردن مزدورانی به مقابله با آن برخاسته و جریان انفعالی دیگری را تحت عنوان “فضائل خوانی” که به خواندن فضیلت‌های ادعایی خلفای ثلاثه و حتی معاویه و… مشغول بود به راه انداختند. همزمان، دامنۀ جریان منقبت خوانی در دوران سلاطین خونریز ستمگر، هر روز محدودتر می گشت و در گذر تاریخ، کم جلوه تر می گردید. ولی فضائل خوانی نیز به دلیل خصلت انفعالی و عکس العملی که داشت به همراه آن می مُرد. هر چند این جریان سفارشی به طور کامل خاموش نشد و در ادامه تبدیل به داستان خوانی و افسانه خوانی عامیانه ای گردید.
اما در حوزه ادبیات و شعر و شاعری ، منقبت خوانی به طور کامل از بین نرفت و بسیاری از شاعران ،مناقب و فضائل اهل بیت(ع) را در اشعار خود به تصویر کشیدند و نویسندگان و سیره نویسانی مانند ابن آشوب، آن اشعار را در متن کتابهای خود و در بیان فضائل اهل بیت(ع) به عنوان شاهد ، ذکر کردند.
البته دشمنی با مناقب اهل بیت(ع) در طول تاریخ اسلامی، هیگاه تمامی نداشت و ندارد و حتی افرادی به بهانۀ تجددطلبی و روشنفکری و گاه در پوشش امام‌شناسی و دین شناسی به تحریف و تضعیف و حتی انکار مناقب اهل بیت(ع) پرداخته‌اند. با کمال تعجب، گاهی همین گروهها برای بسیاری از دشمنان و مخالفان اهل بیت(ع) و یا شاعران و بزرگان بعضی فرقه ها و مکتب های خاصی ،چنان القاب و فضائل نداشته‌شان را به صورت بحر طویل ردیف کرده‌اند که گویا انسانی برتر و شریف تر از ممدوحین شان وجود ندارد. البته شاید این نادیده انگاری و بی انصافی در حق مناقب امیرالمؤمنین (ع) نمایان‌تر و پر حجم‌تر بوده است.
یکی از سنی های ناصبی، در قرن ششم و در ناحیه ری، کتابچه ای علیه تشیع نوشت و برای اثبات عقائد باطل خود، شهادت یکی از منقبت خوانان شیعه، بنام «ابوطالب مناقبی» را یادآور می شود که دختر ملک شاه سلجوقی دستور داده بود تا زبانش از حلقومش بریده شود و نتواند دیگر منقبت بخواند.
آن ناصبی در توجیه کشتار و آزار مناقب خوانان، چنین نوشته است که « آنها که پیش از این به سرّ و رمز روافض واقف بوده‌اند، چندی از این مناقبیان رافضیان را زبان ببریدند و در «ساری» خاتون سعید «سلقم بنت‌ ملکشاه» که زن اسفهبد علی بود، ابوطالب مناقبی را زبان بفرمود بریدن، که اندر آن پیشه‌ گریخته بود که هجوهای صحابۀ پاک و قدحهای زنان رسول خدا خواند.»
در مقابل این خشونت طلبی و دروغ پردازی ها، شیخ عبدالجلیل قزوینی رازی، فقیه و متکلم سده ششم هجری در ری، وقتی به نوشته‌های آن سنی ناصبی پاسخ می‌دهد تازه آشکار می شود در ادامۀ همین ماجرا نیز منقبتی برای مولا امیرالمؤمنین (ع) پدید آمده است و مدت چهل سال ابوطالب مناقبی باز هم منقبت آل الله را خوانده و موجب شکوه و عظمت مقام اهل بیت(ع) بوده است.
حکایت ماجرا اینکه ابوطالب مناقبی در همان شبی که زبانش بریده می‌شود به عنایت مولا امیرالمؤمنین(ع) بهبودی معجزه آسا می یابد. ابوطالب در عالم رؤیا ،حضرت امیر(ع) را زیارت می‌کند که او را در آغوش میکشند و زبان در دهانش می گذارد و هنگامی که از خواب بیدار می‌شود، به برکت معجزۀ امام(ع)، زبانش به سلامت بازگشته و دوباره به تکلم می آید و جناب ابوطالب مناقبی تا چهل سال در شهرهای مختلف ، در محافل و مجامع به مناقب خوانی می‌پردازد.
عبارت قزوینی در «النقض» چنین است؛ «خواجۀ سنّی بایستی که فراموش نکردی که‌ همان شب (ابو طالب مناقبی) علی مرتضی را به خواب دید که زبان در دهان او کرد و حالی به قدرت حق تعالی زبان وی درست و نیک شد و تا چهل سال بعد از آن تاریخ در ری و قزوین و قم و کاشان و آبه و نیشابور و جرجان و بلاد مازندران به زهد و

توحید، فضائل و مناقب می‌خواند…»
باری از جمله ابیات مثنوی شهریار، در منقبت امام علی(ع) داستان دامنگیری مرغان منزل و کوبه و دستگیره در خانه است که درخواست انصراف امام(ع) از رفتن به سوی مسجد کوفه را در شهر نوزدهم ماه رمضان سال چهلم هجری داشتند که داستان این منقبت در کتابهای تاریخ و مناقب ایشان مسطور و ثابت است.
آن دمِ صبحِ قیامت‎تأثیر
حلقه‎ی در شد از او دامن‎گیر

دست در دامن مولا زد در
که علی بگذر و از ما مگذر

شال شه وا شد و دامن به گرو
زینبش دست به دامن که مرو

شال می‎بست و ندایی مبهم
که کمربند شهادت محکم (افسانه شب، شهریار)
به امید آنکه توفیقی حاصل شود تا به درک و شناخت درستی از فضیلت های مولی الموحدین، امام متقین دست یابیم و از این طریق به رشدی معنوی و متعالی برسیم .

_____________

صلی الله علیک یا یا اباصالح

🔹سخنرانی

🔹 جمعه ۱۹ فروردین ۱۴۰۱

سخنرانی ساعت ۲۱ تا ۲۱:۴۵
قرائت دعای مبارک افتتاح، ساعت ۲۱:۴۵ تا ۲۲:۱۵

موضوع:
مناقب حضرت امیرالمؤمنین(ع) در قطعه «علی آن شیرخدا» اثر شهریار

🔹 سرکان، کوچه سادات، کوچه خدمت

@menbar_ansari

🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸
لینک پخش زنده (لایو) و تصویری در اینستاگرام
منبرها، کلاس و نشست ها- حسین انصاری:
https://instagram.com/menbar_ansari?i

_____________

۱۴۰۱/۱/۱۹ جلسه ششم شبهای ماه مبارک رمضان.
موضوع: مناقب حضرت امیرالمؤمنین در قطعه” علی آن شیر خدا” اثر استاد شهریار

با صلوات بر محمد و آل محمد و آرزوی توفیقات افزون‌تر برای حجت‌الاسلام‌انصاری.
در ادامه تحلیل و بررسی اشعار شهریار در منقبت آقا امیرالمؤمنین(ع) در ابیاتی دیگر ،جناب استاد در مورد این بیت یادآوری نمودند:
آن دم صبح قیامت تأثیر
حلقه‌ی در شد از او دامنگیر

دست در دامن مولا زد در
که علی بگذر و از ما مگذر
استاد شهریار در این مثنوی زیبا و در این ابیات اشاره می‌کند که تمام عالم و جهان هستی و حیوانات و جمادات متوجه حضرت علی(ع) بودند و حتی آستانۀ زمان شهادت حضرت را حس کرده بودند و سعی داشتند علی(ع) را از رفتن به مسجد باز دارند. امامی که تمام عالم هستی از جماد و نبات و جانداران و آسمان و زمین دل در گروه محبت او دارند و عاشقانه او را بدرقه می‌کنند. اما افسوس،که بعضی کوته فکران و عوام درس خوانده، یا مدرک گرفته ، چشم باطنشان کم سوست و شرح صدر و عمق نظر در فکر و اندیشۀ آنها ناکارآمد و آسانترین راه برای آنها انکار است. به جای آنکه در راه شناخت حقیقت کاوش کنند و بیاموزند و زانوی ادب گفتگو بر زمین بگذارند ، شتابزده و درنیافته، مُنکر مجهولات خود میشوند و «مجهولات» خودشان را به منزلۀ «جهل» دیگران می شمارند.
در قرآن کریم در بیان بسیاری از آیات، این نکته تفسیری وجود دارد که مشرکان در برابر آیات الهی و پیامبر خدا ،جز سینه سپر کردن، هیچ ندارند و از خود، تنها تکبر و غرور و خودخواهی در برابر آیات الهی، نشان می‌دهند. به لحاظ شکلی، همین روش در برخورد انکاری با مناقب معتبر و فضائل مسلم پیشوایان الهی نیز به کار گرفته می شود.
و اما در مبحث تاریخ منقبت خوانی ، ذکر شد که پس از آنکه منقبت خوانها توسط حکومت‌های خونریز، محدود شدند و فضائل خوانی که جریانی دروغین بیش نبود در دل تاریخ کم رنگ شد ، و مناقب اهل بیت(ع) وارد حوزۀ شعر و ادبیات فاخر شد و فضائل خوانی خلفا و صحابه، به داستان سرایی و خواندن افسانه های دروغین از داستان گبرکان بر سر کوچه و بازار تبدیل شد ، قوم مغول به سرزمین‌های اسلامی حمله کرده بود و تقریبا در همه جا پیشروی بلامنازع داشت. البته ناگفته نماند که حمله قوم مغول به سرزمین های اسلامی را، حضرت علی (ع) در یکی از خطبه هایش پیشگویی کرده بودند: “منه فی وصف الأتراک:
کَأَنِّی أَرَاهُمْ قَوْماً کَأَنَّ وُجُوهَهُمُ الْمَجَانُّ [الْمُطْرَقَهُ] الْمُطَرَّقَهُ یَلْبَسُونَ السَّرَقَ وَ الدِّیبَاجَ وَ یَعْتَقِبُونَ الْخَیْلَ الْعِتَاقَ وَ یَکُونُ هُنَاکَ اسْتِحْرَارُ قَتْلٍ حَتَّى یَمْشِیَ الْمَجْرُوحُ عَلَى الْمَقْتُولِ وَ یَکُونَ الْمُفْلِتُ أَقَلَّ مِنَ الْمَأْسُورِ.
از سخنان آن حضرت؛ در وصف ترک هاى مغول:
گویا آنان را مى بینم که با رخسارى چونان سپرهاى چکّش خورده، لباس هایى از دیباج و حریر پوشیده، که اسب هاى اصیل را یدک مى کشند و آنچنان کشتار و خونریزى دارند که مجروحان از روى بدن کشتگان حرکت مى کنند و فراریان از اسیر شدگان کمترند.”(خطبه ۱۲۸ نهج البلاغه )
این اِخبار غیبی نیز یکی از منقبت های آقا امیرالمؤمنین(ع) است. زیرا تحقق پیشگویی آن حضرت، ششصد سال بعد رخ داد و طی آن حمله، حکومت بنی عباس ، برچیده شد و مغول ها به بغداد رسیدند و در دارالخلافه، آخرین خلیفه عباسی را کشتند و حکومت به دست ایلخانان مغول افتاد. فروپاشی خلافت عباسی و شکسته شدن شوکت فقیهان متعصب سنی، در مجموع فضای بهتری برای شیعیان فراهم ساخت و نفس راحتی کشیدند.
به دنبال تغییر حکومت و آزادی عمل بیشتر شیعه ، جریان منقبت خوانی جان دوباره گرفت. با این تفاوت که سویۀ مرثیه خوانی در آن پررنگ تر گشت و ذکر مراثی و مظلومیت اهل بیت(ع) ،به صورتی روشن تر در جامعه گسترش یافت و در قالب مرثیه سرایی، حماسه ها و مظلومیت های اهل بیت علیهم السلام بازگو شد و آثار متعددی پدید آمد. از جمله در اواخر قرن نهم کتابی نوشته شد، تحت عنوان “رَوْضَهُ الشُّهَداء”. کتابی به زبان فارسی درباره شهادت امام حسین(ع) و مصائب واقعه کربلا، اثر ملاحسین واعظ کاشفی (متوفای ۹۱۰ق). به احتمال قوی، سبب نامگذاری مجالس عزاداری امام حسین(ع)  در ایران به روضه خوانی، خوانده شدن همین کتاب در این مجالس بوده است. روضه الشهداء سبب شد تا در دوره های پسین، مقتل‌هایی از این دست، بیشتر نوشته شود و در عصر صفویه و قاجاریه که گرایش شیعی داشتند به نگارش درآید.
بدینگونه منقبت خوانی، به ساخت کهن شیعی خود در عصر ائمه(ع) نزدیکتر گشت و مجالس روضه خوانی و ذکر مصائب و مظلومیت اهل بیت(ع) رواج چشمگیری پیدا کرد.

اما جریان جعلی فضائل خوانی که به تقلید از مناقب خوانی شیعیان صورت می‌گرفت و عبارت بود از ذکر فضایل برای خلفای سه گانه، از ریشه بر پایه دروغ و غلوّ نهاده بود، و در نهایت به معرکه گیری و داستانسرایی های دروغین، مثل برخی از «ابومسلم‌نامه» ها منتهی شد که پایه و اساسی نداشتند.
پس از این مقدمه، به ابیات دیگری از مناقب امام علی(ع) در مثنوی شهریار می رسیم که یکی دیگر از فضیلت های بیشمار آن حضرت را یادآور می شود.
روزه‎داری که به مهر اسحار
بشکند نان جوین در افطار
زهد امام علی(ع) از افتخارات بی مانند آن حضرت به شمار می رود که گاهی مقدم بر مناقب دیگر، از آن یاد شده است. ارزش و تاثیر این منقبت به حدی بوده که همواره مخالفان سعی کرده اند تا با آن معارضه یا مقابله کنند به گونه ای که یا در تخفیف و تحقیر فضیلت زهد کوشیده‌اند یا برای خلفای غاصبین، زهد تراشی کرده‌اند. شهریار در این بیت، به هسته اصلی زهد در زندگی امام(ع) که «نان خشک جوین» است تاکید می ورزد و نان جوین افطار را تنها شکننده قفل سحوری علی(ع) در روزه داری اش میداند.
استاد انصاری گزارش زیبایی از این منقبت بزرگ را در کتاب دولت آفتاب، نقل می کند.

_____________

صلی الله علیک یا یا اباصالح

🔹سخنرانی

🔹 شنبه ۲۰ فروردین ۱۴۰۱

سخنرانی ساعت ۲۱:۱۵ تا ۲۲
قرائت دعای مبارک افتتاح، ساعت ۲۲ تا ۲۲:۳۰

موضوع:
مناقب حضرت امیرالمؤمنین(ع) در قطعه «علی آن شیرخدا» اثر شهریار

🔹 تویسرکان، خ امیر کبیر، جنب بیت العباس،

@menbar_ansari

🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸
_____________

۱۴۰۱/۱/۲۰ جلسه هفتم شبهای ماه مبارک رمضان.
موضوع: مناقب حضرت امیرالمؤمنین(ع) در قطعه ” علی آن شیر خدا” اثر استاد شهریار

با صلوات بر محمد و آل محمد و عرض ادب و احترام خدمت جناب حجت‌الاسلام انصاری.
در ذکر مناقب امیرالمؤمنین(ع) با توجه به ابیات شاعر معاصر ،استاد شهریار در مثنوی «افسانه شب» ، فضیلت ها و منقبت هایی از حضرت بیان شد. اما لازم است گفته شود ، که مناقب اهل بیت(ع) بر روی مبانیی قرار دارد که تا آن مبانی شناخته نشود، رسیدن به درک درست و کاملی از مناقب، امکان پذیر نیست. مناقب اهل بیت(ع) گزارش ها و مفاهیمی هستند که مضامین و محتوایی با خود همراه دارند که «علی المبنا» است؛ به عبارت دیگر، یعنی مناقب، یک سری از آگاهی ها و داده هایی است که تعدادی مبانی از پیشگفته و بررسیده و سنجیده دارد. به گونه‌ای که اگر کسی آن مبانی را نداند، صورت کامل مسئله را در نمی یابد . ممکن است آنرا سطحی ببیند یا به سستی نگاه کند و یا در پی انکار و رد آن برآید.
معمولا آنهایی که با دیده‌ی انکار و یا تحقیر، به مجموعۀ مناقب نگاه می‌کنند در واقع، مبانی و پایه های مناقب را درست درک نکرده اند و فضای ذهنی شان، برای شناخت و درک درستی از منقبت ها آماده نشده است. به خلاف شیعه ای که مبانی توحیدی و ربوبی خداوند و اندیشۀ رسالت و نبوت و امامت را به درستی فهمیده است و لذا این گونه مسائل برایش قابل هضم است.
آنکه مناقب را نمی شناسد، در بیان تمثیلی، به منزلۀ کتابخوانی است که فصول متقدم کتاب مناقب که همان توحید، نبوت و امامت، با خوانش شیعی است را نادیده گرفته و نخوانده است. پس چنین کسانی باید ابتدا، مبانی بحث را بشناسند تا بتوانند به شناخت درستی از مناقب دست یابند. در حالیکه در بیشتر موارد چون افراد از این شناخت مبانی غافل و یا عاجز هستند ، یا مناقب را در نمیابند، یا انکار می‌کنند و یا غلوّ می‌شمارند. البته اکثر آنان از این سه راه، جانب انکار را پیش میگیرند .
بن مایۀ سخن همه منکران ، ادعای جعلی بودن و غالیانه شمردن، بی دلیل مناقب و معجزات است. متاسفانه در این زمینه، در برابر روایات منقول، برخورد گزینشی دارند، مثلاً بخشی از گزارش‌ها که شامل سخنان نسبتا ساده و حتی عوامانه و تهی از منقبت است را بر می‌گزیند ولی روایات معارفی و مغیبات را یکسره طرد می کنند و مدعی می‌شوند که آن وجه غیبی و اسراری و پیشگویانه یا اعجازی از پیشوایان معصوم نیست. در حالیکه دهها سند بر رد این ادعای جزم اندیشانه آنان می توان اقامه کرد. از جمله، حضرت علی(ع) در یکی از خطبه های نهج البلاغه میفرمایند: من علوم و آگاهی‌هایی دارم که بخشی از آن را با همه در میان می‌گذارم ولی بخشی از آن که قابلیت در میان گذاشتن عمومی با دیگران را ندارد، به خواص مورد اطمینان، خواهم سپرد. (بنگرید: خطبه ۱۷۵، نهج البلاغه)
بی تردید، شناخت منقبت ها و آگاهی از آنها، بخش بزرگی از همان علومی است که به خواص از اصحاب و شاگردان داده می‌شود. مناقب «سرّی» است که به برکت اهل بیت(ع) و فضای روزگار، کم کم بعضی از افراد با آن آشنا شدند و شرط اصلی برای درک و باور آن، منوط به داشتن فهم درست از مبانی مقدماتی بحث خواهد بود. منکران چون نمی‌توانستند حقیقت را دریابند ، «ره افسانه زدند» و انکار کردند. آنجا که امثال میرداماد معروف به معلم ثالث(۹۷۰ه.ق-۱۰۴۱ ه.ق) و یا خواجه نصیر الدین طوسی(۵۹۷ه.ق- ۶۷۲ه.ق) که به او عقل حادی عشر (صاحب عقل یازدهم) میگویند، بر حقانیت کلی این مناقب مهر تایید گذاشته و پای اثبات آن ایستاده اند؛ چه کوردلانِ نادانی هستند ،آنان که به دلایل عقلی و تایید صاحبان تعقلی همچون بزرگان دنیای اسلام که خود صاحب مقام و منزلتی در علم یا فلسفه هستند ، دست رد می‌زنند؟
پس مجموعۀ مناقب، بخشی از عظمت جایگاه اهل بیت(ع) است و محتوای مناقب و فضائل ، و همۀ مضمون ها و آگاهی هایی که در این دسته بندی می‌گنجد، از قبیل فضیلتها، جایگاهها، اطوار و احوال معنوی ایشان، و کرامات و اعجازی که بر دست آنان صورت می‌گیرد، مجموعه‌ای، «علی المبنا»یی است. نخست، باید آن مبانی را فهمید تا به فهم درست در مناقب رسید زیرا درجۀ کلاس منقبت، بالا است.
شهریار در یکی از ابیات مثنوی خود به پیچیدگی و رازآلودگی وجود علی(ع) اشاره می کند.
شب ز اسرار علی آگاه است
دل شب محرم سرّ الله است
چنین بود که گفته شد اگر مبانی دانسته نشود ، مقام «سرّالله»ی حضرت علی (ع) درست دانسته نمی‌شود. و نمیتوان به معنی دقیق سرّالله دست یافت. لذا شهریار، تاریکی شب را محرم و آشنای «خدارازی» علی(ع) می داند همین اندازه از رازآلودگی شب می توان دریافت که مقامات علی(ع)، تا چه پایه باید عظیم باشد که سرّالله و راز پنهان خدا نامیده شود.

در روایات مناقب امام(ع) در احادیث اهل سنت نیز از زبان ابوذر(ره) آمده است که گفت: علی الکعبه المستوره، علی(ع) کعبه پنهان خداست.
روایت است که وقتی، حسودان عنود، موجبات آزار و اذیت بسیار برای امیرالمؤمنین(ع) شده بودند. حضرت محمد(ص) که از آزار علی(ع) توسط دشمنان و حاسدان ، صبرشان تمام شده بود ، با ناراحتی و خشم فرمودند: چرا اینقدر علی را آزار و اذیت میکنید؟ و افزودند: «علی ،ممسوس فی ذات الله» است. تاریخ درازی است که شارحان حدیث و بزرگان دین، در درک معنا و مفهوم «ممسوس فی ذات الله» مانده اند و از فهم آن همه عظمت علی(ع) عاجزند. اگر چه در دوران معاصر، برخی سعی کرده‌اند تا «ممسوس» را تصحیف نسخه ای از واژۀ «مخشوشن» بخوانند و خود را از زحمت دشواری معنایابی «گرفته در ذات خداوندی» علی (ع) برهانند!
در شمار مناقب امام(ع) و در بیتی دیگر ، جناب شهریار به مهربانی و کرم بی پایان امیرالمؤمنین(ع) اشاره می‌کند تا یکی دیگر از مناقب اختصاصی و بیمانند ایشان را بسراید:
می‌زند پس لب او کاسه‌ی شیر
می‌کند چشم اشارت به اسیر

چه اسیری که همان قاتل اوست
تو خدایی مگر ای دشمن دوست

این است مقام و منزلت مردی که جهان بشریت ، هنوز تا به امروز ، به شناخت کامل او دست نیافته است . مردی که حتی در واپسین لحظات زندگی، آن‌ گاه که با فرق شکافته و بدنی مسموم، برایش شیر تازه تجویز شد، قبل از خوردن به ضاربی اشاره می‌کند که اسیر شده است و از فرزندان خود می‌خواهد که با اسیر مدارا کنند. و میفرماید اگر زنده ماندم، خود میدانم با او چه کنم. و به یقین عطوفت و بخشندگی و کرم مولا تا آن حد بود که اگر به شهادت نمی‌رسیدند، آن قاتل را عفو می‌کردند. به راستی که مناقب مولا در یک مثنوی نمیگنجد و باید برای نام بردن هر منقبت، مثنوی هفتاد من کاغذ آورد و به جرات می‌توان گفت باز هم مناقب حضرت امیر(ع) و شناخت ایشان را پایانی نخواهد بود.
جناب استاد انصاری نیز در ابیاتی زیبا ،این عجز و حیرت در شناخت و درک منقبت و فضیلت حضرت علی(ع) را در غزلی به نام ” خراب چشم اویم” به تصویر کشیده اند:

خراب چشم اویم

باز در خیزاب چشمانت دل دریا خراب
ساحل سنگین دل زین موج بی پروا خراب
حالت چشم تو را هر چشمه ساری تشنه است
آبشاران در پی تو تا لب دریا خراب
از نسیم روح تو در سبزه زاران شیون است
هست آیا در عبورت چشم گل تنها خراب؟
تا نمیرد در خیالم یاد آن ایام سبز
همچنان خشکیده سروی مانده ام بر پا خراب
عشق آمد تا کند کار من و دل را تمام
عاقبت هم خویش رسوا کرد، هم ما را خراب
(سایت نگاه تازه، بخش شعر، ۱۸ مرداد ۱۳۹۹)

_____________

 

صلی الله علیک یا یا اباصالح

🔹سخنرانی

🔹 یکشنبه ۲۱ فروردین ۱۴۰۱

سخنرانی ساعت ۲۱:۳۰ تا ۲۲:۱۵
قرائت دعای مبارک افتتاح، ساعت ۲۲:۱۵ تا ۲۲:۳۰

موضوع:
مناقب حضرت امیرالمؤمنین(ع) در قطعه «علی آن شیرخدا» اثر شهریار

🔹 تویسرکان، شهرک قائم(عج) پشت اداره گاز،

@menbar_ansari

🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸
لینک پخش زنده (لایو) و تصویری در اینستاگرام
منبرها، کلاس و نشست ها- حسین انصاری:
https://instagram.com/menbar_ansari?i

_____________

۱۴۰۱/۱/۲۱ جلسه هشتم شبهای ماه مبارک رمضان.
موضوع: مناقب حضرت امیرالمؤمنین در قطعه” علی آن شیر خدا” اثر استاد شهریار

با صلوات برمحمد و آل محمد و عرض ادب و احترام خدمت حجت‌الاسلام‌انصاری.
جناب استاد در ادامه مبحث و در شرح و تحلیل یکی از ابیات ، به لقب «سرالله» برای حضرت علی(ع) که در جلسه قبل توضیحاتی پیرامون آن بیان شده‌ بود، پرداخته و فرمودند ؛ سرالله بودن وجوه مختلفی دارد و یکی از وجوهش، «علی ممسوس فی ذات الله» است. اهل معرفت برای برآورده شدن هر حاجتی، تکرار ۴۳۲مرتبه از ذکر «سلامٌ قولاً مِن رَبٍّ رحیم، بحق سرّالله امیرالمؤمنین(ع)» را مجرب دانسته اند.
پس تعبیر سرّالله در بیت جناب شهریار ،نشان دهنده، عمق وجودی حضرت علی(ع) و ناشناخته بودن سر وجودی ایشان است. همچنانکه پیامبر(ص) فرموده‌اند: یا علی جز تو کسی مرا نمی‌شناسد و جز من ،کسی تو را نمی‌شناسد.
بحث مقدمی دیگری که جناب استاد انصاری برای مناقب بیان فرمودند؛ این اصل علمی، که منقبت های معتبر یک جایگاه علی المبنایی دارند یعنی مسبوق به یک معانی هستند که باید پذیرفته شده باشد. اگر انسان این مناقب را نشناسد ،با مناقب انبیاء و اوصیاء و مناقب قطعی حضرت امیر(ع) دچار مشکل می‌شود. در روایات متعددی گفته شده : “إِنَّ حَدِیثنا صعب مُسْتَصْعَب،ٌ لَا یحتمله إِلَّا مَلَکٌ مُقَرَّبٌ أَوْ نَبِیٌّ مُرْسَلٌ أَوْ عَبْدٌ امْتَحَنَ اللَّهُ قَلْبَهُ لِلْإِیمَانِ؛ حدیث ما، صعب و مستصعب است، جز فرشته مقرب یا پیغمبر مرسل یا بنده‌اى که خدا دلش را به ایمان آزموده، تاب آنرا نیاورد”.(اصول کافی، جلد اول، کتاب الحجه، ترجمه مصطفوی). نکته مهم در ترجمه متن این است که معنای کلمه ” حدیث” در اینجا یعنی گفتمان ما، جایگاه ما، امامت ما، مقام و منزلت ما. این حدیث معصومین است که مفهوم و محتوایش صعب/دشوار است و فقط این سه گروه می‌توانند بار درک و تحمل آن را به دوش بکشند ولی دیگران نمی‌توانند آن سایه و چتر امامت را تحمل کنند ،با همه شاخه ها و فروعی که دارد.
بر این اساس، مناقب معتبر و مسلم و فضائل قطعی اهل بیت(ع) ،یکی از دلایلی که سبب می شود مورد تحقیر، توهین و یا انکار و عدم تحمل در جامعه قرار بگیرد، ناشی از این است که مبانی آن را نفهمیدند و عَبدٌ امتحنَ الله قَلبهٌ للایمان، نشدند تا باورشان بشود که امام معصوم (ع) چنین مناقبی را دارد و در برابر بدیهیات تردید نکنند و آسوده بپذیرند و برایشان حل شده باشد، تا بتوانند پس از درک علمی، و تعقل آن حقیقت، در فضای شهودی قرار بگیرند و آن را در این مرتبه نیز درک ودریافت کنند. نتیجه آنکه، مناقب در گام اول، نیاز به مبانی دارد و یک موضوع و مفهوم علی المبنا است و در مرحله دوم؛ که برای علی المبنا بودن مناقب باید یادآوری کرد که تفاوت دوگانه در دو سطحی بودن سخنان اهل بیت(ع) است. اهل بیت(ع) گاهی از اوقات به گونه ای از خود سخن گفتند که انسان عادی هستند و گاهی از ائمه چیزی دیده شده، و گزارش شده که تغییر در پدیده های جهان هستی است و نوعی اشراف در عالم هستی در آن است که دست داشتن در عالم تکوین است. همانطور که در نهج البلاغه حضرت علی(ع) میفرمایند:” اللَّهِ لَوْ شِئْتُ أَنْ أُخْبِرَ کُلَّ رَجُلٍ مِنْکُمْ بِمَخْرَجِهِ وَ مَوْلِجِهِ وَ جَمِیعِ شَأْنِهِ لَفَعَلْتُ، وَ لَکِنْ أَخَافُ أَنْ تَکْفُرُوا فِیَّ بِرَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه وآله)، أَلَا وَ إِنِّی مُفْضِیهِ إِلَى الْخَاصَّهِ مِمَّنْ یُؤْمَنُ ذَلِکَ مِنْهُ. وَ الَّذِی بَعَثَهُ بِالْحَقِّ وَ اصْطَفَاهُ عَلَى الْخَلْقِ مَا أَنْطِقُ إِلَّا صَادِقاً وَ قَدْ عَهِدَ إِلَیَّ بِذَلِکَ کُلِّهِ وَ بِمَهْلِکِ مَنْ یَهْلِکُ وَ مَنْجَى مَنْ یَنْجُو وَ مَآلِ هَذَا الْأَمْرِ، وَ مَا أَبْقَى شَیْئاً یَمُرُّ عَلَى رَأْسِی إِلَّا أَفْرَغَهُ فِی أُذُنَیَّ وَ أَفْضَى بِهِ إِلَیَّ.
علوم بى پایان امام علیه السّلام:
سوگند به خدا، اگر بخواهم مى توانم هر کدام شما را از آغاز و پایان کارش، و از تمام شئون زندگى، آگاه سازم، امّا از آن مى ترسم که با اینگونه خبرها نسبت به رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله و سلّم کافر شوید، آگاه باشید که من این اسرار گرانبها را به یاران راز دار و مورد اطمینان خود مى سپارم.
سوگند به خدایى که محمّد صلّى اللّه علیه و آله و سلّم را به حق برانگیخت، و او را برگزید، جز به راستى سخن نگویم. پیامبر اسلام صلّى اللّه علیه و آله و سلّم همه اطلاعات را به من سپرده است، و از محل هلاکت آن کس که هلاک مى شود، و جاى نجات کسى که نجات مى یابد، و پایان این حکومت، همه را به من خبر داده و مرا آگاهانده است. هیچ حادثه اى بر من نگذشت جز آن که در گوشم نجوا کرد، و مرا مطّلع ساخت.”(خطبه ۱۷۵ نهج‌البلاغه،علوم بی پایان امام، ترجمه دشتی)

و اینکه افراد بی سواد و یا کم سواد در فهم‌ مبانی دچار مشکل هستند ،ایرادی از روایات و یا شخصیت‌هایی چون سلمان و…و راویانی،مانند شیخ صدوق و ابن قولویه نیست، بلکه مشکل از عدم درک درست و ضعف در قوه تشخیص آنها است که جهل خود را عین عقل می‌دانند و آنچه را نمیفهمند ،جهل دیگران به شمار می آورند و در طبقه انکار به صورت گستاخانه خود را آشکار می‌کنند.
جناب استاد انصاری در بیان این مقدمات و مفاهیم از مناقب اهل بیت (ع) بیاناتی ایراد فرمودند که کمتر جایی از آنها سخن گفته شده و یا شخصی اینگونه بر آن وارد شده باشد و به بحث و بررسی پرداخته باشد. و اما در مورد شرح و تحلیل یکی دیگر از ابیات جناب شهریار که به آن ملمع( بیتی که یک مصرع فارسی و مصرع دیگر به عربی باشد)
می‌گویند.
درجهانی همه شور و همه شر
ها علیٌ بَشرٌ کَیفَ بشر؟
شور به معنای هیجان، انقلاب و زیر و رو شدن، رسیدن به نقطه انفجار، هیاهو و هر آنچه در اوج قرار دارد .به تعبیری یعنی جهانی که در اوج هیاهو، دگرگونی، تغییرات و ناهمواریها قرار دارد.
شرّ به معنای بدی، رذالت، کفر، معصیت، دزدی، زشتی ،پلشتی و هر آنچه از بدی‌ها و کثافت ها را شامل می‌شود.
و شهریار در این شعر عنوان می‌کند، در این جهانی که همه آشفتگی و هیاهو و پر از بدی ها است ، به راستی علی بشر است اما چگونه بشری است؟ در مصرع عربی، کلمه “ها” به معنای آگاه باش و علیٌ بشرٌ ،یعنی علی بشر است .اما کیف بشر؟ چگونه بشری است؟ ناگفته نماند که در این بیت یک تضمین نیز وجود دارد و آن هم اینکه مصرع عربی از یکی از علمای شیعه در اواخر قرن سیزدهم و اوایل قرن چهاردهم ،از علمای تبریزی است که یک شعر عربی در مورد علی(ع) سروده است و این شعر یک عنایات معنوی هم پشت آن اتفاق افتاد . در این شعر که اینگونه بود:”«ها عَلی بَشرٌ کیفَ بَشَر
رَبُّهُ فیه تجلّی و ظَهَر” در عتبات عالی عراق در مورد این شعر هم عنایات مشاهده می‌شود و جالب اینکه ،مصرع عربی که شهریار از آن در شعر آورده، از اشعاری است که مانند همین قطعه که خود شهریار سروده، مورد عنایت و توجه اهل بیت(ع) واقع شده بوده و این عجین شدن تا حدودی عجیب است . و این ابیات بیان می‌کنند که هوشیار باش ،علی بشر است اما بشری که محل ظهور عنایات و توجهات خداوند است. جناب دیلمی در کتاب خود به یکی از،فضیلت های حضرت علی(ع) اشاره می‌کند که با احدی مشترک نیست و از آن دسته فضائلی که شخصی نتوانسته داشته باشد و آن جمع بین اضداد است. حضرت امیر(ع) بین فضائل درست در نقطه مقابل هم و بین کمالات درست جدا از هم هستند . حضرت روزها در اکثر روزهای سال ،روزه بودند و شبها به عبادت و کمک به تهیدستان می‌پرداختند و بسیاری از مجاهدت‌ها در راه خدا انجام می‌دادند و جناب دیلمی می‌گوید، این همه زیاد از مجاهدت حضرت گفتم و چطور می‌شود که بین روزه داری و شب زنده داری و این همه مجاهدت جمع کرد؟ حضرت با یک تکه تان جو و خورشتی رقیق و ساده افطار می‌کردند و این نوع تغذیه ، انسان را ضعیف القوه می‌کند، پس چگونه است ،که حضرت قوی ترین آدمها بودند به طوری که در قلعه خیبر را به تنهایی کندند. و یا حضرت دائم درگیر جنگهایی بودند که پیامبر (ص) تحمیل می‌شد و حتی در دوران حکومت خودشان نیز درگیر جنگهای تحمیلی از جمله جنگ جمل شدند(جنگی که دوازده هزار مسلمان کشته شد) ، حضرت بیشتر اوقات در میدان جنگ بودن و کسی که در میدان جنگ با آن همه خشونت سر و کار دارد ،قاعدتا از روحیه ای خشک و خشن و جدی برخوردار میشود، پس چگونه است که حضرت در حسن خلق،گشاده رویی و مهربانی و عطوفت و رقیق القلب بودن ،بی‌همتا و بی‌نظیر هستند؟ تا آنجا که خلیفه دوم به ایشان تهمت زد که علی فردی شوخ طبع است و به کار حکومت نمی آید( در حالیکه خود و دیگر خلفا، نالایق ترین مردم در برابر حضرت علی(ع) و زمامداری حکومت اسلامی بودند) . جناب دیلمی از این اجتماع ضدّین ابراز شگفتی کرده و این منقبت را فقط، منسوب به حضرت امیر(ع) می‌داند. و چه زیبا و به جا است که شهریار بگوید ؛ که علی تو چگونه بشری هست؟ به راستی علی کیست ؟
شبروان مست ولای تو علی
جان عالم به فدای تو علی

_____________

صلی الله علیک یا یا اباصالح

🔹سخنرانی

شب دهم ماه مبارک رمضان
سالگرد وفات حضرت خدیجه کبری سلام الله علیها

🔹 دوشنبه ۲۲ فروردین ۱۴۰۱

سخنرانی ساعت ۲۱:۳۰ تا ۲۲
قرائت دعای مبارک افتتاح، ساعت ۲۲ تا ۲۲:۱۵

موضوع:
بانوی مکه؛ خدیجه کبری(س) برپا کنندۀ اسلام(۱)

🔹 تویسرکان، خ حافظ شرقی، کوچه شهید رزاقی

@menbar_ansari

🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸
لینک پخش زنده (لایو) و تصویری در اینستاگرام
منبرها، کلاس و نشست ها- حسین انصاری:
https://instagram.com/menbar_ansari?i

_____________

۱۴۰۱/۱/۲۲ شب دهم ماه مبارک رمضان، تویسرکان
موضوع : بانوی مکه، خدیجه کبری(س) بر پا کننده اسلام. (جلسه۱)

با صلوات بر محمد و آل محمد و درود بی پایان و آرزوی طول عمر برای حجت‌الاسلام‌انصاری.
در این منبر، جناب استاد به شرح و بیان شخصیت والامقام ،ام المؤمنین، حضرت خدیجه کبری، بزرگ بانوی اسلام پرداختند. حضرت خدیجه(س)، همسر گرامی پیامبر(ص) ،شخصیتی که یکی از ارکان برپایی اسلام است. اصل اسلام و مسلمانی و رونق ایمان به واسطه وجود آن حضرت بوده است و نقشی فوق العاده در رشد و اعتلای این آیین آسمانی داشتند.
جناب استاد از روایتی یاد کردند که چهار دهه پیش ،آقای محسن آرمین در مقاله ای در صفحات کیهان به چاپ رسانده بودند. و برای ایشان که به بحث اقتصاد اسلامی توجه داشت، مسئله برانگیز بود. لذا پیگیری کردند و دریافتند، این روایت به لحاظ سندی در کتب متقدمین نیامده ولی در کتب متاخرین ذکر شده است. روایتی که به لحاظ سندی، قوی نیست اما به لحاظ مضمون و محتوا، مؤید به بسیاری از شواهد تاریخی و آیات قرآنی است. این روایت را مرحوم محمد مهدی حائری(۱۳۰۲-۱۳۸۵ ق، عالم و خطیب قرن چهاردهم) در کتاب شجره طوبی آورده است. و روایت این است؛ پیامبر(ص) فرمودند: «ماقام و لااستقام الاسلام الا بشیئین؛ مال خدیجه و شجاعه علی؛ اسلام برپا نشد و برپا نمی ماند، مگر به دو امر؛ دلاوری‌های علی(ع) و ثروت خدیجه(س).» و از آنجایی که جناب استاد انصاری ، در این مسئله که در مورد مال و ثروت حضرت خدیجه(س) ، تأملات اقتصادی داشتند ، در اولین فرصت این موضوع را با جناب علامه محمدرضا حکیمی(طاب ثراه) در میان گذاشتند و ایشان بی درنگ در پاسخ اشکال، به عربی فرمودند ؛ «بماله الممسک ام بماله المبذول؟» (آیا با ثروتی که نگه داشت یا ثروتی که توزیعش کرد؟). بی شک جناب علامه حکیمی(طاب ثراه) با این سؤال که به صورت استفهام انکاری بیان فرمودند، پاسخی روشن و فوق العاده، به چگونگی نقش ثروت حضرت خدیجه(س) در اقامۀ اسلام دادند.
پس باید این‌نکته را بیان کرد که نقش حضرت خدیجه(س) ، نقش برجسته ای در برپایی اسلام است و آن نقش در یکی از وجوهش، هزینه کردی است که در گسترش اسلام و تقویت اسلام و مبارزه با آن فسادها و دشمنی هایی که مشرکان مکه با اسلام داشتند و حضرت خدیجه(س) همه ثروت خود را هزینه کرد.
طبیعی است که یک انقلاب، یک حرکت، یک جنبش و یک بعثت بدون هزینه‌های مالی نمی‌تواند، صورت بگیرد. هزینه ها هم ، بیشتر، هزینه هایی است که صرف مقابله با فشارها، آسیب ها و آزارهایی است که دشمن به جامعه دینی تازه مسلمان متوجه میکرد. از جمله، تازه مسلمان ها مشکلاتی داشتند، زنان و مردان مسلمانی که از خانواده های خود طرد می‌شدند و تامین هزینه های آنها متوجه پیامبر بود و ایشان با کمک حضرت خدیجه(س) به این امر، سامان دادند. آیات قرآن هم شواهد صدق این مسئله هستند .در سوره ضحی :” أَلَمْ یَجِدْکَ یَتِیمًا فَآوَى ﴿۶﴾ وَوَجَدَکَ ضَالافَهَدَى ﴿٧﴾ وَوَجَدَکَ عَائِلا فَأَغْنَى ﴿٨﴾  نه تو را یتیم یافت پس پناه داد (۶)
وَوَجَدَکَ ضَالًّا فَهَدَى (۷)
و تو را سرگشته یافت پس هدایت کرد (۷)
وَوَجَدَکَ عَائِلًا فَأَغْنَى (۸)
و تو را تنگدست‏ یافت و بى ‏نیاز گردانید (۸)
در تفاسیر بیان شده که پیامبر فرمودند: مرا با مال خدیجه بی نیاز کرد. نقش حضرت خدیجه(س) در پیدایش و تاریخ اسلام، در زادگاهش مکه، بسیار حائز اهمیت است. پیغمبر تا زمانی که هجرت کردند در مکه بودند و تنها همسر ایشان حضرت خدیجه(س) بود. و در سال پایان شعب ابوطالب و محاصره پیامبر(ص) در آن دوران که فشار قریشیان به نهایت رسیده بود ،در هفتم و دهم ماه رمضان ،حضرت محمد(ص) دو یار و حامی بزرگ خود یعنی ،حضرت ابوطالب (ع) و حضرت خدیجه(س) را از دست دادند و پیامبر (ص) آن سال را «عام الحزن» نامیدند. بعد از وفات این دو پشتوانه بزرگ، پیامبر (ص) برای نجات جان خود به امر خداوند ، مخفیانه به سوی مدینه هجرت کردند و در مدینه نیز، تا سال سوم هجری، همسری اختیار نکردند. در طی شانزده سال از دوران بیست و سه سال ، رسالت پیامبر(ص) ، نام هیچ زنی جز حضرت خدیجه(س) در زندگی ایشان حضور نداشت. مقام و جایگاه آن بانو به همراه استقامت و بردباری ایشان ، موجب شد تا استخوان بندی اسلام در این سال‌ها شکل بگیرد و یقینا در همان سالها پیکره‌بندی اسلام محکم شد. برای همین می‌توان گفت که تاریخ اسلام، یک تاریخ مذکر نیست ، زیرا از روز نخست، در شکل گیری و استقامت و محکم شدن پایه های اسلام ،حضرت خدیجه(س) نقش به سزایی داشتند.
برای جامعه شیعه، که به پیروی اهل بیت(ع) ، از هوشیاری کافی برخوردار بوده و آگاهی درستی از طرف اهل بیت(ع) دریافت کرده بود، نقش حضرت خدیجه(س) از همان ابتدا، روشن و آشکار بود و به همین جهت در بسیاری از گفتمان های شیعی، تعظیم، یاد و احترام، بزرگداشت و تکریم این بانوی بزرگوار ، روشن و شناخته شده است.

ولی در جامعه غیر شیعی، چند عامل اجازه نداد که با این بانو به درستی مواجهه پیدا کنند. جهان اهل سنت ، از آغاز ، رویکرد درست و متینی نسبت به حضرت خدیجه(س) نداشت که به برخی از آنها اشاره می شود.
عامل نخست، بی توجهی غیر قابل توجیهی بود که نسبت به بانوی مکه و ادای وظیفه اسلامی، در مقام یادکرد ایشان و شناخت الگوی وجودی ایشان صورت می گرفت. آنچنانکه گویی بخشی از جهان اهل سنت، حضرت را فراموش کرده و از یاد بردند . به عوض در گفتمان شیعی ، نام و یاد آن بانوی بزرگ، به مثابۀ رکنی از ایمان و ولایت محسوب می شده و هر جا از امامی تجلیل می‌شود، بلافاصله در شناسایی وی گفته می‌شود «یابن خدیجه الکبری». حتی در زیارت نامه هایی که برای امامزادگان حتی دورافتاده در هر مکانی ، مجاز به خواندن هستند، نام حضرت خدیجه(س) ،آشکار و روشن است. این سطح از یادکرد، در جامعه شیعه ، همواره حفظ شده است و در نتیجه شناختی که مورد نظر پیامبر(ص) بود در این جامعه رشد و تعالی پیدا کرد. درست به مانند آنچه که هانری کُربَن فرانسوی (۱۹۰۳-۱۹۷۹م، فیلسوف، اسلام شناسی، شیعه شناسی) می‌گوید، بحث ولایت در بقیه فِرَق اسلامی به فراموشی سپرده شده و تنها جمعیتی که حلقه اصلی بحث ولایت را زنده نگه داشته، جامعه شیعه بوده و هست. وگرنه بقیه فِرق اسلامی ، طرح حسنا کتاب الله و طرح قرآن بسندگی که وسط آمد و بعد ضدیت که با سنت پیامبر(ص) صورت گرفت و بعد از آن هم بحث ولایت دیگر مطرح نشد. به همین قیاس می توان گفت که سنت تعظیم و یاد کرد حضرت خدیجه(س) و عظمت ایشان توسط رهبران شیعی در تاریخ اسلام پاس داشته شد. آنچنانکه لازمۀ مواجهه واقعی و خردمندانه با جایگاه حضرت خدیجه(س) است.
عامل دوم که باعث شد ، فِرَقِ دیگر نسبت به حضرت خدیجه (س) دچار رفتار غلط و عکس العمل منفی شوند ، مسألۀ وجود بعضی از زنان در تاریخ اسلامی پس از خدیجه بود. مانند عایشه که به همسری پیامبر درآمد ، حامل نوعی نگاه تنفر آمیز، نسبت به حضرت خدیجه ای که در فشار و تنگنای قریش در شعب ابوطالب وفات کرده بودند ، از روی حسادت داشته باشد. این‌نگاه حسدآلود، پس از درگذشت پیامبر(ص) بیشتر بروز پیدا کرد و به هوادارانش، نیز انتقال داده شد. این عامل، توسط کسانی بکار گرفته شد و جنبه روانی موجود در آن، در واقعه غدیر، شعله ور گشت و در جریان سقیفه، و هجوم به خانه فاطمه(س) نیز مؤثر بود.
عامل سوم، به مواضع سیاسی موجود پس از رحلت پیامبر(ص) مربوط می شد. از آنجا که جریان خاندان پیامبر(ص) با دستگاه خلافت رودررو شده بود، مسائل سیاسی پدید آمد که به آن تنفر کور(عامل دوم) اضافه شد.
موضع گیریهای سیاسی باعث شد در رسانه های عمومی آن روز مثل بازار عمومی مسلمانها، مساجد، خطبه های نمازجمعه، خطیبها، حدیث ها و محدثان و نام گذاری‌های که ممکن بود اتفاق بیفتد ، سبب شد تا نام حضرت خدیجه(س) در فضای موضع گیری های سیاسی موجود، محاسبه شود و در نتیجه با توجه به موضع گیری سیاسی خاندان پیامبر، بر روی نام حضرت خدیجه(س) ، خط فراموشی کشیده شود. زیرا همه تهدیدهایی که برای دستگاه خلافت، ظالمان و جریان انحرافی اسلام وجود داشت، همه آن مبارزانی که در صف اول بودند، منادیانی که دعوت به اسلام و عدالت می‌کردند، به خانه حضرت خدیجه و حضرت فاطمه(س) منتهی می‌شدند. این عوامل سه‌گانه که مطرح شد ،در فراموشی و تا حدودی خاموش شدن نام حضرت خدیجه(س) در تاریخ سدۀ اول اسلامی تاثیر به سزایی داشت. به همین سبب، هنوز نیاز است تا آن بخش از تاریخ اسلامی، بازخوانی شود بلکه حقایق، آشکار گردد .

_____________

صلی الله علیک یا یا اباصالح

🔹سخنرانی

شام دهم ماه مبارک رمضان
سالگرد وفات حضرت خدیجه کبری سلام الله علیها

🔹 سه‌شنبه ۲۳ و چهارشنبه ۲۴ فروردین ۱۴۰۱

سخنرانی ساعت ۲۱:۳۰ تا ۲۲:۱۵
قرائت دعای مبارک افتتاح، ساعت ۲۲:۱۵ تا ۲۲:۳۰

موضوع:
بانوی مکه؛ خدیجه کبری(س) برپا کنندۀ اسلام(۲ و ۳ )

🔹 سرکان، محلۀ پایین، کوچه سادات، منزل حسین انصاری

@menbar_ansari

🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸
لینک پخش زنده (لایو) و تصویری در اینستاگرام
منبرها، کلاس و نشست ها- حسین انصاری:
https://instagram.com/menbar_ansari?i

_____________

۱۴۰۱/۱/۲۳ شب یازددهم ماه مبارک رمضان، سرکان
موضوع: بانوی مکه، خدیجه کبری(س) بر پا کننده اسلام. جلسه ۲

با صلوات بر محمد و آل محمد و آرزوی قبولی طاعات و عبادات و توفیق روز افزون برای حجت‌الاسلام‌انصاری.
در منبر قبل جناب استاد در مورد شخصیت و مقام حضرت خدیجه کبری(س) ضمن بیان روایتی، خاطر نشان ساختند که حضرت خدیجه(س) نقشی پر اهمیت در پا گرفتن و قوت اسلام داشتند. سپس به سه نوع مواجهه‌ با یاد و نام حضرت خدیجه کبری(س) ، اشاره کردند.
۱- در خور جایگاه آن بانوی بزرگ و شناخت عظمت ایشان، تلاش لازم از سوی جامعه اسلامی صورت نگرفت و کوتاهی زیانباری در تجلیل از حضرت خدیجه(س) اتفاق افتاد. بخش عمدۀ جامعه اسلامی گرفتار افکار و اوهام گمراه کننده شدند و از شناخت آن بانوی بزرگ و مجاهدت‌ها و تلاش‌ها و زحماتی که در راه اسلامِ نوپا و رنج هایی که برای یاری و همراهی پیامبر (ص) ،متحمل شدند ، به شایستگی یاد نکردند و از ادای حق ایشان، باز ماندند. در این میانه فقط جامعه شیعه به واسطه هدایت و راهنمایی اهل بیت (ع) و از آنجایی که با کلام اهل‌بیت(ع) ،مأنوس بودند ، شناخت شایسته تری از جایگاه ام المؤمنین، حضرت خدیجه(س) و اهمیت شخصیت معنوی آن یافتند.
۲- بخش دوم از این مواجهه عبارت بود از برخورد حقدآمیزی که توسط بعضی از افراد مرتبط با پیامبر(ص) ابراز می‌شد ،که به نوعی حاصل تنفر کور شخصی بود. این ابراز حسادت نسبت به اول بانوی اسلام ، تا به حدی بود که پیامبر خدا را آزرده و ناراحت می‌کرد و ابراز غضب می‌کردند، آن هم پیامبری که دریای عطوفت و مهربانی و بخشش بودند. همین غضب و واکنش حضرت رسول(ص) ، نشان دهندۀ علاقه و احترام و نیز، عظمت جایگاه حضرت خدیجه (س) در نزد پیامبر بود ولی افراد کور باطن ، به دلیل عناد و حسادتی که داشتند ، از پی بردن به شخصیت بی مثال حضرت خدیجه(س) عاجز بودند.
از جمله در جمع همسران پیامبر(ص)، شخص عایشه بود که با تنفر کور و اخلاق ناپسند خود ،اسباب آزار حضرت رسول (ص) را در این زمینه فراهم می‌کرد. محمود ابوریّه ( ۱۸۸۹م- ۱۹۷۰م، نویسنده و محقق مصری) و نویسنده کتاب «شیخ المضیره ابوهریره» که با عنوان «ابوهریره، بازرگان حدیث» به فارسی ترجمه شد ، به پیوند و قرابت احادیث ابوهریره و عایشه اشاراتی دارد. همچنین برخی از پژوهشگران اسلامی به این حقیقت، اذعان دارند که “عایشه به لحاظ شخصیتی، دچار یک نوع رفتار آشفته بود”. نمونۀ آن، رفتاری است که نسبت به حضرت خدیجه(س) فرزندان و نوادگان وی داشت.
خاستگاه برخی از سخنان پیامبر(ص) در مقام بیان شخصیت خدیجه(س) در همین خرده گیری های گاه و بیگاه از سوی حاسدان بود. لذا در فرمایشی چنین فرمود: «أَیْنَ مِثْلُ خَدِیجَهَ صَدَّقَتْنِی حِینَ کَذَّبَنِی النَّاسُ‏ وَ وَازَرَتْنِی عَلَى دِینِ اللَّهِ وَ أَعَانَتْنِی عَلَیْهِ بِمَالِهَا…؛ همانند خدیجه کجاست؟ او مرا تصدیق کرد وقتی که مردم مرا تکذیب کردند و در راه دین خدا دوشادوش من حرکت کرد و با ثروتش مرا یاری نمود.(بحار الأنوار، ج‏۴۳ ، ص۱۳۱)
بعضی از مفسرین به اشتباه و بعضی شاید از روی غرض ، آیاتی از سوره احزاب را که خداوند میفرماید ؛ «ای زنان پیامبر اگر خطا کنید برای شما دو عقاب و اگر ثواب کنید دو پاداش نوشته میشود…» را به گونه ای تفسیر می کنند که گویی این آیات خطاب به همۀ همسران پیامبر (ص) بوده است و شامل حضرت خدیجه(س) نیز می شود. در حالیکه این سوره مدنی است و حداقل ۸ سال پس از وفات بانوی بزرگ اسلام نازل شده است. نزول آیات مربوط به همسران پیامبر که به دوره پس از هجرت پیامبر تعلق دارد نشان می دهد بین حضرت خدیجه(س) و دیگر همسران پیامبر یک کهکشان فاصله از لحاظ معنوی، اخلاقی، رفتاری و حتی شخصیتی وجود دارد. برای نمونه در سوره واقعه آنجا که خداوند میفرماید” وَالسَّابِقُونَ السَّابِقُونَ” بنا بر بیان علی ابن ابراهیم قمی، مقصود از سابقون/پیشتازان؛ پیامبر اکرم(ص)، حضرت خدیجه (س) و حضرت علی(ع) است. (تفسیر قمی، ج۲، ص۴۱۱-۴۱۲) قرآن کریم در چنین کلاس و چنین درجه‌ای درباره حضرت خدیجه(س) سخن گفته است که به هیچ رو با بیان توصیه گر و توجیه کننده در آیات سوره احزاب ، همخوانی ندارد. تفصیل این قصه در تفسیر آیات یاد شده پیشترها شرح شده است.
۳- وجه سوم در این مواجهه ،آن موضع سیاسی در جهان اسلام بود که سبب می‌شد نسبت به حضرت خدیجه(س) برخوردهای حذفی صورت بگیرد و نام و یاد بانوی مکه، آنچنانکه بایست، مطرح نشود. با روی کار آمدن بنی امیه، تلاش برای محو کردن نام اهل بیت(س) آغاز شد تا آنجا که معاویه دستور داد در خطبه های نماز جمعه و مأذنه ها ، و پس از نمازهای واجب، حضرت علی(ع) را لعن کنند. همینگونه نیز سعی کردند تا نام حضرت خدیجه را محو و کوچک کنند.

بنی امیه آشکارا با خاندان پیامبر(ص) درگیر بودند و حضرت خدیجه(س) ، سنگ آسیای اهل بیت(ع) و بنیان خاندان پیامبر بود و در نگاه نابخردان بنی امیه ، ضروری بود که نام خدیجه(س) مخفی بماند و در پرده فراموشی قرار بگیرد و جامعه با او بیگانه شود ، تا مخالفان اهل بیت به اهداف سیاسی خود برسند. اینگونه بود که وجود مواضع سیاسی سبب شد تا نام ،یاد، مرام و سیره حضرت خدیجه(س) به محاق برود و یا در سکوت و بی خبری قرار بگیرد و از آن بدتر، حتی علیه شخصیت بانو، سخنانی بگویند تا از عظمت و جایگاه و مقام ایشان را بکاهند. در امتداد همین جریانات، بنی امیه دریافتند که چراغ درخشان نام بانوی مکه را نمی‌توانند خاموش کنند، پس از همان افراد کور دل و کور باطن که نفرت کور دشمنی را نسبت به حضرت خدیجه(س) داشتند، کمک گرفتند و شخصیت‌هایی چون عایشه را بزرگ کرده و مطرح ساختند. این در حالی بود که بنی امیه، به شدت زن ستیز بودند و زن ستیزی، خوی و مرامی بود که خلیفه دوم و بخشی از مهاجرانی که با خلفا همراه و موافق بودند، هنوز از دوران جاهلیت با خود همراه داشتند. اینان تاریخ را مذکر می‌خواستند و مبنای کارشان حذف حضرت خدیجه و حضرت فاطمه (س) و نادیده گرفتن نقش تاریخ مؤنث اسلام بود. دستگاه معاویه مدتی به بزرگنمایی و سوء استفاده از عنوان همسری عایشه برای پیامبر، پرداخت ولی همچون دولت عثمان، نتوانست تا آخر با او همراهی کند و بخت سیاسی عایشه به دلایلی در دولت بنی امیه رو به افول رفت. در همان حال، جایگاه اجتماعی و پایگاه مردمی عایشه چنان دچار تزلزل شده بود که وقتی در چاه دسیسۀ بنی امیه افتاد و دست و پا و پهلویش شکست، و مدتی بعد در تنهایی مُرد ، بازتاب چندانی در مدینه نیافت و چندان اهمیتی به خود ندید. اختلاف در سالمرگ عایشه میان ۵۲ تا ۵۸ هجری گواهی بر این مسأله است.
پس از آنان، با روی کار آمدن بنی العباس نیز همان رویه ادامه پیدا کرد. بنی العباس علاوه بر روش بنی امیه در کم رنگ کردن نام و یاد بانوی بزرگ اسلام، در مواجهه از لحاظ سیاسی ، یک کار دیگر صورت دادند . آنان بعد از صد و پنجاه سال از رحلت پیامبر، به ساختن احادیث و تدوین روایات ضعیف، روی آوردند و پروژه تکثیر حدیث در کتاب‌های اهل سنت در دستور کار گذاشتند، تا جایی که در این دوره، هزار و چند صد حدیث از عایشه نقل و ضبط کردند که برای هر درد بی درمانی، از سیاست تا فقه، بکار گرفته می شدند. البته این پروژه در اواخر دوران بنی امیه کلید خورد و در دوران بنی العباس، تقویت شد. تردیدی وجود ندارد که در این دوره ها بنام عایشه، گاهی روایات دروغین و جعلیی ساخته شده که روح عایشه نیز از آنها بی خبر است. مانند حدیث بی سند غزالی از زبان پیامبر(ص) «کلمینی یا حمیرا…؛ عایشه، با من سخن بگو…» که در هیچیک از منابع و طرق حدیثی، وجود ندارد. (علامه سید مرتضی عسگری، احادیث ام المومنین عایشه، ج ۲ ص ۲۵) با چنین شیوه ها در طول تاریخ تلاش می شود که نام و یاد انسان‌های بزرگ را ،که همچون انوار الهی، به زمین نور و روشنایی می‌بخشیدند ، خاموش کنند .

_____________

۱۴۰۱/۱/۲۴ شام یازدهم ماه مبارک رمضان، تویسرکان
موضوع: بانوی مکه، خدیجه کبری(س) برپا کننده اسلام. جلسه ۳

با صلوات بر محمد و آل محمد و عرض ادب و احترام خدمت حجت‌الاسلام‌انصاری.
در بحث مربوط به جایگاه حضرت خدیجه(س) و نقشی که در برپایی اسلام داشتند ، بحث بدان جا رسید که بانوی بزرگ‌اسلام ، پس از بعثت، ده سال در کنار پیامبر (ص) با تمام وجود تلاش کردند و همه‌ی دارایی و عمر خود را در راه اعتلای اسلام و مسلمانی گذاشتند. قاعدتاً، جامعۀ اسلامی باید با یادکرد از حضرت خدیجه(س) مواجهه درخورتری می داشت ولی به دلایلی که گفته شد، رویکرد اصلی، شکل دیگری پیدا کرد. از عواملی که در مسئله دخالت داشت ، سه عامل مطرح شد؛ عامل اول ، ناآگاهی و نابخردی بود که نسبت به تاریخ شکوفایی دین و الگوهای دینی وجود داشت. عموما جهان اهل سنت در اینباره برخورد نادرستی از خود نشان داد ، علت آن هم برکنار ماندن آنان از بستر آموزش های پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) بود. کسانی که از کلاس انبیاء دور افتاده‌اند ، فقدان عملکردهای درست از سوی آنان طبیعی بود. نتیجه آنکه یاد حضرت خدیجه (س) فراموش شد. شگفت اینکه هنوز هم در جهان معاصر ، بعضی از مبلغان و مفتیان، رویگردانی از پاسداشت تاریخ و گرامیداشت الگوهای اسلامی را، کم و بیش ، ترویج می‌کنند و از روش جاهلانۀ و باطل خود به ادعای مبارزه با شرک و بدعت، دفاع می‌کنند. عامل دوم که ذکر شد ،نفرت کوری بود که در افرادی ، علی الخصوص در خاندان ابوسفیان و از جمع همسران پیامبر، در شخص عایشه وجود داشت که منشأ اصلی آن حسدورزی به همراه اغراض دنیوی، میل به قدرت و امور مادی بود. عامل سوم هم، مواضع سیاسی بود، زیرا برخوردها در دینِ قدرت محور، همواره وابسته به مواضع سیاسی آن است، پس طبیعتاً در محدوده و گسترۀ اجتماعی دین ، مرزبندی سیاسی جدید ایجاد می‌کند و محیط جامعه را تقسیم بندی بیشتری می‌کند. به همین جهت در جریان حکومت خلافت، موضع سیاسی حاکمیت، وارد مسئله شد و به دلیل مواضع سیاسی، نام ،یاد ، مرام و سیره حضرت(س) ،تحت فشار حاکمیت قرار گرفت.
در این میان، برای پیشبرد عامل سوم، نیاز بود تا شکل‌ها و شگردهای متعددی بکار گرفته شود که اولین مورد، این بود که، به نام، یاد و خدمات حضرت خدیجه(س) اجازۀ نشر و گسترش ندهند. دومین مورد که بر اثر موضع سیاسی حاکمیت رخ داد ، ساختن چهره های جعلی بود. بدین منظور در بستر جامعه اسلامی پروژه ای را آغاز کردند که با نام افرادی گره خورد، که اصلی ترین آنها، عایشه بود.
به طور مثال ، طلحه و زبیر که آشکارا با امیرالمؤمنین(ع) بیعت کرده بودند، چون روش حضرت در حکومتش ،بر خلاف روش خلفای ثلاثه، برایشان مجال سوء استفاده نداشت، پنهانی بیعت شکنی کرده و تغییر موضع داده به محضر حضرت آمدند و اجازه خواستند به قصد زیارت مکه ، از مدینه خارج شوند. حضرت نیز بر نیت آنان آگاه بودند و اینکه رفتن آنان ، برای فتنه انگیزی و گفتگو با کسانی مانند عایشه بود که از قبل زمینۀ خصومت با علی(ع) و خانواده پیامبر را در سینه داشتند، لشکری تجهیز کردند و به سمت بصره آمده، و در بصره جنگ و خونریزی بپا کردند و استانداری بصره را تصرف کرده و کارگزارن دولت علوی را کشتند و اعلام موجودیت کردند. به دنبال این جریان، حضرت علی (ع) همراه با لشگری از مدینه حرکت کردند و سپاهیانی را نیز از کوفه برای دفع فتنه گسیل داشتند. در ظاهر این جریان به سرکردگی عایشه بود. در همان ایام، رفتار جنگ طلبانۀ عایشه به قدری محکومیتش آشکار و فاقد وجاهت بود که برخی از همسران پیامبر او را در آن باره سرزنش کردند. حتی حفصه ، دختر عمر، که به خلاف دیگر همسران پیامبر(ص) رأیی از خود نداشت و بیشتر از عایشه تبعیت می‌کرد، تا خارج از مدینه با عایشه همراهی کرد اما در نهایت با گفتگوهایی که با عایشه داشت از او جدا شد و به مدینه بازگشت و همراه او نگشت. مجموع این مسائل به خوبی نشان می‌دهد که رفتار عایشه به نسبت جایگاه همسری پیامبر(ص) زشت و ناصواب بود. و از میان همسران پیامبر، تنها کسی که حاضر به این اقدام بود ،خود شخص عایشه بود که او نیز توسط، کسانی خط‌دهی و کنترل می شد و به دلیل آن نفرت کوری که از خاندان اهل بیت(ع) وجود داشت ، متأسفانه این اقدامات ، شدت بیشتری بخود می گرفت. طبعا عایشه در زندگی خودش ،نقش‌های منفی زیادی انجام داد ،از جمله روایات جعلی، مذمت شخصیت های اصلی نزدیکان پیامبر(ص)، بستن دروغ هایی به پیامبر(ص) و …
در کتب بزرگانی همچون سید جعفر مرتضی عاملی(۱۳۶۴ه.ق-۱۴۴۱ه.ق ،عالم دینی و متخصص تاریخ اسلام و تشیع و سیره نگار شیعه) ،در ارتباط با عایشه و احادیث مربوط به عایشه،در کتاب خود، با اینکه قلمی منصفانه دارد ولی ویژگی هایی برای عایشه ذکر کرده که نویسندگانی از اهل تسنن مانند محمود ابوریه مصری، مطالب و نظریات علامه جعفر مرتضی عاملی در اثر مستند «روایات ام المؤمنین عایشه» را مستدل و دارای

رعایت انصاف می‌داند. در این کتاب خصوصیاتی که برای عایشه ذکر شده ،در شناخت شخصیت عایشه بسار موثر است.
اولین ویژگی شخصیتی عایشه، بحث حسادت است، که این حسادت به تنفر کور و بی دلیل منتهی گشته بود. دوم ، دنیازدگی بود ، که درست نقطه مقابل فرمانی بود که خدا در سوره احزاب به زنان پیامبر(ص) -بعد از خدیجه- داده بود. عایشه،لباس‌های چشمگیری می‌پوشید و در رفت و آمدها، حالت خود نمایی داشت. سوم مال پرستی بود به ویژه کشمکش بر سر زیادتر گرفتن حقوق از بیت المال داشت. به طوری که بعد از عمر، برای آنکه حضرت علی(ع) ، خلیفه نشود به طرفداری از عثمان پرداخت. ولی چون عثمان به خلافت رسید، به مجرد اینکه از حقوق ویژه ای که از بیت المال، خیلی بیشتر از دیگران می گرفت، سهم زیادی کاست و به او نداد و در عوض به حقوق خویشاوندان و وابستگان خودش افزود ، عایشه با عثمان درگیر شد. تا جایی که پس از خطبه های نماز جمعه مدینه، فریاد میکشید، «عثمان را بکشید». به راستی که دستهای سیاست، چه شخصیتی را در برابر بانوی بزرگ اسلام، حضرت خدیجه (س) عَلم کردند؛ بانویی که تمام ثروت و دارایی خود را برای اسلام فدا کرد.
از دیگر ویژگی های شخصیتی عایشه این بود که بسیار گستاخانه و بی پروا با پیامبر(ص) سخن می گفت یا چیزی را به وی نسبت می داد و چندان ملاحظه اخلاقی و عرفی نداشت. مانند ادعای نشستن بر آغوش پیامبر برای تماشای معرکه گیران در کوچه و میدان. به همین جهت، زندگی او عامل نشر مطالب ضعیفی در تاریخ اسلام گردید.
از خصوصیات دیگر عایشه ، که بسیار مهم است ولی کمتر به آثار آن توجه شده است، این بود که هنجارشکنانه اظهار نظر می‌کرد. بخشی از فتواهای ناصواب و نادرست و بلکه زشتی که در جهان اهل تسنن رخداده است ، به واسطه نظرات نسنجیده و شبه فتواهای این زن بوده است. و چه بسیار این حرفهای عجیب و غریب، تاثیر سوء که بر فقه، سیاست و اجتماع اسلامی گذاشته است. مانند فتوای نشر حرمت از طریق شیردهی به بزرگسالان، یا فتوای طهارت لباس از منی خشک شده بواسطه تکاندن آن از جامه، و….
شخص عایشه زودتر از، فرارسیدن زمان مرگش در دل تاریخ مُرد. زنی که بازیچۀ سیاسی در دست صاحبان قدرت شد ، از عثمان گرفته تا معاویه، طلحه و زبیر و حتی پس از مرگ، بنی العباس نیز از او و نام او استفاده کردند تا اریکه بر قدرت حاکم شوند. چه سوء استفاده هایی که به واسطه شخصیت و نام عایشه در تاریخ حدیث و جعل حدیث نیز، به انجام رسید. با همۀ اینها، مرگ این شخصیت زمانی که اتفاق افتاد برای مردم و حکومت ها مهم تلقی نشد و بازتاب اجتماعی در جامعه نداشت. زیرا مردم از رفتارهای او هیچ اثر مثبتی ندیده بودند. از درگیری او با عثمان تا خونخواهی بنام عثمان و جنگ با علی(ع). اما دست سیاست از گذشته تا به امروز ،از عایشه بُتی ساخته اند که حتی سخن گفتن راجع به تاریخ او، به منزلۀ خط قرمزی است که پژوهنده در آن، تهدید میشود. زیرا پروژه حذف و پنهان کردن شخصیت و جایگاه حضرت خدیجه (س) و زهرا(س) در رأس سیاست گذاری‌هایشان است. در برابر این چهره سازی های دروغین، روش علمای بزرگ شیعه از روز نخست با حفظ تقیه، بر مبنای آشکار سازی حقیقت در تاریخ اسلام استوار بوده است.
در اینجا نکتۀ مهم آن است که باید توجه داشت، فراموشی و کم رنگ شدن نام و یاد حضرت خدیجه(س) توانسته و می‌تواند خسارتهای جبران ناپذیری به هویت تاریخی اسلام وارد کند. خدیجه(س) ، بانوی مکه و ملکۀ بطحاء و مادر بزرگوار حضرت زهرا (س)، جایگاهی بس ارزشمند داشت که با ارزش‌های عالی اخلاقی و انسانی عجیین شده بود و از وی شخصیتی فوق العاده ساخته بود که الگوی تاریخی بی مانندی را به بشریت عرضه کرده است.

_____________

‏صلی الله علیک یا یا اباصالح

🔹سخنرانی

🔹 پنجشنبه ۲۵ فروردین ۱۴۰۱

نماز زیارت ۲۲
قرائت زیارت ساعت ۲۲:۱۵
سخنرانی ساعت ۲۲:۴۵ تا ۲۳:۳۰

موضوع: عبادت عاشقانه، حاصل سلوک شرعی

🔹 سرکان، محله پایین، روبروی خیابان کمربسته، فاطمیه شهر سرکان

@menbar_ansari

🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸
لینک پخش زنده (لایو) و تصویری در اینستاگرام
منبرها، کلاس و نشست ها- حسین انصاری:
https://instagram.com/menbar_ansari?i

_____________

صلی الله علیک یا یا اباصالح

🔹سخنرانی

🔹 جمعه ۲۶ و شنبه ۲۷ فروردین ۱۴۰۱

سخنرانی ساعت ۲۱:۳۰ تا ۲۲:۱۵
قرائت دعای مبارک افتتاح، ساعت ۲۲:۱۵ تا ۲۲:۴۵

موضوع:
سیاست هدایت در سیرۀ امام حسن (ع)

🔹 سرکان، کوچه سادات، کوچه خدمت

@menbar_ansari

🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸
لینک پخش زنده (لایو) و تصویری در اینستاگرام
منبرها، کلاس و نشست ها- حسین انصاری:
https://instagram.com/menbar_ansari?i

_____________

منبرهای اردیبهشت ماه ۱۴۰۱

 

‏صلی الله علیک یا یا اباصالح

🔹سخنرانی
سوگواری ایام ضربت خوردن امام امیرالمؤمنین علی علیه السلام

🔹 پنجشنبه ۱ اردیبهشت ۱۴۰۱

نماز زیارت ۲۲
قرائت زیارت ساعت ۲۲:۱۵
سخنرانی و مرثیه، ساعت ۲۲:۴۵ تا ۲۳:۳۰

موضوع: سیاست هدایت ، در سیره و گفتار امام علی (ع) در ایام شهادت (بخش ۱)

🔹 سرکان، محله پایین، روبروی خیابان کمربسته، فاطمیه شهر سرکان

@menbar_ansari

🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸
لینک پخش زنده (لایو) و تصویری در اینستاگرام
منبرها، کلاس و نشست ها- حسین انصاری:
https://instagram.com/menbar_ansari?i

_____________

۱۴۰۱/۲/۱ شب نوزدهم ماه مبارک رمضان ، فاطمیه سرکان
موضوع: سیاست هدایت در سیره و گفتار امام علی(ع) در ایام شهادت. (بخش۱)

با صلوات بر محمد و آل محمد و آرزوی توفیقات روز افزون برای حجت‌الاسلام‌انصاری.
در این موضوع ،جناب استاد محور زمانی بحث را بر روی ایام ضربت خوردن تا شهادت مولی الموحدین، علی بن ابیطالب(ع) قرار دادند و تأکید کردند، سیاست هدایت در محدودۀ زمانی سیره و گفتار مولا(ع) در روزهای پایان عمر ایشان ، مدّ نظر است. و در ادامه جناب استاد درباره سیاست هدایت که پیرامون آن در ایام ‌میلاد سبط اکبر، امام حسن مجتبی(ع) بحث مفیدی شده بود، توضیح افزودند که؛ سیاست هدایت قسیمی است برای سیاست قدرت، برای سیاست سلطه، برای سیاست استیلا و غلبه و یا حتی برای سیاست‌های حزب گرایی/ تحزب. و اگر کسی به عنوان قسیم نپذیرد، باید به عنوان موضوع فرادستی نسبت به بقیه انواع سیاست های ارزشی مانند سیاست حکمت و مصلحت و کرامت، آن را در نظر بگیرد. سیاست هدایت یعنی ، سیاستی که در آن به دنبال هدایت باشند و در جهت تحقق هدایت انسان و برای رساندن انسان به کمال معنوی و الهی و نه فقط مادی به کار گرفته می‌شود. این سیاستی الهی است که در سیره همۀ پیامبران الهی دیده می‌شود. بخشی از محور های سیاست هدایت ، پیش‌تر، در سیره امام حسن(ع) بیان شد، به همانگونه در سیره امام علی(ع) نیز، حتی در لحظات پایانی عمر ایشان، وجود دارد.
در مباحث قبل بیان شد ، که در سیاست هدایت، هدف اصلی هدایت انسان است. سیاستی که هدف عمده انبیاء و بزرگترین هدف قرآن است. پیامبران و ائمه ، نیز به همین جهت، هادی نامیده می‌شوند و یکی از اسماء خداوند هادی است. این هدایت یعنی ایصال انسان به مقصد. در زمینۀ سیاست هدایت ،بخش هایی بسیار آشکار در زندگی امام علی(ع) هست ، از جمله در ایام ضربت خوردن حضرت على(ع) تا شهادت ایشان، جلوهۀ عظیمی از این سیاست هدایت، آشکار می‌شود. مهم ترین بخش‌ قابل مطالعه در بارۀ سیاست هدایت علی(ع) ،در وصیت و سفارش‌های ایشان به فرزندان و اطرافیان در پایان عمر و آستانۀ شهادت ایشان مربوط می‌شود. از مجموعۀ این وصایا، بخشی در متون احادیث، بخشی در مقاتل و قسمت‌هایی نیز در نهج‌البلاغه آمده است. وصایای آن حضرت، سخنانی ژرف و بزرگ با بشریت دارد که نشانگر نکات مهمی است که در سیاست هدایت علی(ع) وجود دارد. سفارشاتی که خرد هنوز از آنها در اعجاب و شگفتی است که چگونه یک انسان ،حتی در وخیم‌ترین اوضاع و کوتاهترین لحظات و نزدیک به مرگ ،به فکر مردم و جامعه بشری است. و همین ها است که‌ او را در کنار دیگر فضائل و مناقب، به شخصیتی بی مانند تبدیل کرده است. بنابر این نوع وصیت علی(ع) در بستر شهادت یکی از عالیترین جلوه های سیاست هدایتی اوست که در اینجا به عنوان اولین مورد از سیاسات هدایتی از آن نام می بریم.
پروفسور روژه گارودی( ۱۹۱۳- ۲۰۱۲) نویسنده، روزنامه نگار و فیلسوف، فرانسوی که مسلمان شده بود و از استادان دانشگاه‌ سوربن فرانسه بود، درباره همین عملکرد امیرالمؤمنین در روزهای پایان عمر خود، مطلبی دارد که در پاسخ به سؤال یکی از دانشجوهایش، ارائه کرده است؛ پرسشی درباره اینکه، چرا استاد گارودی از یکی از شخصیتهای اسلامی به نام ” علی” تا این اندازه با عظمت و تکریم و تعظیم، یاد میکند؟ روژه گارودی پاسخ می‌دهد : «آن شخصیت بزرگ، با اینکه رهبر سیاسی سرزمین پهناور اسلامی آن روزگار بود در حالی که جز فرصت اندکی، تا پایان عمرش باقی نمانده بود و باید قاعدتاً حرفهای دیگری بزند، در همان حالت وخیم و مشرف به مرگ، که ممکن است برای خیلی از انسان ها پیش بیاید ، ولی در کمال شگفتی، آن شخصیت والامقام ،با اینکه در محراب عبادت بر اثر ضربه شمشیری که بر فرق سرشان اصابت کرده، استخوان شکافته و تا مغز، رسیده است، سفارشات و وصایایی میفرماید که از مهم ترین سفارشات است، از جمله اینکه اگر زنده ماندم ،می‌دانم با ضارب خود چه کنم و اگر نبودم ، فقط حق یک ضربه به او را دارید نه بیشتر و اینکه نباید او را شکنجه کنید. از غذای من به او بدهید. شما را سفارش میکنم به رسیدگی به یتیمان . کنار مظلومان بایستید و علیه ظالمان باشید. آیا چنین شخصیتی پرستیدنی نیست؟ ”
جناب استاد از همین بیان روژه گارودی وام می‌گیرند و میفرمایند، که سخن گارودی بسیار عمیق و در خور توجه است و مبین سیاست هدایت امام(ع) است.
آن شخصیت بزرگ، با اینکه رهبر سیاسی سرزمین پهناور اسلامی آن روزگار بود در حالی که جز فرصت اندکی، تا پایان عمرش باقی نمانده بود و باید قاعدتاً از مقولات سیاسی و پیگیری مسألۀ ترورش و…حرف بزند، اما وصیت‌های او از مقولۀ سخنان سیاسی محض، به کلی تهی و عاری است. بلکه بر نقاط مهم دیگری عطف توجه دارد.

حضرت(ع) در وصایا و سفارشات خود ، در کمال ناباوری، هیچ جا راجع به جریان سیاسی بعد از خود ، و برنامه ریزی برای قدرت آینده، سخن نگفتند. آنچنانکه گویا این علی در بستر شهادت افتاده ، رهبر سیاسی یک سرزمین پهناور از مرزهای چین تا آفریقا نیست. در تمام گزارشات، چه در کتب تاریخی و چه در نهج البلاغه، هیچ سفارش آشکاری مبنی بر چینش هرم سیاسی بعد از خودشان موجود نیست. گمان نمی رود که آن روزها چنین شیوه ای در فضای سیاست ، شناخته نبوده باشد. در حالیکه ، پیش از او، خلیفه اول و دوم در بستر احتضار و مرگ، فقط یا بیش از هر چیز، از قدرت و سیاست گفتند و جانشین تعیین کردند و برای آینده قدرتی که تصاحب کرده بودند نقشه ترسیم کردند.
رمز تفاوت علی(ع) با آنها در همین نکته است که مهم ترین کار در سیاست هدایت، نجات انسان است. حضرت در وصایای خود و در همان اوضاع وخیم جسمی و در دو شب و روز پایان‌ عمر در حال رهبری کردن جامعه به سوی صلاح و رستگاری هستند و میفرمایند: «خدا ،خدا را مراعات کنید در نماز ،که نماز ستون دین است. خدا، خدا را مراعات کنید در قرآن،که مبادا دیگران بر شما پیشی بگیرند و شما عمل نکنید…»
حضرت با این نوع از سفارشات ، در مقام رهبری جامعه، هشدار می‌دهند تا جامعه وارد بازیهای سیاسی نشود و معیار انسانیت و دیانت را فراموش نکند. علی(ع) حریصانه از چینش هرم سیاسی پس از خود، سخن نمی‌گوید، اما هراسش را از ریختن خون مسلمانان و شکنجه آنان، پنهان نمی دارد. اینها اوج سیاست هدایت است که در سیاست دینی علی(ع) باید آنرا شناخت و تجربه کرد. سیاست ورزی رادمردی که منشور حقوق بشر باید در برابر عدالت و حق خواهی او، زانو بزند. حتی در دوران زمامداری نیز ، حکومت و عرصه سیاست، بماهو، برای امیرالمؤمنین هیچ ارزشی نداشت. همانطور که در نهج البلاغه نیز آمده است: ” به نقل از ابن عبّاس ـ : در ذى قار ، بر امیرمؤمنان(ع) در آمدم که مشغول وصله کردن کفش خویش بود. به من فرمود: «این کفش ، چند مى ارزد؟» .
گفتم: ارزشى ندارد!
فرمود: «به خدا سوگند که این کفش در نزد من ، محبوب تر از فرمان روایى بر شماست ، مگر آن که حقّى را به پا دارم ، یا باطلى را از میان بردارم»( نهج البلاغه، خطبه ۳۳)
این سیره و روش سیاست و هدایت مردی است که حتی در مدت کوتاه روزهای پایانی عمر، هدایت در سخنانش موج می‌زند و در کمال زیبایی آنچه را که نیاز مخاطب است ،از فرزندان تا عموم جامعه تا حتی آیندگان را نیز در بر می‌گیرد و سخنانش به تعبیری ندایی برای آیندگان است.
حقیقتی است که تاریخ هیچگاه مانند علی(ع) را در مسند فرمانروایی به خود ندیده است و نخواهد دید مگر آن زمان که دولت امام عصر ارواحنا له الفداه فراز آید و عدالت علی(ع) را دیگر باره، جهان گستر کند و عدل و داد را برپا سازد.

_____________

‏صلی الله علیک یا یا اباصالح

🔹سخنرانی
شب قدر و سوم شهادت امام امیرالمؤمنین علی علیه السلام

🔹 یکشنبه ۴ اردیبهشت ۱۴۰۱

پس از اقامه نماز و صرف افطاری

نماز زیارت ۲۱:۱۵
قرائت زیارت ساعت ۲۱:۳۰
سخنرانی و مرثیه، ساعت ۲۲ تا ۲۲:۴۵

موضوع: سیاست هدایت ، در سیره و گفتار امام علی (ع) در ایام شهادت (بخش۲)

🔹 سرکان، محله پایین، روبروی خیابان کمربسته، فاطمیه شهر سرکان

@menbar_ansari

🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸
لینک پخش زنده (لایو) و تصویری در اینستاگرام
منبرها، کلاس و نشست ها- حسین انصاری:
https://instagram.com/menbar_ansari?i

_____________

۱۴۰۱/۲/۴ شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان، فاطمیه سرکان.
موضوع: سیاست هدایت در سیره و گفتار امام علی(ع) در ایام شهادت. (قسمت آخر)

با صلوات بر محمد و آل محمد و سپاس از زحمات حجت‌الاسلام‌انصاری.
در موضوع سیاست هدایت، جناب استاد ، اولین مورد از سیاست هدایت مولا امیرالمؤمنین(ع) را در جلسه قبل ، «نوع وصیت حضرت علی(ع)» برشمردند، به آن جهت که وصیت امام(ع) در نوع خود ، به هیچ رو، به منزلۀ یک وصیت سیاسی نبود، و در توضیح آن مطالب، افزودند؛ اگر چه مسئله‌ وصیت حضرت و محتوای آن، در نهایت امر می تواند به سیاست و کنش سیاسی هم منجر بشود، همچنانکه در خوانش اسلام سیاسی از آن، صورت گرفته است، ولی با این حال، نکته اصلی این است که وصایای آن حضرت از رویکرد و جنبه سیاسی مایه نمی گرفت، بلکه جنبه عمومی و همگانی و رویکرد تربیتی داشت و حتی به تعبیری ندایی برای هدایت آیندگان بود.
این امر نشان می‌دهد که در مقایسۀ بین سیاست محض و سیاست صِرف با سیاست هدایت ، سیاست هدایت، برای حضرت علی(ع)، مهم ترین هاست و اموری از قبیل مسائل سیاسی، چینش هرم سیاسی و نهادهای قدرت، کمترین ارزش ذاتی ندارد. این امر روشنی است که محتوای وصیت ها در جهت دستیابی به فضایی ایمانی و از جنبۀ هدایت گرانه و دسترسی به سلوک معنوی مطرح شده اند.
دومین مورد در وصایای امام المتقین ، علی بن ابیطالب (ع)، که دلالت بر سیاست هدایتی آن حضرت دارد، «عام بودن و عمومیت داشتن پیام وصیت ها» است – علاوه بر جنبه های تربیتی ،اخلاقی و سیر و سلوکی که به همراه دارد-.
حضرت در وصیتش، به نوعی روش زندگی ایمانی و دینی سالم را بار دیگر برای افراد و مخاطبین خود یادآوری می‌کنند. گویا حاصل رسالت پیامبر(ص) ، را همچون آموزگاری دلسوز ،در پایان سال تحصیلی برای شاگردان خود بازگو می‌کنند تا در فراز و نشیب ها و امتحان سخت زندگی یاریگر و مددکارشان باشد. برای نمونه به خطوطی از این دست، در وصیت مشهور حضرت که در نهج البلاغه نیز آمده است، اشاره می‌کنیم: «… قُولَا بِالْحَقِّ وَ اعْمَلَا لِلْأَجْرِ وَ کُونَا لِلظَّالِمِ خَصْماً وَ لِلْمَظْلُومِ عَوْناً أُوصِیکُمَا وَ جَمِیعَ وَلَدِی وَ أَهْلِی وَ مَنْ بَلَغَهُ کِتَابِی بِتَقْوَى اللَّهِ وَ نَظْمِ أَمْرِکُمْ وَ صَلَاحِ ذَاتِ بَیْنِکُمْ؛ حق را بگویید، و براى پاداش الهى عمل کنید و دشمن ستمگر و یاور ستمدیده باشید. شما را، و تمام فرزندان و خاندانم را، و کسانى را که این وصیّت به آنها مى رسد، به ترس از خدا، و نظم در امور زندگى، و ایجاد صلح و آشتى در میانتان سفارش مى کنم”.(نهج البلاغه، ترجمه دشتی، نامه ۴۷)
حقگویی ؛ آخرتگرایی در کار؛ ابتدا، مبارزه با ستمگر؛ سپس، یاری ستمدیده؛ ساماندهی و نهاد سازی در روابط فردی و اجتماعی؛ و برقراری صلح، نمونه هایی از پیامهای عام و عمومی آن حضرت است که همه نسلها و عصرها را مخاطب خود می بیند. در پایان وصیت نیز با عبارت «شما و همۀ فرزندان و خاندانم را و هر کسی که وصیتنامه به او می رسد..» به گستره عمومی مخاطبان و عمومیت آنان تصریح کرده است.
این بخش از پیام ها همگی به لحاظ مضمون، عام است و به لحاظ مخاطبان، عمومیت دارد. زیرا پیامی در جهت بهتر شدن زندگی انسانها و راهی به سوی سعادت بشریت است. پیام‌هایی که هیچ گونه رنگ و بوی سیاسی همراه ندارد و در عین سادگی، بالاترین و باارزش ترین معیارهای وجودی برای انسان بودن و انسانی زیستن را عرضه کرده می کند. و این از زیبایی و جاذبه های «سیاست هدایت» است . باید از علی(ع) نه تنها اخلاص عمل بلکه اصلاح عملکرد هم آموخت که؛ هدایت مقدم بر هر امر دیگری است. اگر در هرحرکت دینی انسان به هدایت نرسد ،جان گمراه بشر از ظلمت بیرون نمی آید و هیچ روح تشنه ای ،از رحمت الهی سیراب نمی‌شود. حضرت امیرالمؤمنین(ع) با این وصایا ، به همۀ سیاست اندیشان و سیاست ورزان مسلمان، خاطر نشان ساخته‌اند که هدایت، مهمترین جلوۀ وجودی رسالت و امامت بوده و هست و می بایست همه امور دیگر بر آن اساس، تنظیم و شناخته گردد.
سومین مورد از دلایل سیاست هدایت ، در وصیت مولی الموحدین ،حضرت علی(ع)، «سفارشهای تربیتی و اخلاقی» ایشان است که برای اصلاح سلوک و رفتارهای دینی مخاطبان و نیز جلوگیری از گمراهی و انحراف جامعه و افراد مخاطب خود از مسیر مورد نظرشان ، که مسیر جامعه ای توام با عدالت و آرامش است، ارائه شده است.
سفارشهایی چون «أُوصِیکُمَا بِتَقْوَى اللَّهِ وَ أَلَّا تَبْغِیَا الدُّنْیَا وَ إِنْ بَغَتْکُمَا وَ لَا تَأْسَفَا عَلَى شَیْ‏ءٍ مِنْهَا زُوِیَ عَنْکُمَا…؛ شما را به ترس از خدا سفارش مى کنم، به دنیا پرستى روى نیاورید، اگر چه به سراغ شما آید. و بر آنچه از دنیا از دست مى دهید اندوهناک مباشید» و چون «اللَّهَ اللَّهَ فِی الصَّلَاهِ فَإِنَّهَا عَمُودُ دِینِکُمْ؛ خدا را خدا را در باره نماز، چرا که ستون دین شماست.» و چون «علَیْکُمْ بِالتَّوَاصُلِ وَ التَّبَاذُلِ وَ إِیَّاکُمْ وَ التَّدَابُرَ وَ التَّقَاطُعَ…؛ بر شما باد به پیوستن با یکدیگر، و بخشش همدیگر، مبادا از هم روى بگردانید، و پیوند دوستى را از بین ببرید.»
از جمله اینها همان سفارشی است که در پایان وصیت یادشده، خطاب به فرزندان عبدالمطلب، یعنی خاندان خود، میفرمایند؛ «ای فرزندان عبدالمطلب ، نبینم که پس از من، به انتقام کشتن علی برخیزید و خونریزی به راه اندازید.» در نهج البلاغه میفرمایند «یَا بَنِی عَبْدِ الْمُطَّلِبِ لَا أُلْفِیَنَّکُمْ تَخُوضُونَ دِمَاءَ الْمُسْلِمِینَ خَوْضاً تَقُولُونَ قُتِلَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ أَلَا لَا تَقْتُلُنَّ بِی إِلَّا قَاتِلِی انْظُرُوا إِذَا أَنَا مِتُّ مِنْ ضَرْبَتِهِ هَذِهِ فَاضْرِبُوهُ ضَرْبَهً بِضَرْبَهٍ وَ لَا تُمَثِّلُوا بِالرَّجُلِ فَإِنِّی سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ (ص) یَقُولُ إِیَّاکُمْ وَ الْمُثْلَهَ وَ لَوْ بِالْکَلْبِ الْعَقُورِ؛ اى فرزندان عبد المطلّب: مبادا پس از من، دست به خون مسلمین فرو برید [و دست به کشتار بزنید] و بگویید، امیر مؤمنان کشته شد، بدانید جز کشنده من کسى دیگر نباید کشته شود. درست بنگرید اگر من از ضربت او مردم، او را تنها یک ضربت بزنید، و دست و پا و دیگر اعضاى او را مبرید، من از رسول خدا (ص) شنیدم که فرمود: «بپرهیزید از بریدن اعضاى مرده، هر چند سگ دیوانه باشد» (همان، نامه ۴۷)
نمی شود به درستی برآورد کرد که اگر اصحاب و یاران امام(ع) برای انتقام ترور آن حضرت بر می‌خاستند، چه درگیری هایی رخ می داد و چه تعدادی از سران قبایل و رهبران سیاسی مخالف، دستگیر می شدند و چه شماری از آنان شکنجه شده و از آنان اقرار گرفته می شد و چه تعداد به قتل می رسیدند. کسانی امثال ابوموسی اشعری، قطام و دیگران که در یک نقشۀ پنهانی همراه با معاویه و دولت شام ، همگی دستهای پشت پرده در شهادت اول مظلوم عالم بودند. حضرت به خوبی به این موضوع واقف بودند و صلاح نمی‌دانستند که آرامشی که در طول چهار سال و اندی از زمامداری ایشان بر جامعه اسلامی حاکم شده بود، دستخوش خشونت و خونریزی شود. به راستی که بحر بیکران عطوفت و مهربانی و کرم مولا تا به کجا بود که اینچنین در واپسین لحظات زندگی، نگران آرامش و آسایش مردم جامعه خویش هستند.
به راستی چرا علی(ع) به مثابۀ رهبر سرزمین پهناور اسلامی ،در پایان عمر خویش، به صورت خاص، از هیچ مسئله سیاسی و جانشینی و قدرت سیاسی سخن نمیگوید؟؟!! متأسفانه، تا کنون از منظر دانش سیاسی و جامعه شناسی سیاسی، به این نکته توجه نشده است و تحلیلی در آن باره ارائه نگردیده است. گویا جاذبه و عمق سخنان گیرا و نافذ امام(ع) سبب شده تا جایگاه سیاسی گوینده، و عدم وجود یک گفتار سیاسی از وی، در موقعیت مذکور، نادیده بماند. به همین دلیل، سعی گردیده تا در این دو منبر، در مقام پاسخگویی به پرسش مهم بالا، تحلیلی ارائه شود.
حاصل کلام آنکه از منظر سیاست هدایت، امام علی(ع)، مهم ترین و والاترین ارزش‌های وجودی انسان ساز، که منجر به ساخت جامعه اسلامی انسانی می‌شود، را در این وصایا بیان فرموده اند. آنجا که افراد را به داشتن تقوی وصیت می‌کنند. به دوری از دنیا پرستی و ظلم و ستم بر محرومان، توصیه میکنند، آنجا که خدا ترسی و یاوری انسان ستمدیده را و حق گویی را سرلوحه عمل بنده می‌دانند و به داشتن نظم در زندگی سفارش می‌کنند. همه اینها از نکات مهم و کلیدی در روابط اجتماعی و فردی انسانهاست که می‌توانند با رعایت آن، به مهمترین ارزش‌های معنوی دست یابند. اگر شخصی حتی کمترین این موارد را در زندگی خود پیاده کند ،چه بسا به درجه بهترین شخصیت های جامعه شیعه دست می‌یابد و همپایه سلمان و مقداد و ابوذر بشود. وصیت های حضرت، پیام‌هایی عام فرا زمانی و فرا مکانی و فراتر از مخاطب زمان خویش بودند، و پیامهای این چنینی ، همواره فراتر از نگاه سیاسی و دنیای سیاست، خواهد بود. بخشی از وصایای ایشان ، آشکارا پیامهایی تربیتی، هدایتی، سلوکی و اخلاقی هستند که چراغی فرا راه بشر سرگردان در طول قرون و اعصار ،روشن می‌نماید تا در تاریکی های زمانه گم نشود و از مسیر هدایت خارج نگردد. همچنانکه حاوی پیام‌هایی خاص برای شیفتگان و مریدان امیرالمؤمنین در سرتاسر تاریخ ، نیز هست بلکه شیعیان حضرتش، راه را از بیراهه ها به درستی تشخیص بدهند.
تحقیقا اینگونه نکته ها و تحلیل ها حاصل پژوهش‌های دینی استاد انصاری محسوب می شود ، و به نوبۀ خود امری است قابل تأمل برای پژوهندگان دینی ، تا به وصایا و سفارشات حضرت علی(ع) از نگاهی دیگر بنگرند و آنها را با رویکردی دقیق تر مورد برسی و پژوهش قرار دهند. بی شک دستاوردها در این زمینه اندک نخواهد بود.

_____________

۱۴۰۱/۲/۶ شب بیست و پنجم ماه مبارک رمضان. تویسرکان
موضوع: تفسیر های ناصواب از شب قدر

با صلوات بر محمد و آل محمد و عرض ادب و احترام خدمت حجت‌الاسلام ‌انصاری.
در جلسه پیشین مطرح شد که ماه رمضان ویژگی ها و اوصافی در قرآن دارد که جنبۀ نص دارد و قابل تاویل نیست. اولین ویژگی آن در نگاه قرآن، ماه بودن، ماه مبارک رمضان است. یعنی مدت آن یک ماه کامل، حاصل از چرخش ماه به دور زمین است، از هلال تا هلال بعدی. در آیات قرآن از «شهر رمضان» استفاده شده است و این به معنای ماه رمضان و محدودیت آن در همین اندازۀ زمانی است. در حالیکه برخی مدعیان «بازنگری» در کانالی به همین نام، از روزهایی معدود و اندک، یعنی چند روز سخن می گویند که نشان از ناآگاهی کامل به قواعد زبان و معنای واژه ها هستند. دومین ویژگی ماه مبارک، روزه داری آن است که قرآن مکرر بر آن تاکید می‌کند. ویژگی سوم ،نزول قرآن در این ماه است. سفارش‌های مبنی بر ختم قرآن و حتی خواندن یک آیه در این ماه، و اینکه ویژگی خاص و فهمی خاص برای انسان حاصل می‌شود، نیز به همین ویژگی نزول قرآن مربوط می شود. چهارمین ویژگی که در قرآن کریم برای این ماه مبارک ذکر می‌شود، وجود شب قدر در آن است.
بنابر این از مهم ترین ویژگی های این ماه خجسته، وجود شب قدر و تنزل ملائکه و روح که اعظم ملائکه است ، و فرود آنان بر روی زمین است که به محضر ولی خدا در زمین حاضر می‌شوند. بر اساس سوره انا انزلنا، اهمیت شب قدر به واسطه نزول ملائکه و حضور آنها در محضر ولی خدا اهمیت دارد. این مهمترین ویژگی شب قدر است که هویت و چیستی شب قدر را بیان می کند و در سوره قدر به آن تصریح شده است؛ فرشتگان و روح در آن شب ب فرمان خدا نازل می‌شوند».
با این همه اما درباره شب قدر گاهی بحث هایی گفته و تفسیرهایی ارائه می‌شود که با معنای واقعی «لیله القدر» در آیات یاد شده در سوره قدر و دخان ، سازگاری ندارد. حرفهایی که به ظاهر زیبا به نظر می آید اما در باطن ،بازی با الفاظ، یا مانع از معرفت حقیقی به معانی قرآنی، و یا تهی از حقیقت است.
۱- از آن جمله، تعبیرهایی است که شب قدر را ،شب سرنوشت انسان می‌دانند و طی آنها یک سری از مسائل روانشناختی را بیان کرده و برداشت ‌های رفتاری را پیش می کشند و به ظاهر آن را مربوط به خرد و علم می شمارند. در حالیکه نه «قدر» در آیات قرآن، معنای «سرنوست» دارد و نه سرنوشت ، قابلیت برای معنای محصلی. سرنوشت معمولا مترادف «قسمت» یا «قدَر» است (به فتح د) که در کنار واژۀ قضا به کار میرود و «قضا و قدر» گفته می شود، یا «تقدیر» است که معنای جبرگرایی از آن اراده میشود، نه معنای اندازه گیری در اصل عربی آن. کاربرد اصطلاح «شب سرنوشت»، حاصل ادبیات روانشناسی زرد است که در این دوران ، شیوع یافته و بر سر زبانها افتاده است. سرنوشت در ذات خودش، معنایی انسانی و روانی و رفتاری دارد در حالیکه «لیله القدر» مفهومی ارزشی داشته و فراتر از مسائل انسان بوده و پدیده‌ای مربوط و مرتبط با همۀ جهان خلقت است که یکی از آنها انسان و آدم است.
واژۀ قدر، معانی متعددی دارد؛ مانند ۱)اندازه‏‌گیرى و اندازه، ۲)قوت و قدرت، ۳) تعظیم و بزرگشماری، ۴) حکم و دستور . در فرهنگ لغات قرآنی نیز معانی مختلفی برای این کلمه قرآنی، ذکر شده است برای مثال راغب می گوید: «القدر و التقدیر: تبیین کمیه الشی‏ء» (قاموس قرآن)
۲- دومین مسئله ای که با بحث تأویلی آیات سوره قدر، ناسازگاری دارد، نظری است که شب قدر را ، شب شناختن «قدر انسان» می‌داند. یعنی اینکه در این شب آدمی باید قدر و منزلت خود را بشناسد و طبعاً در بارۀ آیندۀ خود تصمیم های نو و صحیح بگیرد.
تلاش شده تا این نظر را مستند به برخی از روایاتی کنند که در آنها، واژۀ قدر به کار رفته و تاکیدهایی مبنی بر شناخت انسان و قدر خود را دانستن، مطرح شده است. مانند روایت حضرت امیرالمؤمنین(ع) که فرمودند :” خدا رحمت کند بنده ای که قدر خود را بشناسد و از حد خود تجاوز نکند “. اما این نظر نیز با ظاهر و تاویل آیات منافات دارد. اولین اشکالی که بر این نظر وارد است اینکه از ” لیله القدر”ی که در قرآن آمده است ، منظور «لیله القدر الهی» است، شب تقدیر الهی است، نه شب تقدیر انسانی یا «لیله القدر انسان». شب قدر الهی با اندازه‌ی آدمی متناسب نیست و بسی فراتر و وسیع تر از وجود آدمی است. شب قدری که قرآن نام می برد و توصیف آن را به نزول و فرود همه فرشتگان به زمین ، توصیف می کند و آن را برتر از هزار ماه می داند؛ پدیده ای الهی است که به جعل خداوند و ارادۀ او، تاسیس و تداوم دارد و انسان تنها کاری که می تواند و بلکه بایسته است اینکه از آن پدیده مطلع باشد و از آن بهره مند گردد. مثل استفاده بردن از گردش خورشید توسط انسان که به این دلیل ، گردش خورشید را «انسانی» نمی کند.

اگر کسی برای اثبات دو تفسیر یادشده، مدعی شود ، که ما مجاز به توسعه معنا در تفسیر قرآن هستیم تا بتوانیم از لفظ آیه، استفاده جدیدی بکنیم و به دلیل ساختار شبکه ای مفاهیم در قرآن و حدیث ، چنین قیاسی را پیش ببریم ، همچنانکه در تفسیر قرآن به قرآن چنین نتایجی به دست می آید؛ باید پاسخ گفت که اشکال اساسی چنین تفسیرهایی آن است که با معنای تأویلی پذیرفته در آیه، سازگاری ندارد.
توضیح مطلب اینکه در بحث تأویل معمولاً گفته اند؛ تأویل باید متناسب با ظاهر باشد. به طور مثال در سوره شمس، آیه والشَمس و ضُحیها؛ کلمۀ شمس، تأویل به وجود گرانقدر پیامبر اکرم شده است. پیداست که این معنا و تفسیر با معنای ظاهری کلمه( خورشید روشنی بخش) سازگاری معنایی دارد. یا مثلا در آیه ‌ی تطهیر، اگر فردی آیه را به گونه ای معنا کند که از آن تطهیر اعطایی الهی درنیاید و به عکس، تطهیر اکتسابی بفهمد ، آنگاه معنای مورد نظر، چون با تأویل قطعی آیه نمی‌سازد، مقبول و پذیرفته نخواهد بود. زیرا تأویل این آیه در گزارش‌های متواتر شیعه و سنی ، مربوط به تطهیر اعطایی و تطهیر ارادی و غیر اکتسابی، از جانب خداوند متعال است. بر این اساس گفته‌اند که تأویل باید متناسب با تفسیر باشد، وگرنه مانند تفسیر بعضی از عرفا می‌شود که حتی خود عارفان نیز، به آن اعتراض دارند ، مانند تاویل معروف به تفسیر ابن عربی. یا تأویلات محیی الدین عربی از کلمه “عذاب” در قرآن که در یکی از تاویلاتش، عذاب را از ریشه «عذب» به معنای گوارا و لذت بخش می‌داند، در حالیکه برای “الیم ” هیچ ریشه دیگری دال بر معنای تأویلی او ، نمی‌توان یافت.
پس همچنان که اگر تأویلی با ظاهر قرآن سازگاری نداشت نشان می‌دهد که آن تأویل، ناقص و مردود است، باید توجه داشت که طرف دیگر این ملازمه نیز صادق است. یعنی اگر تفسیر ظاهری به گونه ای باشد که با تاویل پذیرفته و قطعی، فرق و ناسازگاری داشته باشد، آن تفسیر نیز پذیرفتنی نخواهد بود.
همانطور که در بحث کنونی اگر شب قدر را به معنای روانشناسانه، به شب سرنوشت معنا کنند دیگر با معنای تأویلی آن هیچ نسبتی ندارد. چون معنای تأویلی و پذیرفتۀ لیله القدر، وجود مبارک حضرت صدیقه کبری(س) است. لیله القدر که گفته می‌شود، عبارت است از؛ یک مقام و منزلت که جعل الهی ایجاد کرده و قرار داده و در آن جایگاه جعل شده از سمت خدای متعال ،نزول قرآن اتفاق می‌افتد. بنابر این اگر گفته می‌شود شب قدر ،شب سرنوشت است ، دیگر نمی‌توان معانی تأویلی لیله القدر را پذیرفته و ذکر کرد.
به همین قیاس در بارۀ نظر دوم که شب قدر را به معنای قدر و محدوده انسان می‌دانست باید گفت که شب قدر، مضاف است به ساحت ربوبی و مضاف به ساحت انسان نیست. شب قدر، شب تقدیر الله است نه تقدیر انسان.نتیجه بی توجهی به تاویل، یا غفلت از آن می شود اینکه تحت تاثیر اومانیسم افراطی، شب قدر را تفسیر به شب قدر انسان تفسیر کنند و با مشابه یابی واژه ها، شبکه ای از واژه ها و ترکیب ها فراهم بیاورند و با قیاس کردن ساختار جملات با یکدیگر ، دست به تولید معانی تازه ب‌زنند. در حالیکه چنین روشی، بدون در نظر گرفتن شرایط لازم در آن، درست نیست و اساس استدلال برای بطلان نتایج آن، تأویلات مسلمی است که در ذیل این آیات وجود دارد.
۳- سومین مورد، کاری است که عرفا کردند و گاهی در واقع، در حد نوعی بازی فریبنده با کلمات است. این شیوه از قرن چهارم به بعد، رواج یافت و اوج آن در قرن شش و هفت و دوران محیی الدین عربی(۵۶۰-۶۳۸ق) است که با ادعای اشتقاق و ریشه شناسی ، به دنبال کشف معنایی از لفظ هستند که دیدگاه آنان را پوشش بدهد. در حالیکه استفاده از ترمینولوژی( اصطلاح شناسی) و ریشه شناسی و اشتقاق، برای فهم ماهیت پدیده های خارجی نادرست بوده و قاعده علمی ندارد. زیرا ذاتا در این باره، ناتوان است و محدودیت دارد. به طور مثال ابن عربی و برخی دیگر ، وقتی که کلمه انسان را از ماده” اُنس ” می‌دانند، به خود اجازه می دهند تا بیان کنند که «انسان اُنس محور است و ذاتا دوست یاب است». یا وقتی که عارف دیگری انسان را از ریشه “نَسی” به معنای فراموشی می‌داند ، به خود اجازه می دهد تا برای انسان پروندۀ روانشناختی تشکیل بدهد و بگوید پس «انسان ذاتا فراموشکار است». چنین روشی در نوشته های عرفا در قرون یاد شده رونق گرفت در حالیکه به هیچ وجه، برای کشف واقعیات و پدیده های خارجی قابل قبول و پذیرفته نیست ، زیرا «انسان» یک کلمه و یک واژه عربی است و در زبان‌های مختلف از لحاظ آوایی و واژگانی کاملا متفاوت است و نمی‌توان با معنایی که از ریشه و ماده عربی فهمیده می شود، برایش تبیین حقیقت کرد. به همین شیوه، عرفا ، کلمه “شب ” را معنا شکافی کردند و شب شد سیاهی و انتهایش به آنجا رسید که سیاهی رنگ خدایی است و رنگ حسرت و عدم محض است. در حالیکه تمام این معانی، معمولا بافته هایی بیش نیست.

حاصل سخن آنکه برای درک لیله القدر در آیه باید به سراغ عبارت تأویلی رفت‌ همانطور که در فحوا و مضامین روایات آمده است اگر کسی می‌خواهد لیله القدر را بشناسد باید سعی کند که امامش را بشناسد. زیرا شناخت معصوم، او را به درک لیله القدر راهنمایی می‌کند. در معنای ظاهری لفظ آیه که خداوند میفرماید ، قرآن را در شب قدر نازل کردیم و این نزول را با اوصافی تعریف می‌کند که یک شب اتصال یافتن بهتر از هزار ماه زندگی است . در لیله القدر ؛ یک شب، توجه، یک شب، معرفت ورزیدن، یک شب، اتصال کافی است تا با هزار ماه معنوی همراه با عبادت و پر از بندگی، برتری کند.
آنچه از کُنه روایات این باب بر می‌آید، همین است که لیله القدر را باید در تمام سال دنبال کرد. لیله القدر، منزلت و موقعیتی عظیم است که خداوند فراهم ساخته است. اینجا سر چشمه اساسی برای درک شب قدر است. بیداری یک یا چند شب و قرآن بر سر گرفتن و…به تنهایی کافی نیست. اتصال دیگری لازم است و درک حضوری دیگر وگرنه شب عاشورا با آن مباهاتی که خداوند بر ملائکه کرد ،آیا می‌توان گفت کمتر از، شب قدر است؟ یا لیله الهریر( شب ناله و غوغا و سخت ترین شب در جنگ صفین) ، آیا کمتر است؟ یا در یک نمونه قرآنی؛ آنجا که قرآن کریم میفرماید ،فرعون دستور داد جادوگرها جمع شوند ،برای آنکه موسی را شکست دهند ،ریسمانهایشان با جادو تبدیل به مار شد و موسی عصا انداخت و عصا به اذن الهی مارها را بلعید و ساحران همه به سجده افتادند و گفتند به خدای رب العالمین ایمان آوردیم، خدای موسی و هارون. و مردانی کامل شدند و این ایمان در یک لحظه و در یک صحنه اتفاق افتاد و آنها را جابجا کرد.
شب قدر ،شب درک و شناخت و رسیدن به قرب الهی و درک محضر ولی خداست، وگرنه ممکن است برای انسان در طول عمرش حتی یک شب قدر هم اتفاق نیفتد اگر چه به ظاهر، همه شب های ماه روزه را نخفته و بیدار بماند. بیداری چشم، دلیل بر درک و شناخت شب قدر نیست . بیداری دل در محضر ولی خدا لازم است در کنار بیداری چشم و اشکباری.

‏_____________

صلیالله علیک یا یا اباصالح

🔹سخنرانی
شب بیست و هفتم ماه مبارک رمضان

🔹 پنجشنبه ۸ اردیبهشت ۱۴۰۱
نماز زیارت ۲۲
قرائت زیارت ساعت ۲۲:۱۵
سخنرانی و مرثیه، ساعت ۲۲:۴۵ تا ۲۳:۳۰

موضوع: سیاست هدایت ، در سیره و گفتار امام علی (ع) در ایام شهادت (بخش۳)

🔹 سرکان، محله پایین، روبروی خیابان کمربسته، فاطمیه شهر سرکان

_____________

دعای هرشب دهه آخر ماه مبارک

کفعمى در حاشیه کتاب «بلد الامین» نقل کرده که امام صادق علیه‌السّلام در هر شب از دهه آخر این ماه پس از نمازهاى واجب و مستحب می‌خواند:
اللَّهُمَّ أَدِّ عَنَّا حَقَّ مَا مَضَى مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ اغْفِرْ لَنَا تَقْصِیرَنَا فِیهِ وَ تَسَلَّمْهُ مِنَّا مَقْبُولا وَ لا تُؤَاخِذْنَا بِإِسْرَافِنَا عَلَى أَنْفُسِنَا وَ اجْعَلْنَا مِنَ الْمَرْحُومِینَ وَ لا تَجْعَلْنَا مِنَ الْمَحْرُومِینَ
خدایا از ما حق آنچه را که از ماه رمضان گذشته ادا فرما، و کوتاهى ما را از عبادت در این ماه بیامرز و ماه رمضان را از ما پذیرفته تحویل گیر، و ما را از زیاده‌روی‌هاى بر علیه خویشتن مؤاخذه مکن، و از رحمت شدگان قرار ده، نه از محرومان.
و فرموده: هرکه این دعا را بخواند، خدا تقصیرى که در گذشته از ماه رمضان از او سر زده بیامرزد، و او را در باقیمانده ماه از گناهان باز دارد.

_____________

۱۴۰۱/۲/۸ شب بیست و هفتم ماه مبارک رمضان، فاطمیه سرکان.
موضوع: سیاست هدایت در سیره و گفتار امام علی(ع) در ایام شهادت. (قسمت سوم)

با صلوات بر محمد و آل محمد و آرزوی سلامتی و طول عمر برای حجت‌الاسلام‌انصاری.

در جلسات گذشته ، در باب سیاست هدایت و وصایای حضرت علی(ع) به طور کلی سه مورد مطرح شد، و در طی بحث، شواهدی ذکر شد. مورد اول نوع وصیت بود ، که وصیت سیاسی نبود. مورد دوم ،پیام‌های وصیت ،عام بود و عمومیت داشت ،فرا مکانی، فرا زمانی و فراتر از مخاطبان حاضر بود. مورد سوم، مطالب و موضوعات خاصی بود که حضرت علی(ع) آنها را بیان کردند، که رنگ تربیتی و جنبه سلوکی داشت.
اکنون سخن از مورد چهارم از شواهدی است که سیاست هدایت، یعنی سیاست متکی و مبتنی بر هدایت و سیاست در جهت اهداف هدایتی حضرت علی(ع) را نشان می‌دهد و مقدم بودن این شیوه سیاسی را بر انواع رویکردهای سیاسی در این مقطعِ آشکار می کند و آن عبارت است ،از مسألۀ «پیروزی کامل» که حضرت اعلام کردند. حضرت علی (ع) در طول مدت زمامداری به طور صریح، بُرد و پیروزی خود را مطرح کردند. برای مثال، در یکی از خطبه های نهج البلاغه، که هفت الی هشت ماه قبل از شهادت ایشان خوانده شده است، ( تاریخ گذاری خطبه بر اساس قرائن است) بُرد خود را مطرح کردند و فرمودند: «ما اصبح‌ بالکوفهِ‌ احدٌ‌ الا‌  ناعِماً، ان‌ اَدناهُم‌ منزلَه، لیأکل‌ البُر، و یجلس‌ فی‌ الظل، و یشرب‌ من‌ ماء الفرات . همه‌ مردم‌ کوفه‌ اکنون‌ دارای‌ وضعیت‌ خوبی‌ هستند، حتی‌ پایین‌ترین‌ افراد، نان‌ گندم‌ می‌خورد، خانه‌ دارد، و از آب‌ آشامیدنی‌ خوب‌ استفاده‌ می‌کند.» امام علی(ع)تأمین آسایش مردم در جامعه اسلامی تحت زمامداری شان را ، نوعی بُرد و پیروزی می‌دانند و آن را صریح و با افتخار اعلام می‌کنند.
حضرت علی(ع) در جایی دیگر نیز، بُرد و پیروزی خود را، محکم، قاطع، کوتاه، مختصر اما در مفاهیم بلند، کوبنده و صریح اعلام کردند و آن در شب نوزدهم ماه مبارک رمضان سال ۴۰ هجری ،در مسجد کوفه، در محراب ،آن هنگام که ضربت خوردند و فرمودند : «فُزت و ربّ الکعبه؛ به خدای کعبه رستگار شدم».
فَوز به معنای برنده شدن است هرچند رستگاری ،ترجمه فاخری برای معنای آن است. از این کلام آشکار است که امام(ع) در آن لحظه خود را بَرنده میدان سیاست، حکومت‌، زمامداری ، کشورداری و از همه مهمتر هدایت می‌دانستند. سیاست امیرالمؤمنین(ع) سیاست هدایت است و اگر از نگاه سیاست بر مبنای هدایت و به جهت هدایت نگاه کنیم، به واقع علی(ع) برنده و پیروز و رستگار سیاست هدایت است.
اولین نکته این است که حضرت علی(ع) در سیاست و حکومت خود، به هیچ روی شکست نخوردند -اگر چه برخی، به دلایلی ناموجه، خلاف آن را بنویسند- بلکه به همه اهداف از پیش تعیین شدۀ خود در جهت تربیت انسانها، هدایت بشریت و تبیین و گسترش گفتمان عدالت و برقراری معیارهای عدل و داد، و ترسیم جامعۀ و حاکمیت سیاسی مطلوب قرآن، دست یافتند. حتی این ادعا قابل اثبات است که آن حضرت در کار انبیایی خود، بیش از همۀ پیامبران الهی، پیش از پیامبر خاتم(ص) به اهداف خود رسیده بودند.
اما اگر از زاویۀ سیاست محض و سیاست مبتنی بر قدرت، بنگریم شاید بتوان گفت که حضرت علی(ع) در صحنه قدرت و سیاست محض، به بعضی از اهداف سیاسی خود، نرسیدند. عدم دستیابی به همۀ اهداف تعیین شده، البته که به معنای شکست، نیست. برای نمونه ، یکی از اهداف حضرت، خلع معاویه از حکومت بود و دیگری، ماجرای حکمیت، که امیرالمؤمنین(ع) علی رغم میل خود، و به جهت رای اکثریت، به آن تن دادند. بنابر این کسانی می توانند بگویند ،علی (ع) در سیاست حاکمیت، سلطه سیاسی و جغرافیایی به بعضی اهداف خویش نرسید اما هیچکس نمی‌تواند مدعی بشود که علی(ع) در سیاست هدایت، به همۀ اهداف خود نرسیده است. زیرا تاریخ اسلام ، گواهی می دهد که امام علی(ع) در مسیر سیاسی خود با هدف هدایت انسان‌ها، به موفقیت نهایی دست یافت و برترین برندۀ میدان هدایت گردید.
حتی معاویه نیز بر این مسئله واقف بود. معاویه می گفت، علی رفت و حکومت را بر کام همۀ حاکمان پس از خود تلخ کرد. او به منتقدان دلیری چون بانو سوده می گفت که این جرات و دلیری در روی حکومت را علی به شما یاد داده است و من آن را از یادتان خواهم برد.
علی(ع) یکی از برنامه هایش در سیاست هدایت ،پیاده کردن عدالت بود، که بخشی را به انجام رساند. اما سیاست اصلی اش این بود که طعم هدایت را به بشریت بچشاند ،ارزش حق و ایستادگی در برابر حق را به مخاطبان خود بفهماند و حضرت علی(ع) در این هدف بزرگ کاملا موفق بودند .

سیاست هدایت یعنی آنکه بر سر مأذنه ها و اندرون مساجد ، به دستور حکومت، علی(ع) را لعن می‌فرستند، اما در کاخ معاویه، دخترک آوازه خوانی به پاس دفاع از امیرالمؤمنین، زیر ضربات دیوانه وار معاویه، جان می‌دهد. سیاست هدایت یعنی اینکه انسان تربیت کنی و انسان بسازی و علی(ع) در همه تاریخ نسبت به تربیت انسان و انسان سازی پیش‌تر بود بجز از پیامبر خاتم (ص) .
سیاست هدایت، یعنی شجاعت و دلیری بانو سوده هَمْدانی که در کاخ سبز دمشق و رودر روی معاویه ، چنان با اقتدار از احقاق حق و عدالت علی(ع) سخن می‌گوید که جایگاه معاویه را خوار و خفیف می‌سازد و آنگاه شعر زیبایی می خواند که مضمون آن چنین است: «درود خدا بر آن قبری باد که در آن جسدی خوابیده است که حقیقت و عدالت هر دو با هم در آن دفن شده اند». هدایت سیاست یعنی ،عدی بن حاتم طایی که دو فرزندش در راه امیرالمؤمنین(ع) شهید شدند و در پاسخ معاویه ملعون که گفت ؛ «علی با تو به انصاف رفتار نکرد، فرزندان تو کشته شدند و حسنین زنده هستند، عدی گریست و گفت ؛ به خدا من با علی به انصاف عمل نکردم ، که من بعد از علی زنده ام.»
سیاست هدایت، رویکردی است که اینگونه انسان تربیت میکند، و علی (ع) رستگار میدان سیاست هدایت بود. حق را استوار کرد، عدالت را برپا کرد، عدل و داد را گسترش داد، آسایش و رفاه مردمش را فراهم کرد، احقاق حق کرد، و شیوۀ پاسداری از حق و عدل را نشان داد. بنابر این در مقیاس سیاست هدایت ،به گواهی تاریخ، فوز اول و آخر برای امیرالمؤمنین(ع) همواره ثابت بوده و خواهد ماند.

_____________

‏صلی الله علیک یا یا اباصالح

🔹سخنرانی

🔹 جمعه ۹ اردیبهشت ۱۴۰۱

زیارت آل یاسین ۱۹:۱۵ تا ۱۹:۴۵
سخنرانی ساعت ۱۹:۴۵ تا ۲۰:۱۵

موضوع:
تغییر تاکتیک دشمنان در مبارزه با مهدویت

🔹 تویسرکان، پایین محله، مسجد باب الحوائج علیه السلام

@menbar_ansari

🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸

_____________

۱۴۰۱/۲/۹ شب بیست و هشتم‌ ماه مبارک رمضان. تویسرکان
موضوع: تغییر تاکتیک دشمنان در مبارزه با مهدویت

با صلوات بر محمد و آل محمد و درود و سپاس خدمت حجت‌الاسلام‌انصاری.
در آستانه غروب آخرین جمعه ماه مبارک رمضان و اوقاتی که متعلق به ولیعصر ارواحنا له الفداه میباشد ، فرصت مغتنمی است تا انسان ارتباط با امام زمان(ع) را بیشتر کند. از جمله شیوه هایی که در روزگار ما مطرح است و پاره ای از افراد به آن دامن می‌زنند ، ستیزه گری با مذهب و امام زمان(عج) و مسئله مهدویت است. در عصر کنونی تلاش همه جانبه‌ای برای مبارزه با جایگاه، نام و یادکرد امام زمان(ع) صورت می‌گیرد. امروزه این مبارزه و ستیزه به جامعه شیعه نیز رسیده است و این امر خطیری است .
دورۀ قاجار در جامعۀ شیعه ، فتنۀ باب و بهائیت را ساختند و همزمان، در جامعۀ اهل سنت، وهابیت ساخته و پرداخته شد. با این آیین جعلی در جهان اسلام شیعی و غیر شیعی، کارهایی انجام گرفت و جریان هایی ساخته شد. در ضمن ستیز با تشیع، مبارزه با امام عصر(عج) را در دستور کار داشتند و لذا با مسئله مهدویت درافتاده و ستیزه گری با آن را آغاز کردند . در ایران، میان تودۀ شیعه و بهاییان، درگیریهای خونینی اتفاق افتاد که در نتیجه آن، آیین جعلی بهائیت، چهرۀ حقیقی خود را نمایاند و در میان مردم چندان موفقیتی کسب نکرد.
ولی در روزگار کنونی، با طراحی جدیدی ،هم در جهان اهل تسنن و هم در جهان شیعی روبرو هستیم. در جهان اهل تسنن، برنامه‌ای شروع کردند و با تمام قوا به پیشبرد آن پرداخته و در صدد شدند به گونه ای برخورد کنند که اساس گفتمان مهدویت که مسئله ای ثابت در جهان اسلام است را زیر سوال ببرند و رد کنند. با اینکه روایات متکثری،از پیامبر(ص) درباره حضرت مهدی(ع) وجود دارد و حتی مفتی عربستان بیش از بیست سال پیش در این مورد هشدار داده بود ، که در مورد عقیده به مهدی ،با شیعه درگیر نشوید و رد این عقیده یعنی رد سخن پیامبر(ص) . اما امروز شاهدیم که ولیعهد عربستان، با گفتمان مهدویت مشکل اساسی دارد و وجود آن را مانع ارتباط با جوامع شیعی می‌داند. همچنین در تغییرات سیاسی مورد نظرش، وجود سنت و حدیث را در کنار قرآن ، عامل بازدارنده در پیشرفت تکنولوژی و امور فرهنگی و اجتماعی خود می‌داند. و گویا با تأسی و برگشت به عهد عمر و شعار حسبنا کتاب الله، در صدد برداشتن سنت از کنار کتاب خدا است. (د، توفیق، هل حانت نهایه صحیح البخاری؟، سایت الحره)
از نتایج چنین اقدامی ، انکار کردن بیش از هزار حدیث و روایت در گفتمان مهدویت و ظهور ،انتظار فرج و برقرای عدالت خواهد بود. و این مسئله ، دشمنانه ترین و علنی ترین ستیزه با مهدویت و شریعت و اعتقادات اسلامی است. در جهان شیعه نیز، بعضی آرزومند هستند که بحارالانوار نباشد ،چون این سنت و میراث حدیثی است که جلوی خیلی از امور خوشایند آنان را گرفته است. نه فقط این احادیث پاره ای امر و نهی دارد بلکه در مسائل دیگری نیز، برایشان دردسر ساز شده است.
باید توجه داشت که اگر در فرهنگ و منابع تشیع، مثلا بحار و کتابهای شیخ صدوق را بردارند، دیگر اثری از نهج البلاغه و صحیفه سجادیه، باقی نیست و از گفتمان عدالت و مهدویت دیگر خبری نیست و جهان سنی نیز بر می‌گردد به همان افکار سلفی وهابیت و شش هزار آیه و انبوه الفاظی که می‌شود با آن هزاران بازی لفظی و تفسیری کرد . اگر جامعه در این مسیر بیافتد، چراغ گفتمان مهدویت خاموش می شود و با حذف گفتمان مهدویت، ریشه عدالت خواهی خشکانده می‌شود و دیگر در جهان اسلام سخنی از عدالت و عدالت گرایی و انتظار برای رسیدن به عدالت وجود ندارد و افراد در چنین جامعه ای برای رسیدن به عدالت ،دچار سرگردانی و بی هویتی می‌شوند.
بنابر این، یاد امام عصر ارواحنا له الفداه در جسم و جان هر شیعه، باید روز به روز بیشتر و تازه تر شود و دعای فرج ، ذکر واجب بر هر فرد شیعه در جامعه اسلامی گردد.

‏_____________

صلیالله علیک یا یا اباصالح

🔹سخنرانی

🔹 جمعه ۹ اردیبهشت ۱۴۰۱

سخنرانی ساعت ۲۲:۳۰ تا ۲۳
قرائت دعای افتتاح ۲۳ تا ۲۳:۳۰

موضوع:موضوع: اندوهباری در فراق ماه میهمانی خدا

🔹 تویسرکان، پایین محله، سه راه تیمورآباد، منزل جناب رادمنش

@menbar_ansari

🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸

_____________

۱۴۰۱/۲/۹ شب بیست و هشتم‌ ماه مبارک رمضان.
موضوع: اندوهباری در فراق ماه میهمانی خدا

با صلوات بر محمد و آل محمد و عرض ادب خدمت حجت‌الاسلام ‌انصاری.

با سپری شدن آخرین جمعه ماه مبارک رمضان و در شب بیست و هشتم‌ این ماه مبارک و پر برکت ،جناب استاد انصاری ، درباره اهمیت توجه به روزهای باقیمانده از این سفره معنوی نکاتی را بیان نمودند.
یکی از مسائلی که در سیره اهل بیت(ع) بسیار پسندیده است و پیروی از این سنت هم وظیفه است و هم اسباب کمال انسان است، مسئله متوجه بودن به پایان یافتن ماه مبارک رمضان است. در مورد ماه مبارک رمضان دو عمل عمده باید صورت بگیرد.
اول ؛ مسئله اهتمام به ماه مبارک و اهمیت دادن به این ماه خجسته و آمادگی داشتن و فراهم آوردن مقدمات و شادمانی برای ورود به این ماه معنوی است که متأسفانه جامعه اسلامی به این مقدمات بی توجه بوده و آمادگی و تلاش درخوری برای ورود به این ماه ندارد و استقبال از برکات و رحمت این ماه، به صورت فرهنگی عمومی درنیامده است و جامعه دینی برای رسیدن ماه مبارک رمضان از پیش، آنچنانکه شایسته است، خود را آماده نمی کند. ناگفته نماند که در جامعه متدینین هم این مسئله استقبال چشمگیری شاید نداشته باشد، هر چند، خواصی از اهل ایمان، به این امور توجه دارند و از آمدن ماه روزه استقبال می کنند.
دوم؛ توجه کردن به زمان انقضای این ماه مبارک است. ابراز تاسف از تمام شدن ماه و غصه و اندوه بر روزهای رفته خوردن و احساس تاسف برای کم بهره‌وری از این ماه پر برکت، بر خلاف مورد اول، حتی در بین خواص هم خیلی قابل توجه نیست ،چه رسد به عوام. مسئله‌ای که بسیار جای افسوس دارد.
بی اهمیتی تا آنجا شیوع پیدا کرده که در جامعه دینی به قصد مزاج، رسیدن به دهه دوم و به ویژه سوم تا آخر ماه رمضان را در جوامع عربی و فارسی ، به مثابه یک امر خوشحال کننده و نوید بخش برای پایان یافتن ماه رمضان می‌بینند. در فارسی ضرب المثل شده است تا بگویند «ماه رمضان به هم هم افتاد» و در عربی بگویند که وقع الرمضان فی الواوات.
در حالیکه سیرۀ اهل بیت(ع) اندوهگینی در یادآوری گذشت ماه ضیافت الهی است. کلام و هشدارهای آن بزرگواران در این باره، بخشی قابل اعتناست و حجم قابل توجهی از ادعیه و عبارات را به خود اختصاص داده است. مثلا شیخ کفعمى(۸۴۰-۹۰۵ق) در حاشیه کتاب «بلد الامین» نقل کرده که امام صادق علیه‌السّلام در هر شب از دهه آخر این ماه پس از نمازهاى واجب و مستحب این دعا را در اندوه فراق ماه می‌خواند:
«اللَّهُمَّ أَدِّ عَنَّا حَقَّ مَا مَضَى مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ اغْفِرْ لَنَا تَقْصِیرَنَا فِیهِ وَ تَسَلَّمْهُ مِنَّا مَقْبُولا وَ لا تُؤَاخِذْنَا بِإِسْرَافِنَا عَلَى أَنْفُسِنَا وَ اجْعَلْنَا مِنَ الْمَرْحُومِینَ وَ لا تَجْعَلْنَا مِنَ الْمَحْرُومِینَ؛
خدایا از ما حق آنچه را که از ماه رمضان گذشته ادا فرما، و کوتاهى ما را از عبادت در این ماه بیامرز و ماه رمضان را از ما پذیرفته تحویل گیر، و ما را از زیاده‌روی‌هاى بر علیه خویشتن مؤاخذه مکن، و از رحمت شدگان قرار ده، نه از محرومان.
و فرموده: هرکه این دعا را بخواند، خدا تقصیرى که در ایام سپری شده از ماه رمضان از او سر زده است را بیامرزد، و او را در باقیمانده ماه از گناهان باز دارد.»
محدث قمی در دعاهاى شبهاى دهه آخر ماه، این دعا را ذکر می کند که شیخ کلینى(۲۵۸ – ۳۲۹ق) در کتاب کافى از امام صادق علیه السّلام روایت کرده که «در دهه آخر ماه رمضان در هر شب بخوان:
أَعُوذُ بِجَلالِ وَجْهِکَ الْکَرِیمِ أَنْ یَنْقَضِیَ عَنِّی شَهْرُ رَمَضَانَ أَوْ یَطْلُعَ الْفَجْرُ مِنْ لَیْلَتِی هَذِهِ وَ لَکَ قِبَلِی ذَنْبٌ أَوْ تَبِعَهٌ تُعَذِّبُنِی عَلَیْهِ؛
[خدایا]به عظمت وجه بزرگوارت پناه می برم از اینکه ماه رمضان برای من سپری شود یا اینکه سپیدۀ امشب من طلوع کند در حالیکه در پیشگاه تو گناه یا جرمی داشته باشم که مرا بر آن عذاب کنی».
سیدابن طاووس(۵۸۹-۶۶۴ق) در کتاب اقبال، دعایی از حضرت صادق(ع) روایت می کند که آن حضرت در همه شب‌های دهۀ آخر ماه مبارک آن را می خوانده‌اند. در بخشی از آن دعا، امام(ع)اینطور مناجات می کند؛ «مولای من، مولای من، مولای من،…اگر در این ماه از من خشنود بوده‏‌اى، بر خشنودى‌‏ات از من بیفزا، و اگر خشنود نبوده‌‏اى از هم اکنون از من خشنود شو. اى مهربان‏‌ترین مهربانان، اى خدا، اى یکتا، اى بى‌‏نیاز، اى آنکه نزاییده و‌زاده نشده، و احدى برایش همتا نبوده است.»
باید افزود که مسئله نگرانی از پایان یافتن ماه مبارک رمضان از زاویه ای دیگر نیز،اهمیت دارد و آن زاویه «مسئولیت شناسی» است.

اول، مسئولیت شناسی نسبت به خود است. افرادی که برای پایان یافتن ماه پر برکت و رحمت رمضان لحظه شماری می‌کنند، در برابر قبر و قیامت خود مسئولیت شناس نیستند. وگرنه انسانی که در پی کسب توشۀ آخرت وفیوضات معنوی بیشتر باشد، وجود چنین ماه مبارکی را که خواندن هر دعا و هر آیه ،ثوابی وافر دارد و حتی خواب مؤمن در این ماه عبادت است ، غنیمت بی مانند می داند. چه رسد به درک شب قدر که اگر یک شب از شب قدر درک شود گویا هزار ماه عبادت و بندگی ،معادل یک عمر هشتاد ساله برای انسان نوشته میشود. و کجا بالاتر و بهتر از این کسب توفیق و رزق معنوی که برای تلاوت و تدبر در هر آیه قرآن، ثواب ختم قرآن بنویسند و برای درک فقط یک شب، ثوابی معادل هشتاد سال عبادت و معنویت؟؟ ماه رمضان ، ماه ساخته شدن انسان است. یعنی انسان در مدرسۀ انبیاء فارغ‌التحصیلی پیدا می‌کند. انسان باید در ماه رمضان در خودسازی شخصی بکوشد. زیرا آنکه در کلاس انبیاء تربیت و ساخته می شود ، ظالم، فاسق، ستمکار و اسباب شر و بدی در جامعه نمی‌گردد. تربیت شده در کلاس انبیاء، امثال مقداد، ابوذر،عمار و حتی قنبر و جَون می‌شوند که تاریخ ،نمونه آنها را کمتر به خود دیده است. فردی که بدون علت و بیماری در ماه رمضان روزه خواری کرده است در مرتبۀ اول به خود ظلم کرده و مسئولیت در برابر خودش را درک نکرده و خود را هیزم جهنم می‌کند. و دیگر اینکه از دعا و رحمت اولیاء دور می‌شود و از همه مهم تر اینکه از کلاس تربیت انبیاء، کسب فیض نمی‌کند.
دوم؛ مسئولیت شناسی در برابر جامعه است. عشق به ماه بندگی و تربیت در این ماه، سبب توجه انسان به مسئولیت های اجتماعی می شود و آدمی را در جهت خدمت و اصلاح جامعه، توانمند می کند. آنانکه مسئولیت در برابر خود و بشریت را به درستی انجام داده‌اند؛ مانندحضرت زهرا(س) و حضرت علی(ع) و حسنین (ع) بوده‌اند که در اوقات دیگر سال نیز اهل روزه داری بوده و افطار خود را در غیر ماه رمضان نیز به اسیر و یتیم و فقیر احسان و بخشش کرده‌اند تا جایی که خداوند در مقام سپاس از چنین مسئولیت شناسی ، سوره هل اتی، را در شأن آنان نازل کرد. انسانهای اسیر شکم و دست بستۀ شهوت ها، به کار جامعه سازی انسانی قرآنی نمی آیند.
روزه داران حقیقی با عشق به ماه روزه، عبادت می کنند و اندوهگینانه به سرآمدن روزهای آن را مغتنم می شمارند و تلاش فراوان دارند که با درک روزها و حتی ساعات باقیمانده از ماه مبارک رمضان و خواندن دعاهای وداع، مثل دعای ۴۵ صحیفۀ سجادیه، با این ماه پربرکت، خداحافظی عاشقانه داشته‌اند و از این طریق باز هم کسب روزی معنوی کرده و ماه را با طلب مغفرت و آمرزش گناهان و رحمت الهی به پایان می برده‌اند.

_____________

۱۴۰۱/۲/۱۱ مسجد باب الحوائج تویسرکان.
موضوع: سطح زندگی حضرت علی(ع) ،قبل و بعد از زمامداری.

با سخنرانی حجت‌الاسلام‌ شیخ علی انصاری .
با صلوات بر محمد و آل محمد و کسب اجازه از محضر جناب استاد انصاری.
از جمله مسائلی که در شناخت درست سطح زندگی امام علی(ع) ،اهمیت دارد، توجه به دوران قبل و بعد زمامداری حضرت است. حجت‌الاسلام شیخ علی انصاری ، با توجه به کتاب دولت آفتاب، (نوشتۀ حسین انصاری، نشرکاتبان، ۱۳۸۵) به بررسی و تببین دوران زندگی حضرت پرداخته و نکاتی را در این موضوع بیان فرمودند. نکته مهم در زندگانی امام علی(ع) این است که حضرت بر طبق آنچه در کتاب دولت آفتاب نیز،آمده ،چه قبل و چه بعد از زمامداری هیچ تغییری در رفتار ایشان ایجاد نمی‌شود و تغییر جایگاه سیاسی و اجتماعی، ،موجب تغییرات اقتصادی در زندگی مادی ایشان نمی‌شود. منابع ارتزاق حضرت قبل از زمانداری از دسترنج خود و عایدات کشاورزی، دامداری، داد و ستد، کارگری، غنایم، خمس و حتی گاهی از هدیه ها است و با همین عایدات و دسترنج، در طول عمر شریفشان هزار غلام را در راه خدا آزاد کردند. اما پس از زمامداری به علت فقر تکلیفی بسیاری از این عایدات از جمله هدیه گرفتن و حتی ارتزاق از بیت المال مسلمانان را جایز نمی‌داند. از دیدگاه امام علی(ع) -اصولا- حکومت، یک شغل درآمدزا نیست تا از آن بهره‌وری کرده و یا مزد و پاداشی برای آن در نظر گرفته شود(دولت آفتاب، ص۷۲).
حضرت در دوران زمامداری خویش، فقر تکلیفی اختیار کرده و در این فقر تکلیفی خود را مکلف کرده اند که با فقیرترین و ضعیف ترین طبقات همسان سازند تا علاوه بر درک رنج و فقر آنان، نور امیدی نیز در دل مستضعفان جامعه خویش باشند که بدانند ،حاکم و بالاترین قدرت مملکت مانند آنان زندگی می‌کند. “علاء بن زیاد به امام (ع) گفت: ای امیر مؤمنان! از برادرم عاصم ، به تو شکوه میکنم ،پرسید چه کرده است؟ پاسخ گفت عبایی پوشیده و از دنیا بریده است . امام علی(ع) فرمود: نزد من بیاورید. چون آمد ،حضرت فرمود:ای دشمنک خودت ! شیطان تو را گمراه ساخته است. آیا بر خانواده و فرزندانت دل نسوختی؟ آیا گمان میکنی ، خداوند نعمت‌ها را بر تو حلال کرده ولی دوست ندارد که تو مصرفشان کنی؟
عاصم گفت: ای امیر مؤمنان، این هم تویی! تویی که لباست زبر و خوراکت درشت و ناگوار است؟ علی (ع) فرمود: وای بر تو! من مانند تو نیستم ،زیرا خداوند بر والیان عادل واجب کرده است که خود را با ناتوانان از،مردم هماهنگ کنند.” ( دولت آفتاب، ص۳۳)
در دوران زمامداری منابع ارتزاق حضرت از کشاورزی و دامداری و داد وستد است ،حتی دیگر هدیه گرفتن، خمس و غنیمتها در زندگی ایشان جایی ندارد . البته باید یادآور شد که از آنجایی که جنگهای دوران زمامداری حضرت علی(ع) جنگهای داخلی است و به اصطلاح فقهی چون جنگ با اهل قبله است نه کفار و در دارالاسلام است نه دارالکفر ، غنیمت گرفتن جایز نیست. (دولت آفتاب، ص۸۱).
از سویی دیگر ، امام (ع) هر آنچه از خمس به دست ایشان می‌رسید، برای رفع نیازهای جامعه و مردم مصرف می‌کرد، و برای خود چیزی باقی نمیگذاشت. امام باقر (ع) میفرماید:”قُبِض علِیٌّ ع و علیْهِ دیْنٌ ثمانُمِائهِ ألْفِ دِرْهمٍ فباع الْحسنُ ع ضیْعهً لهُ بِخمْسِمِائهِ ألْفٍ فقضاها عنْهُ و باع ضیْعهً لهُ بِثلاثِمِائهِ ألْفٍ فقضاها عنْهُ و ذلِک أنّهُ لمْ یکُنْ یرْزأُ مِن الْخُمُسِ شیْئاً و کانتْ تنُوبُهُ نوائِبُ . علی(ع) از دنیا رفت در حالیکه هشتصد هزار درهم بدهی داشت . امام حسن (ع) بخشی از مزرعه او فروخت و آن بدهی را پرداخت. زیرا علی(ع) چیزی از خمس،برداشت نمی‌کرد با آنکه همواره گرفتاریها، به ایشان ارجاع داده می‌شد”.(دولت آفتاب، ص۸۲).
در دوران زمامداری، افزایش محدودیت سنگین ،بزرگترین شاهکار علی(ع) در این دوران است. دیگر حتی از طبیعی‌ترین بهره‌وری های انسانی،خبری نیست. نه از بیت المال، که در بهره‌وری از اموال شخصی خود نیز، بسیار محدودتر از گذشته عمل می‌کند. سخت‌گیری‌ها را از خود و خانواده آغاز می‌کند . همه ساخت و سازهای شخصی- هر چند نیاز هم باشد- تعطیل می‌شود. دیگر پس اندازی در کار نیست و ثروت جدیدی،میراث نمی‌شود. امام باقر(ع) می‌فرماید:” : وَ لَقَدْ وَلّى خَمْسَ سِنینَ وَما وَضَعَ آجُرَهً عَلى آجُرَهٍ وَلا لِبْنَهً عَلى لِبْنَهٍ وَ لا أَقْطَعَ قَطیعاً وَ لا أَوْرَثَ بَیْضاءَ لا حَمْراءَ. به خدا علی(ع) پنج سال حکومت کرد و در این مدت آجری بر آجر و خشتی بر خشت ننهاد، و چیزی،(به خویشان و نزدیکان) تیول بخشی نکرد و طلا و نقره ای به ارث ننهاد و کسی مانند او نتوانست کرد.” (دولت آفتاب،ص ۹۰)
این گوشه ای از زمامداری در حکومت علوی است که هیچ کس از مردم طاقت روش، منش و رفتار امیرالمؤمنین را نداشت و نخواهد داشت .

_____________
۱۴۰۱/۲/۱۲ مسجد باب الحوائج تویسرکان.
موضوع: سطح زندگی حضرت علی(ع) ، قبل و بعد از زمامداری.

با سخنرانی حجت‌الاسلام‌ شیخ علی انصاری.
با صلوات بر محمد و آل محمد و آرزوی سلامتی و توفیقات افزون برای جناب استاد انصاری.
حجت‌الاسلام‌ علی انصاری در ادامه مباحث خود از دوران زمامداری حضرت علی(ع) ، با توجه به بررسی های انجام گرفته در زمینۀ پوشاک امام(ع) به مثابۀ پایه ای برای محاسبه وضعیت اقتصادی در دوران زمامداری امام، به مسئله تورم و امکانات رفاهی فراهم شده توسط حضرت برای جامعه اسلامی، با توجه به کتاب دولت آفتاب پرداختند و بیان کردند:” پوشاک امام (ع) همیشه از جنس کرباس بوده و جز کرباس نمی پوشیده اند، به همین جهت در پاره ای از روایات مربوط به خرید لباس توسط امام(ع) از بازار کرباس فروشان (سوق الکرابیس) سخن به میان آمده است. اصلی ترین لباس‌های مورد استفاده حضرت عبارتند از پیراهن بود.
انواعی از پیراهن کرباس که توسط امام (ع) خریداری شده است عبارتند از : ۱- سُنبلانی منسوب به یکی از شهرهای روم. ۲- زابی که احتمالا منسوب به ناحیه ای در موصل بوده که در آن بافته می‌شده است، ۳- زِرّی که به معنای پیراهن دکمه‌دار باید باشد. این پیراهن ها به قیمت‌های متفاوت دو درهم، سه درهم و سه و نیم درهم خریداری شده است. که نشان دهنده تفاوت قیمت ها در مدت زمامداری ایشان نیز هست. بنابراین اگر دو درهم، اولین قیمت و سه درهم آخرین قیمت ها باشد ، می‌توان درصد افزایش تورم را در پنج سال حکومت حضرت محاسبه کرد. ولی اگر دو درهم، آخرین قیمت لباس ها باشد، نشانه کاهش قیمت‌ها و ارزان شدن کالاهاست. در این میان، احتمال دوم یعنی، کاهش نرخ تورم در بخش کالاهای اساسی(برعکس دولت خلفای پیشین) قوی‌تر به نظر می‌آید. زیرا پیراهنی که حضرت در آن به شهادت رسیده‌اند، سنبلانی ذکر شده است که بهای آن دو رهم بوده است. در کلام امام باقر(ع) چنین آمده است که آن حضرت گاهی دو پیراهن سنبلانی می‌خرید و آنگاه به غلامش می‌فرمود: تو بهترین را بردار. در موردی که قیمت پیراهن حضرت دو درهم آمده است درست همان موردی است که به قنبر(ره) پیراهن سه درهمی را پوشاند و خود پیراهن دو درهمی را برداشت. بنابراین باید پیراهن دو درهمی آخرین قیمت خرید پیراهن باشد. البته باید توجه داشت که این کاهش نرخ تورم ، برای مقابله با افزایش بی رویه تورم در طی بیست و پنج سال حکومت خلفا بوده و نقش بسیار مثبتی در رونق اقتصادی و توسعه رفاهی مردم داشته است. (دولت آفتاب، صص۹۹، ۱۰۰)
در باب تامین رفاهیت مردم در دوران زمامداری حضرت علی(ع) ، ایشان میفرماید :”ما أصْبَحَ بِاْلکُوفَهِ أحَدٌ الاّ ناعِماً، إنَّ أدْناهُمْ مَنْزِلَهً لَیَأکُلُ مِنَ البُرِّ وَ یَجْلِسُ فی الظِّلِّ وَ یَشْرَبَ مِنْ ماءِ الفُراتِ؛ همه مردم کوفه از رفاه برخوردار گردیدند؛ چون پایین‌ترین آنها (یعنی فقیرترین افراد جامعه) نان گندم می‌خورد و سرپناه مناسب دارد و از آب سالم فرات می‌نوشد».
در این کلام، سه موضوع به عنوان مصداق بهره‌مندی از رفاهیت، آن هم در پایتخت حکومت اسلامی ،مطرح شده‌است:
۱-نان گندم (خوراک)
۲- سرپناه (منزل مسکونی)
۳- آب شیرین (سالم)
و این نشان می‌دهد که تامین مسکن ،یک فضیلت برای یک نظام اسلامی و دینی است و همچنین حضرت برای آب شرب اقداماتی انجام داده بودند. و این از ارزش‌های نظام علوی است.
در انتهای بحث ،جناب حجت الاسلام‌ علی انصاری با بیان آیاتی از قرآن در باب شفاعت به نکات ارزشمندی از سوره مدثر اشاره فرمودند:”
کُلُّ نَفْسٍ بِمَا کَسَبَتْ رَهِینَهٌ؛
هر کسى در گرو دستاورد خویش است (۳۸)
إِلَّا أَصْحَابَ الْیَمِینِ؛
بجز یاران دست راست (۳۹)
فِی جَنَّاتٍ یَتَسَاءَلُونَ؛
در میان باغها از یکدیگر مى ‏پرسند (۴۰)
عَنِ الْمُجْرِمِینَ؛
درباره مجرمان (۴۱)
مَا سَلَکَکُمْ فِی سَقَرَ؛
چه چیز شما را در آتش [سقر] درآورد (۴۲)
قَالُوا لَمْ نَکُ مِنَ الْمُصَلِّینَ؛
گویند از نمازگزاران نبودیم (۴۳)
وَلَمْ نَکُ نُطْعِمُ الْمِسْکِینَ؛
و بینوایان را غذا نمى‏ دادیم (۴۴)
وَکُنَّا نَخُوضُ مَعَ الْخَائِضِینَ؛
با هرزه‏ درایان هرزه‏ درایى میکردیم (۴۵)
وَکُنَّا نُکَذِّبُ بِیَوْمِ الدِّینِ؛
و روز جزا را دروغ مى ‏شمردیم (۴۶)
حَتَّى أَتَانَا الْیَقِینُ؛
تا مرگ ما در رسید (۴۷)
فَمَا تَنْفَعُهُمْ شَفَاعَهُ الشَّافِعِینَ؛
از این رو شفاعت‏ شفاعت‏ کنندگان به حال آنها سودى نمى ‏بخشد.” (۴۸)
در این آیات، چند نکته خاطر نشان شده است. نکته اول اینکه شفاعت، شفاعت کنندگان به کسانی که دارای این چهار خصلت باشند ( نماز نمیخوانند، مسکینان را اطعام نمیکنند، در محافل ضد دینی حضور دارند، و به معاد ایمان ندارند ) ، نمی‌رسد. نکته دوم اینکه ،شفاعت از نظر قرآن‌حتمی است. سومین نکته از،این آیه شریفه استنباط می‌شود، که شفاعت کننده یک تن نیست.

و نکتۀ آخر، اینکه شفاعت چراغ سبزی برای گناه گناهکاران نیست.
جناب استاد انصاری با ترجمه این آیات شریفه و فهرست کردن نکات تفسیری آن به اختصار ،بحث را پایان دادند.

‏_____________

صلیالله علیک یا یا اباصالح

🔹سخنرانی

🔹 پنجشنبه ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۱
نماز زیارت ۲۱:۴۵
قرائت زیارت آل یاسین بزرگ، ساعت ۲۲
سخنرانی و مرثیه، ساعت ۲۲:۳۰ تا ۲۳:۱۵

موضوع: «ای پاسخ گرامی أمّن یُجیب ها»

🔹 سرکان، محله پایین، روبروی خیابان کمربسته، فاطمیه شهر سرکان
(هیئت زیارت آل یاسین بزرگ)

_____________

۱۴۰۱/۲/۱۵ فاطمیه، سرکانم

موضوعای پاسخ گرامی امن یُجیب ها

(بحثی پیرامون آیۀ «أمن یجیب..»)

با صلوات بر محمد و آل محمد و سپاس بی نهایت از جناب حجت‌الاسلام‌ انصاری.

موضوعی که جناب استاد انصاری در مورد آن به بحث و بررسی پرداختند ،برگرفته از مصرع شعری در مدح امام زمان(ع) ،از شاعری معاصر است که تلمیح زیبایی از آیه ۶۲ سوره نمل دارد. جناب استاد با توجه به تفسیر این آیه در مجموع آیات مبارک قبل و بعد آن(سیاق آیات)، بحث خود را اینگونه آغاز کردند؛ که آیه شریفه : «أَمَّنْ یُجِیبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَیَکْشِفُ السُّوءَ وَیَجْعَلُکُمْ خُلَفَاءَ الْأَرْضِ ۗ أَإِلَٰهٌ مَعَ اللَّهِ ۚ قَلِیلًا مَا تَذَکَّرُونَ؛ یا کسی که دعای مضطرّ را اجابت می‌کند و گرفتاری را برطرف می‌سازد، و شما را خلفای زمین قرارمی‌دهد؛ آیا معبودی با خداست؟! کمتر متذکّر می‌شوید!» ( نمل/۶۲، ترجمه مکارم شیرازی)، برای جامعه دینی و علی الخصوص جامعه شیعه ،آیه‌ی شناخته شده ای است. باید یادآور شد که این آیه، ترجمه و تفسیرهای مختلفی شده است و با توجه به کلمه (امَّن: آیا کیست جز خدا) و آیات قبل از آن ،ترجمه هایی پیوسته و موقوف المعانی شده است که نشان می‌دهد، هیچ کس جز خداوند قادر و متعال ،توان انجام امور را ندارد و فقط خداست که آفرینش آسمان‌ها و زمین و هر آنچه در پیرامون آن است، آرامش زمین، هدایت انسان‌ها از تاریکی و گمراهی به نور و از همه مهمتر اجابت دعای اجابت کنندگان ، فقط مختص ذات خداوند و در توان قدرت خالق بی همتا است.
این آیه شریفه همچنین یکی از مهم ترین آیات توحیدی قرآن است و از آن جهت آن را توحیدی می نامیم؛ زیرا در این بخش از آیات، قرآن کریم، مخاطبانش را به اموری متذکر میشود که فقط از خداوند ساخته است. از قبیل آفرینش ابتدایی و معادی و آفرینش زمین و آسمانها. بنابر این اگر با دقت نگریسته شود ،در می یابیم که البته اجابت دعای مضطران و گرفتاران و برآورده شدن آن از طرف خداوند یکی از نعمتهای بزرگ است که فقط قدرت الهی قادر به انجام آن است و جز ذات خدواند کسی نمی‌تواند چنان دعا و خواسته هایی را مستجاب کند.
در این آیه شریفه چند واژه به کار رفته است که در بُعد تفسیری، بسیار پر معنا و قابل تأمل است. از جمله کلمه «تَذَکّرون»، که نشان می‌دهد، امر استجابت دعای گرفتاران، از سوی خداوند یک واقعه رخ داده در زندگی مردم است و آنها تجربه‌ای از آن را داشته اند اما کمی از مردمان هستند نعمت چنان تجربه‌ها و عظمت خداوند را در اجابت خواهش هایشان، یادآور می‌شوند.
کلمه دیگر ، «مُضطّر» است، یعنی آدمی که به نهایت گرفتاری و دشواری رسیده و آخرین امیدهای غیر الهی او هم بریده شده است، به این جهت که هیچ راه چاره ای نداشته باشد و به تعبیر بزرگان به نقطه «فقر محض» برسد ،آنجا که هیچ چیز و هیچ کس جز خدا را فریادرس نبیند و بسیاری از بزرگان به همین تعبیر که در روایات نیز ، آمده ، در بحث های توحیدی معارفی برای اثبات توحید الهی به آن‌ استناد کرده اند.
کلمه دیگر ،عبارت «یَکشف السوء» است ، که به معنای زائل شدن و نیز، آشکار شدن آمده است. پس تعبیر قرآن از زوال بدی به کشف سوء، اشاره به حقیقت دیگری دارد که آشکار شدن حجم بدی و بدبختی هاست. زیرا تا بدی زائل نشود ،حجم و عظمت آن را به درستی، نمیتوان فهمید‌. همانند طوفان سهمگینی که چون می‌گذرد، متوجه خسارت‌ها و خرابی‌های ناشی از آن می‌شویم.
و اما آنچه که در تفسیر این آیه شریفه اهمیت دارد و بسیار قابل توجه است و شاید کمتر به آن توجه شده است ، معنا و مفهوم این آیه است . آنچه که جای سوال دارد ، اینکه آیا این آیه همچنانکه برای جامعه شیعه، معنای شناخته شده ای دارد، برای جوامع غیر شیعی نیز در همین معنا، شناخته شده است؟ و نیز اینکه در جوامع شیعی هم، آیا از قدیم الایام جامعه شیعه با این آیه و مضمون کاربردی آن در دعاها آشنایی وجود داشته است؟ در پاسخ به هر دو پرسش باید گفت: خیر.
پس در طی تاریخ مکتب و مذهب چه اتفاقی افتاده است که این آیه را در جامعه شیعه، تا این حد، مورد توجه قرار داده است و با آن آشنایی بهتر و عمیق‌تر‌ی پیدا شده است؟ برای جواب به این سؤال، ابتدا باید گفت که این آیه درباره امام عصر -ارواحنا له الفداء- نازل شده است.امام باقر(ع) در تفسیر این آیه و بیان مصداقِ آن «مضطری که دعایش به اجابت می رسد» فرمود:
نَزَلتْ فِی القائِمِ؛ [این آیه] در مورد قائم، نازل شده است. (البرهان فی تفسیر القرآن: ج۴ ص۲۲۵)
در روایتی دیگر از ایشان، آمده است که فرمود:
وَ اللّهِ ! کَأَنّی أنْظُرُ إلَی القائِمِ، وَ قدْ أسْنَدَ ظَهْرَه إلی حَجَرٍ ثُمَّ یَنشُدُ اللّهَ …

هُوَ وَ اللّهِ المُضطَرُّ فی کِتابِ اللّهِ فی قَولِهِ: «أَمَّن یجِیبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَ یَکشِفُ السُّوءَ وَ یَجْعَلُکُمْ خُلَفَاءَ الْأَرْضِ»؛ به خدا سوگند! گویا من مهدی را می بینم که پشت به حجر الأسود تکیه زده و خدا را به حقّ خود می خوانَد… به خدا سوگند، «مُضطر» در کتاب خدا در آیه «أَمَّن یجِیبُ الْمُضْطَرَّ…» اوست. (الغیبه، نعمانی: ص۱۸۸)
در حدیث دیگری از امام صادق(ع) چنین آمده است:
نَزَلَتْ فی القائِمِ مِن آلِ مُحَمَّدٍ، هُوَ ـ وَ اللّهِ ـ المُضطَرُّ! إذا صَلَیٰ فِی المَقامِ رَکعَتَینِ وَ دَعا إلَی اللّهِ عز و جل فَأَجابَهُ، وَ یَکشِفُ السّوءَ وَ یَجعَلُهُ خَلیفَهً فِی الأرضِ؛ این آیه در مورد قائم از آل محمّد(ع) نازل شده است. به خدا سوگند، مضطر اوست. هنگامی که در «مقام»، دو رکعت نماز بگزارد و دست دعا به سوی خدا بردارد، خدا، دعایش را اجابت می کند و بدی را بر می دارد و او را جانشین خویش در زمین می گرداند. (تفسیر القمّی: ج۲ ص۱۲۹)
مفسرین بزرگ شیعه، اگر نگویند که شأن نزول این آیه به طور حتم ولیّ خداست ولی می‌نویسند که کاملترین مصداق‌ها برای شأن نزول این آیه، امام زمان (ع) است.
این مطلب را خیلی از مفسرین شیعه بیان کرده اند ولی در عین حال، نسبت به کاربرد دعاگونۀ این آیه شریفه در میان مردم و در مناسک مذهبی، یادآور شده اند که اخبار یا دستوری در این باره از کلام صریح اهل بیت(ع) ندیده‌اند. در حالیکه، برخی از اهل علم و اهل ذکر، ختومات مجربی از این آیه را برشمرده و در موارد بسیاری از این آیه استمداد طلبیده اند. بنابر این شاید جای پرسش باشد که چرا در اخبار اهل بیت(ع) از این معنا و مفهوم آیه به طور صریح ، بیانی وجود ندارد، اما به یقین، راه حل و پاسخ به آن در رویگردانی از کاربرد دعایی آیه «أمن یجیب» یا استخفاف ختم آن نیست. اگر چه، همواره بعضی از آدمهای دارای جمود ذهنی، انتظار دارند ، در همان زمان که قرآن نازل شد از این معنای آیه سخنی به میان بیاید و یا اهل بیت(ع) قبل از غیبت صغری ،راجع به کاربرد دعایی آیه ، سخنی صریح و عمومی گفته باشند و ترسیم خط کرده باشند و چون چنین چیزی دیده نمی شود آن را مسکوت گذاشته یا شتابزده و آشکارا، آن را بدعت بنامند.
در پاسخ به چنین دیدگاهی -به طور کلی- باید چند امر را فهم کرد و پذیرفت.
اول اینکه در دوران پیشین، بشریت به آن فضای فکری و ذهنی به طور کامل نرسیده بوده تا بتوان هر آنچه در درون مایه های معرفتی و شناختی آیات و معارف الهی است را آشکار کرد. پس باید فضا و زمان و موقعیت انسان، آمادگی لازم را برای تبیین همه وجوه حقایق دین، با خود داشته باشد.
دوم آنکه در طول دویست و پنجاه سال حیات ظاهری، ائمه(ع) به هدایت انسان‌ها در جوامع پرداختند و بعد از آن ،این هدایت پایان نپذیرفته، بلکه توسط، امام زمان ارواحنا له الفداه ،از پشت پرده مانند آفتاب پشت ابر ،که وجود دارد ، به هدایت و راهنمایی این بشر سرگردان در طول قرنها پرداخته شده است. اگر تابش این خورشید پشت ابر نبود ، راهی به رحمت مستمر الهی هم نبود.
سوم اینکه آیه «أمن یجیب» به طور صریح به مقام دعا و مقام اجابت توجه دارد و بیان می‌کند که دعایی هست و مقام اجابتی و مضطری وجود دارد. منظور از مضطر همان امام زمان (ع) است که در کنار خانه کعبه دست به دعا می‌برد و از خدا درخواست می‌کند و خدا هم اجابت می‌کند. این شیوۀ بیان ابلغ در بیان مقصود است زیرا به جای دستور و فرمان به دعا، مانند موارد دیگری که قرآن می فرماید «ادعوا ربکم…» از دعای مضطری سخن به میان می آورد که دعا می کند و اجابت می‌شود و گرفتاری اش برطرف می گردد. ذکر داستان نیایش و سرگذشتی که آدمی را با واقعیت قابل لمس تری از حقیقت دعا، مواجه می کند و طبعاً در تأثیرگذاری و تربیت، قوی تر خواهد بود.
و نکته چهارم -و آخر- آنکه به طور غیر مستقیم و در معنای ثانوی به شیعه می‌آموزد که برای استجابت دعا و حتی در ختم این آیه شریفه باید به مضطر واقعی توجه کنند که همان امام عصر (عج) می‌باشند، و ایشان را واسطه استجابت دعای خویش قرار دهند . آری باید از خدا خواست تا به برکت و جایگاه امام زمان(ع) ،گرفتاری‌ها را رفع کند. یکی از کسانی که در حال حاضر، دیده‌ام متوجه این نکته در آیه شده است، آیت الله سید منیر الخبّاز ، از بهترین شاگردان فقهی آیت‌الله سیستانی(حفظه الله ) است.
توجه به امام زمان(ع) و یاد و نام او ، در طول تاریخ ،گرما بخش دلهای شکسته و مضطر بوده است.
ای پاسخ گرامی امّن یجیب ها
تعجیل کن به خاطر ما ناشکیب ها
چشم جهان به چشمه ی دستان سبز توست
جاری شو از ورای فراز و نشیب ها
تکلیف انتقام شهیدان به دوش کیست؟
خون مسیح مانده به روی صلیب ها!
برخیز و بزم شب زدگان را به هم بزن
ای آشنا به ندبه و اشک غریب ها
تعجیل کن به خاطر صدها هزار چشم
ای پاسخ گرامی امن یجیب ها

(شاعر : نغمه مستشار نظامی)

_____________

💠 اولین جلسه پژوهشهای دینی یک (در سال جاری)
دوشنبه ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۱

ساعت ۱۸:۴۵ تا ۲۰

💠 گروه پژوهشهای دینی ۱ مجموعه فرهنگی امام صادق علیه السلام میبد،

دستور جلسه؛
۱- گفتگوی هفته
۲- گزارش کار
۳- بررسی مقالات

🍀🍀🍀
میبد، مجموعه فرهنگی امام صادق(ع)، اتاق پژوهش
🔶 یادآوری؛ جلسه عمومی نیست.

🌐www.sheshom.net

_____________

🔷 سخنرانی

مصادف با ۹۹ سالگرد (قمری) تخریب بارگاه ائمۀ بقیع علیهم اسلام
ایام اندوه اهل البیت علیهم‌السلام و مؤمنین صالح
به مناسبت اولین سالگرد درگذشت بانوی فرهنگی مؤمنه
حاجیه محبوبه میرجلیلی
🔷 یزد، چهار راه بعثت، مسجد شاه طهماسب
از سه‌شنبه ۲۰ تا پنجشنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۱

ساعت ۲۰:۳۰ تا ۲۱:۱۵

موضوع: به ارتفاع نام بلند بقیع شریف

◼◼◼◼◼◼◼◼◼◼◼◼◼◼◼◼◼◼◼◼◼

گزارش محتوای منبرها در سایت نگاه تازه و کانال تلگرام و واتساپ
h-ansari.net
لینک پخش زنده (لایو) و تصویری در اینستاگرام
منبرها، کلاس و نشست ها- حسین انصاری:
https://instagram.com/menbar_ansari?i

_____________

۱۴۰۱/۲/۲۰ یزد، مسجد شاه طهماسب (شب اول)
موضوع: به ارتفاع نام بلند بقیع!

با صلوات بر محمد و آل محمد و آرزوی سلامتی و طول عمر برای حجت‌الاسلام‌انصاری.
به مناسبت سالروز تخریب قبور ائمه بقیع (ع) به فتوای مفتیان مزدور و مذهب جعلی وهابیت تکفیری، جناب استاد انصاری، به موضوع مرتبطی با این مبحث پرداختند . جناب استاد بیان کردند؛
آیۀ نور، آیه‌ا‌ی شناخته شده و از جملۀ آیات کلیدی قرآن است، که در سوره نور قرار دارد. اهمیت این آیه به قدری است که از قدیم الایام، هنگام ساختن محراب مساجد ،چه در قالب کاشی و چه در برش های آجری، با استفاده از خطوط کوفی تا خط نسخ و ثلث ،آیۀ نور را بر پیشانی یا اطراف محراب می‌نوشتند تا محراب، نورانیت افزونتری پیدا کند. تأویل این آیه و تفسیر صحیح آن ،بسیار دشوار فهم و نیز با عظمت است.
در آیۀ نور چنین می فرماید: «اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۚ مَثَلُ نُورِهِ کَمِشْکَاهٍ فِیهَا مِصْبَاحٌ ۖ الْمِصْبَاحُ فِی زُجَاجَهٍ ۖ الزُّجَاجَهُ کَأَنَّهَا کَوْکَبٌ دُرِّیٌّ یُوقَدُ مِنْ شَجَرَهٍ مُبَارَکَهٍ زَیْتُونَهٍ لَا شَرْقِیَّهٍ وَلَا غَرْبِیَّهٍ یَکَادُ زَیْتُهَا یُضِیءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ ۚ نُورٌ عَلَىٰ نُورٍ ۗ یَهْدِی اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ یَشَاءُ ۚ وَیَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ ۗ وَاللَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ؛ خدا نور آسمان ها و زمین است؛ وصف نورش مانند چراغدانی است که در آن، چراغ پر فروغی است، و آن چراغ در میان قندیل بلورینی است، که آن قندیل بلورین گویی ستاره تابانی است، [و شعلۀ آن چراغ] از درخت زیتونی پربرکت که نه شرقی است و نه غربی، افروخته می شود، [و] آتشگیرۀ آن [از پاکی و صافی] نزدیک است روشنی بدهد گرچه آتشی به آن نرسیده باشد، نوری است بر فراز نوری؛ خدا هر کس را بخواهد به سوی نور خود هدایت می کند، و خدا برای مردم مثل ها می زند [تا حقایق را بفهمند] و خدا به همه چیز داناست.» (نور/۳۵، ترجمه انصاریان).
جناب استاد ،در ادامۀ توضیح مباحث مقدماتی خود، به آیه ۳۶ سوره نور که بعد از آیه‌ی نور مذکور است، و موضوع اصلی بحث «ارتفاع نام بلند بقیع» تشکیل می دهد، پرداختند و فرمودند در آیه نور، همانطور که مشاهده می شود، هنگامی که در تمثیل زیبای قرآنی، از مشکوه (چراغدان) ، مصباح (چراغ)، زُجاجه (قندیل بلورین)، کوکب دُرّی (ستاره فروزان)، شجرۀ مبارکه (درخت مبارک)؛ به تعبیر «نورٌ علیٰ نور» (نور بر نور) می رسد و از آن مرکز نور و روشنایی قرآنی اسم میبرد، آن را بدین گونه توصیف می کند که اگر شعلۀ نور دیگری هم به آن مرکز نرسد ، آنجا باز هم به اذن خدا ، محل طلوع شعله های هدایت است. جمله”نور علی نور” نهاد جملاتی است که بعد از آن و در عبارات آیه‌های ۳۶ و ۳۷ می آید. لذا در ترجمۀ آیه ۳۶ مترجمین دقیق به این صورت ترجمه کرده اند که تعلیق معنای آیه ۳۶ بر آیۀ نور آشکار باشد. الهی قمشه ای می نویسد: «(و آن مشکات) در خانه‌هایی (قرار دارد..» مکارم می نویسد: «(این چراغ پرفروغ) در خانه‌هایی قرار دارد که…» دکتر آیتی می نویسد: «آن نور در خانه‌هایى است که…» انصاریان می نویسد: «[این نور] در خانه هایی است که…» همۀ ترجمه های صحیح در این معنا مشترکند که «خداوند میفرماید ؛ آن نور بی پایان و همیشه روشن در خانه هایی است که خداوند اجازه داده است تا ارجمند داشته شوند و نام و جایشان مرتفع داشته شود».
با توضیحاتی که در تفسیر آیه، گفته خواهد شد روشن می شود که این آیۀ کلیدی قرآن، پاسخ خوبی از سوی شیعیان در برابر گروههای معاندی چون مذهب ستیزان به ظاهر مسلمان و شبهه زدگان و دین ستیزان می‌تواند باشد: «فی بُیُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَیُذْکَرَ فِیهَا اسْمُهُ یُسَبِّحُ لَهُ فِیهَا بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ؛ [این نور] در خانه هایی است که خدا اذن داده [شأن و منزلت و قدر و عظمت آنها] رفعت یابند و نامش در آنها ذکر شود، همواره در آن خانه ها صبح و شام او را تسبیح می گویند، مردانی که هیچ تجارت و خرید و فروشی، آنان را از یاد خدا باز نمی دارد….»(نور/۳۶). در تطبیق آیه شریفه، در روایات اسلامی نقل است، هنگامی که آیه ۳۶ سوره نور نازل شد، فردی از اصحاب پیامبر(ص) پرسید؛ یا رسول الله، مقصود، خانه های چه کسانی است که قرآن می‌گوید؟ و پیامبر فرمودند : بیوت الانبیاء، خانه های پیامبران است.
سپس کس دیگری سؤالی در همین زمینه پرسید که نام وی در بعضی سندها ذکر نشده؛ ولی در بعضی سندها از ابوبکر نام برده ‌اند، که پرسید: «فَقَامَ إِلَیْهِ أَبُوبَکْرٍ فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ، هَذَا الْبَیْتُ مِنْهَا؟ وَ أَشَارَ إِلَی بَیْتِ عَلِیٍّ وَ فَاطِمَهًَْ. قَالَ نَعَمْ مِنْ أَفْضَلِهَا؛ آیا این بیت از آنهاست؟ و اشاره کرد به بیت علی و فاطمه.

و پیغمبر فرمودند: «آری از بهترین آن خانه‌ها است».(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۲۶۲. بحارالأنوار، ج۲۳، ص۳۲۵/ البرهان)
بنابر این روشن می شود که حتی به روایت و شواهد کتب حدیث اهل سنت ، پیغمبر(ص) تصریح کرده‌اند، که خانه علی و فاطمه (علیهماالسلام) از افاضل خانه های انبیاست که مورد نظر خداوند در این شریفه است.
بنا به نقل کتب حدیث شیعه، دیدار یکی از مشاهیر علمای عصر، به نام ابوالخطاب، قَتاده بن دعامه سدوسی بصری(۶١_١١٧ق) یاد شده که از مفسران قرآن در بصره است. وقتی نزد امام محمد باقر(ع) آمده بود، صحنۀ زیبایی، رخ داده است. چند گزارش‌ از ملاقات و گفتگوی میان او و امام باقر(ع)‌ در منابع وجود دارد که از میان آنها به‌ ذکر یک نمونۀ مرتبط با موضوع «خانه های ارجمند»، بسنده میشود.
«ابوحمزه ثمالى می‌گوید: در مسجد النبی(ص) بودم که مردى جلو آمد و گفت: ابو جعفر را می‌شناسى؟ گفتم: آرى، چه کاری با او دارى؟ گفت: چهل مسئله آماده کرده‌ام تا از او بپرسم و پاسخ‌های درست را پذیرفته و پاسخ‌های نادرست را رها کنم … هنوز سخنش تمام نشده بود که امام باقر(ع) به مسجد وارد شد و گرد او را عده‌اى از خراسانی‌ها و دیگران گرفته بودند و در مورد مناسک حج، از حضرتشان می‌پرسیدند. حضرت در جایگاهش قرار گرفت و آن مرد هم در کنارشان نشست. وقتى مردم پراکنده شدند امام رو به او کرد و از او خواست تا خودش را معرفی کند. او گفت: قتاده بن دعامه بصرى‌ام. امام فرمود: «تو فقیه مردم بصره‌ای؟» گفت: بله! فرمود: «ای قتاده! حواست باشد! خداى تعالى عده‌اى را آفرید و آنان را حجت بر مردمان قرار داد و آنان – همچون کوه‌ها- نگاه دارنده زمین‌اند. دستورات خدا را به پا می‌دارند. در علم ازلى الهى گرامى شمرده شده‌اند؛ پیش از آفرینش، آنان را برگزید. آنان سایه‌هاى لطف و عنایت حق هستند که در کنار عرش الهى قرار دارند». قتاده مدتى سکوت نمود و سپس گفت: به خدا سوگند در مجلس فقهاى زیادى و حتى روبروى ابن عباس نشستم و در برابر آنان هیچ‌گاه آن‌گونه که در برابرت خودم را باخته‌ام مضطرب نشدم! امام(ع) فرمود: «می‌دانى کجا هستى؟ تو در برابر “خانه‌هایى هستى که خداوند خواسته تا بلندمرتبه باشند و نام او در آنها یاد شود و در هر صبحگاه و شامگاه، مردانی او را تسبیح گویند که هیچ‌گونه داد و ستد و تجارتى‏ آنان را از یاد خدا و به پا داراى نماز و پرداخت زکات، بازنمی‌دارد”. آن‌گاه فرمود: «تو در مقابل چنین جایگاهی قرار گرفته‌ای». قتاده گفت: فدایت شوم! به خدا سوگند که راست می‌گویی! به خدا آنها (خانه‌هایی که در قرآن به آنها اشاره شده است)، خانه‌هاى سنگى و گلى نیستند.”» (کلینى، محمد بن یعقوب‏، کافی، ج ‏۶، ص ۲۵۶ – ۲۵۷، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ چهارم‏، ۱۴۰۷ق). این سخن امام باقر(ع) نیز تصریح به آیه «فی بُیُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ یُذْکَرَ فِیهَا اسْمُهُ، یُسَبِّحُ لَهُ فِیها بِالْغُدُوِّ وَ الْآصالِ. رِجالٌ …»؛ دارد و تفسیر امام(ع) از آیه را به روشنی بیان می کند. بنابر این جای تردیدی در مقصود بودن جایگاه انبیاء و اوصیاء آنان از این آیه وجود ندارد. به گونه ای که تمام فروعات تفسیری قابل فهم از این آیه شریفه، بر جایگاه معنوی و جسمانی اهل بیت علیهم السلام منطبق خواهد بود. ان شاء الله در ادامۀ سخنرانی، برخی از آن موارد، یاد می شود.
یکی از فوائد بحث و ذکر روایات و بررسی تفاسیر در باره این آیات همین است که پاسخی از اشکالات و شبهه های منتشر شده در روزگار کنونی است ، که سبب شده تا بسیاری از افراد در جامعه ایمانی، با بنای مزار بر قبور و ساخت و ساز گنبد و صحن، برای مراقد ائمه طاهرین، و همچنینهزینه گذاری به جهت بارگاه و حرم برای ائمه اطهار(ع) مخالفت نسنجیده بکنند و یکی از شبهاتی که در جهان اسلام، دشمنان اهل بیت(ع) و قرآن ساخته و رواج داده‌اند، این بشود که چرا شیعیان اینگونه به اهل بیت(ع) ارتفاع مقام و علوّ جایگاه می‌دهند؟ در حالیکه پاسخ به این شبهه نابخردانه و شیعه ستیز، به وضوح و روشنی در «آیۀ بیوت» از قبل، داده است، با این بیان زیبای قرآنی؛ «که خانه های انبیاء و اوصیاء، نور علی نور است و خداوند اجازه داده است تا این خانه ها عظمت و ارتفاع داشته باشند. هم عظمت معنوی و هم عظمت مادی.»
بنابر این، آشکار می شود که عمل قبیح و دشمنانه ای که وهابیت تکفیری ،در تخریب قبور و حرمهای ائمه بقیع (ع) ،انجام دادند ، به استناد آیۀ قرآن، عملی ضد قرآنی و مخالف با کلام صریح خداوند است ، زیرا خداوند اجازه داده است تا مکانی که متعلق به این انوار الهی است ،مرتفع و با عظمت باشد، حتی اگر خشت به خشت آن را از طلا بنا بگذارند.

البته نباید فراموش کرد که آن بزرگواران بی نیاز از خشت و گل هستند ولی این ما هستیم که به آن مکان های شریف و آن حریم های أمن الهی، نیاز و احتیاج داریم و آن مکان های مقدس را مأمنی برای عبادت خالصانه و آرامش قلب و تسکین دردهای خود می‌دانیم.

_____________

۱۴۰۰/۲/۲۱ یزد، مسجد شاه طهماسب (شب دوم)
موضوع: به ارتفاع نام بلند بقیع!

با صلوات بر محمد و آل محمد و سپاس فراوان از جناب حجت الاسلام انصاری.
در ادامه مبحث، که به مناسبت سالروز تخریب قبور ائمه بقیع (ع)، جناب استاد، با استناد به آیات ۳۶ و ۳۷ در سورۀ نور، به تفسیر کلمۀ «بیوت» در ارتباط با این دو آیۀ موقوف المعانی ۳۵ و ۳۶ پرداختند. ایشان در جلسه قبل بیان داشتند، که آیۀ ۳۶ نور، یکی از آیات کلیدی قرآن است و شیعه میتواند با استناد به این آیه، پاسخ محکمی به معاندان و مذهب ستیزان در مسائل امامت، تعظیم جایگاه ائمه و بنیاد و برافراشتن مزارات اولیای معصومین(ع) بدهد.
در ادامه، بحث در تفسیر آیه «فی بیوت…» به بیان مباحث لغوی و معانی بیانی در آیه شریفه رسید، که استاد انصاری فرمودند؛ منظور از «بیوت»، یعنی خانه‌هایی که نقطۀ وجود مشکات انوار الهی و محل طلوع هدایت و تابش حقیقت ثابتۀ «نور علی نور» است که در کلام پیامبر(ص) از آن به «خانه های انبیاء» تعبیر شده بود. آنجا که به وقت نزول آیۀ شریفه، و بیان پیامبر پس از پرسش در بارۀ مقصود از کلمۀ «بیوت»، شخص دیگری با اشاره دست، از رسول الله (ص) پرسید، آیا این خانۀ علی و فاطمه هم از آنهاست؟ و پیامبر پاسخ فرمودند: «آری از بهترین آن خانه‌هاست». بنابر این، قرآن بیان می‌کند که این خانه‌ها باید تکریم و ترفیع شوند و جایگاه با عظمتی داشته باشند. به همین قیاس، بقیع نیز باید مرتفع، با عظمت و معظم باشد و چنین دیدگاهی، فقط ناشی از عشق شیعه و باور شیعه نسبت به قبور ائمه (ع) نیست، بلکه برگرفته از اعلام و اذن مستقیم خداوندی است.
و اما در معنای لغوی کلمۀ «بیوت»، در آیه، همانطور که در ترجمه‌ها به معنای خانه است، در تفاسیر نیز باید به معنای خانه ترجمه شود، نه اینکه به شیوه‌ای شعبده بازانه و شبیه به چشمبندی، از ترجمه تا تفسیر، معنای لغوی آیه به معنای لغوی کلمۀ دیگری، یعنی «مساجد» تبدیل شود. مگر می شود تفسیر با ترجمه تباین لغوی داشته باشد؟ بیوت جمع بیت و به معنای خانه است ولی مساجد جمع مسجد و به معنای معبد یا محل سجده است. پس با آنکه آیه از بیوت سخن گفته است و نه از مساجد، اما در تفسیر چگونه برخی معنای بیوتو خانه ها را یکسره فراموش می کنند و از مساجد و رفعت و عظمت آنها فقط سخن می گویند؟! برای پاسخ به همین سوال مستتر و پنهان، گویا مجبور شده اند تا دستاویزی فراهم کنند. لذا بر اساس یک روایتی که در آن چنین آمده ؛ «المساجد بیوت الله فی الأرض. مساجد خانه های خدا در زمین هستند»، مفسرین بر حسب این روایت منفصل از آیه، کلمۀ بیوت که جمع بیت و به معنای خانه ها است، را به مساجد تعبیر و تفسیر کرده و به واقع تفسیر نامقبول و ناموجهی بر آن آیات نوشته‌اند.
دلیل مطلب اینکه ، مساجد را می‌توان به خانه خدا تعبیر کرد ولی کلمه خانه یا خانه ها را بدون اضافه به کلمه خدا، نمی توان در معنای مسجد بکار برد. همچنانکه در روایت یاد شده دیده می شود مساجد را با تعبیر «بیوت الله» به معنای خانه های خدا، توضیح می دهد نه با کلمه «خانه» به تنهایی. که اگر چنین بود، جمله بندی غلط و سخن نامفهوم می گشت.
البته شاید بتوان دلیل آن را ترجمۀ بعضی از عبارات ترکیبی در قرآن و حدیث اسلامی دانست، که در آنها کلمۀ بیت بکار رفته معنای خانه‌ای برای خدا ترجمه شده اند، این ترجمه عمومیت پیدا کرده و به بیوت در این نیز سرایت داده شده باشد. زیرا فقط در صورتی می توان این کلمه را مسجد تعبیر و یا معنا کرد که مثلا به کلمۀ دیگری مضاف شده باشد و ترکیب اضافی بسازد و در عباراتی مانند:« بیت الحرام، بیت الله، بیت العتیق، یا بیتی (با اضافه یه یاء متکلم)». اما نمیتوان «بیت» یا «بیوت» را به تنهایی بکار برد و معنای مسجد از آن اراده کرد. در نتیجه چنین تفسیری اصولا نادرست است.
پس منظور از بیوت، در آیه، خانه‌هایی است که پیامبر آنها را به انبیاء منتسب کرده است نه مساجد و اینها خانه‌هایی هستند که خداوند اجازه داده است تا بلند مرتبه و رفیع باشند.
از سوی دیگری، به دلیل شیوع و تاکید چنین تفاسیر ضعیف و مردودی در آیات ولایی قرآن، شاید بتوان چنین گمانه زنی کرد و گفت که دامن زدن به چنین تفاسیر ناموجهی از آیات قرآن، جز آنکه از سر عناد و در جهت کم رنگ کردن نام و یاد اهل بیت(ع) هستند، هیچ توجیه دیگری ندارند و بیشتر، عظمت و جایگاه و بارگاه اهل بیت(ع) را نادیده میگیرند.
در روایتی جناب استاد انصاری از قتاده بن دعامه، یکی از بزرگترین مفسران و عالمان در ادبیات عرب نام بردند، که چگونه در برابر امام محمد باقر (ع) که فرمودند: آن بیوت که خداوند خواسته است تا بلند مرتبه باشند، ما اهل بیت هستیم، زانوی ادب بر زمین گذاشت و گفت: فدایت شوم به خدا سوگند که راست میگویی! اگر چنین تفسیری توجیه ادبی و لغوی نداشت، قتاده که عالم متخصص در ادبیات عرب و لغت و شعر است باید بر تفسیر امام(ع) اعتراض میکرد نه آنکه تسلیم چنان بیانی بشود و اظهار خضوع و فروتنی کند.

ولی با کمال تعجب، در همین حال، می بینیم که عده‌ای گویا خود را داناتر از چنان مفسر و ادیب و متخصصی در ادبیات کهن عربی می‌دانند و هر گونه که میخواهند، آیات و کلمات قرآن را تفسیر به رأی میکنند. و این چیزی نیست جز دشمنی با مذهب و شیعه ستیزی.
شیخ طبرسی(۴۶۸ – ۵۴۸ق) برداشت مساجد را از بیوت به صورت قول ضعیف، تعبیر می کند و دلیل آن را همان روایت مذکور در تعریف مساجد می آورد، سپس قول به بیوت انبیا و اهل بیت را به همان سیاق می آورد ولی آن را به آیه تطهیر و آیه خطاب به ابراهیم(ع) مؤید می شمارد و در ادامه سخنانی بلند در توضیح و تبیین رفعت مقام آن خانه ها دارد که خواندنی است. «ویعضد هذا القول قوله: (إنما یرید الله لیذهب عنکم الرجس أهل البیت ویطهرکم تطهیرا). وقوله: (ورحمه الله وبرکاته علیکم أهل البیت) فالإذن برفع بیوت الأنبیاء والأوصیاء مطلق. والمراد بالرفع التعظیم، ورفع القدر من الأرجاس، والتطهیر من المعاصی والأدناس. وقیل: المراد برفعها رفع الحوائج فیها إلى الله تعالى.» (مجمع البیان فی تفسیر القرآن، أعلمی، بیروت، ج ۷ ، ص ۲۵۳)
سید عبدالحسین طیب(۱۲۷۲-۱۳۷۰ش) می نویسد «مفسرین‌ گفتند مراد مساجد ‌است‌ ‌به‌ دلیل‌ خبر منسوب‌ ‌به‌ نبی‌ اکرم‌ (‌ان‌ المساجد بیوت‌ اللّه‌ ‌فی‌ الارض‌)…» اما در ادامه نظر اصلی خود را در تفسیر آیه بیان می کند که؛ «لکن‌ ‌اینکه‌ جملۀ (فِی‌ بُیُوت‌ٍ) متعلق‌ ‌است‌ ‌به‌ نور ‌علی‌ نور ‌در‌ آیه قبل‌ ‌که‌ ‌اینکه‌ انوار ‌در‌ بیوتی‌ هستند حیا و میتا. منازل‌ اینها و بیوت‌ ‌آنها‌ ‌که‌ ‌در‌ ‌آن‌ سکونت‌ داشتند و بقاع‌ محترمه‌ ‌آنها‌ ‌که‌ محل‌ اضائه‌ ‌این‌ انوار ‌در‌ ‌این‌ بیوت‌ ‌است‌. (أَذِن‌َ اللّه‌ُ أَن‌ تُرفَع‌َ) رفعت‌ و عظمت‌ ‌در‌ ‌آنها‌ ظاهر و هویداست‌ چه‌ اندازه‌ معجزات‌ ‌از‌ ‌اینکه‌ بقاع‌ شریفه‌ ظاهر ‌شده‌ ‌در‌ ‌هر‌ زمانی‌ چه‌ اندازه‌ برکات‌ ‌در‌ ‌آنها‌ مشاهده‌ ‌شده‌، چه‌ اندازه‌ بلیات‌ دفع‌ ‌شده‌. ‌الی‌ ‌ما شاء اللّه‌…و شاهد ‌بر‌ ‌اینکه‌ معنی‌ حدیث‌ مفصلی‌ ‌که‌ ‌از‌ حضرت‌ رضا ‌علیه‌ السّلام‌ ‌است‌ ‌بعد‌ ‌از‌ اینکه‌ ‌در‌ آیه شریفه‌ (نُورٌ عَلی‌ نُورٍ) ‌را‌ بامام‌ ‌بعد‌ ‌از‌ امام‌ بیان‌ فرمود…» (تفسیر اطیب البیان، جلد۱۳، ص ۵۳۲-۵۳۳)
علامه طباطبایی نیز، متوجه عدم دلالت تطابقی کلمه بیوت با مساجد بوده است و لذا مساجد را به عنوان یکی از مصادیق آن بیوت می نامد نه معناو مقصود و مراد از کلمه بیوت. «کلمه (فى بیوت) متعلق به جمله (کمشکاه) در آیه قبلى است و یا متعلق به کلمه (یهدى الله …) است ، و برگشت هر دو به یکى است . از مصادیق یقینى این بیوت، مساجد است که آماده هستند تا ذکر خدا در آنها گفته شود، و صرفا براى این کار ساخته شده اند، همچنان که فرموده : (و مساجد یذکر فیها اسم اللّه کثیرا).» (ترجمه تفسیر المیزان ، ج ۱۵ ، ص۱۷۴)
البته اشکال بر تعریف و تفسیر بیوت به مساجد -که گذشت- بر کلام جناب علامه ، وارد و جاری است. اما آنچه شگفت است تفسیر علامه محمد حسین فضل الله لبنانی است که بر خلاف تمام قواعد زبان و لغت، یکسره بیوت را به مساجد تفسیر کرده است و از «بیوت» و معنای روشن و مقصود واضح آن که در تفسیر و حدیث شیعه و سنی آمده است، به کلی چشم می پوشد و آن را نادیده می گیرد. «(فِی بُیُوتٍ أَذِنَ اللهُ أن تُرْفَعَ) وهی المساجد التی ‏جعلها الله مکاناً لعبادته، وأراد لخلقه أن یرفعوها فی العمران الذی تقوم بها أعمدتها ویرتفع ‏سقفها، وفی العباده التی أراد الله أن ترتفع أرواحُ عباده إلیه، فتعرج إلیه فی مواقع العبودیه، وفی ‏آفاق الصفاء والشروق والنقاء.‏ (من وحی القرآن، ج۱۶، ص ۳۲۶) در مقابل، علامه سید جعفر مرتضی عاملی لبنانی، در موقع المیزان، (https://www.mezan.net/Books_files/112/r112.html) بر این دیدگاه اشکالات متعدد تفسیری و روایی و کلامی و بلکه تاریخی وارد می کند و به حق در تضعیف دیدگاه تفسیری علامه فضل الله، پاسخهای مستدل ارائه می کند که مجال بازگویی در اینجا نیست.
صرف نظر از همۀ دلایل موجود، اشکال مهمی که بر برداشت مساجد از کلمه بیوت وارد است، نگاه انتقادی قرآن و اهل بیت به مسجد و مساجد است که اجازه چنان برداشتی را از کلمه بیوت در آیه ۳۶ سوره نور، ناموجه و غیر منطقی می کند.
در این زمینه -اگر توفیقی نصیب شود اندکی مفصل تر سخن خواهم گفت- باید توجه داشت که آنچه مهم است، معرفت و روح معرفت و شناخت و درک و بینش و آگاهی نسبت به نگرش دین و اهل بیت(ع) به مساجد است. از نگاه انتقادی، مساجد همیشه مکانهایی برای شناخت و آگاهی نبوده‌اند، چه بسا مساجدی که بزرگترین فتنه‌ها در آنها پایه ریزی شد، مساجدی که رنگ و بوی نفاق داشت، چون مسجد ضرار که پیامبر دستور تخریب آن را داد، مسجدی که در آن سرهای قیام کنندگان عاشورا بر نیزه در آن وارد شد چون مسجد اموی دمشق. مسجدی که حضرت علی (ع) به شهادت رسیدند.

همانگونه که گاهی در گفتمان دینی هر منبری، منبر اهل بیت(ع) و منبر معرفت افزا نیست. همانطور که حضرت سجاد(ع)، در مجلس یزید، منبر را چهار پاره ای چوبی خطاب میکند. شیعه به دلیل برخورداری از نگاه انتقادی که در کلاس معارف اهل بیت(ع) آموخته و با آن رشد یافته است، باید که هوشیار باشد و هر خشت و گلی را تعظیم نکند و همواره به یاد داشته باشد که رفعت مکان تنها و تنها با مردان الهی و پیشوایان منصوب از سوی خداوند، معنا و هویت پیدا میکند و این مصداق روشن جایگاه و قبور اهل بیت(ع) است که به دستور و اذن خداوند، باید رفیع و با عظمت بنا و برافراشته گردد و همواره، ارجمند داشته شود.

_____________
۱۴۰۱/۲/۲۲ یزد، مسجد شاه طهماسب (شب سوم و آخر)
موضوع: به ارتفاع نام بلند بقیع!

با صلوات بر محمد و آل محمد و آرزوی سلامتی و توفیقات روز افزون برای جناب حجت‌الاسلام انصاری.

به مناسبت سالروز تخریب قبور ائمۀ بقیع( ع)، جناب استاد، مبحثی را آغاز کردند و در این بحث، به دلایل
عظمت و رفعت قبور ائمه و گرامی داشت مکانهای مقدسِ مرتبط با وجود گرانبهای اهل بیت(ع) پرداختند. بحثی ارزشمند که بسیاری از مؤمنین و شاید بسیاری از جمعیت شیعیان، نسبت به آن اطلاعات و یا آگاهی های کمتری داشته باشند. دنیایِ تکنولوژی امروز، با همۀ خرده فرهنگهای پیرامونش، از بشر خاکی، خیرهای بسیاری را گرفته است، از جمله دین و دین شناسی و حُبِّ خوبان را در قلوب بعضی از انسان ها کمرنگ کرده است. توجه به کلیساها، کنیسه ها و حتی بسیاری از معابد، از طرف پیروان ادیان مختلف، و در پی تبلیغات غلط دین ستیزان، بسی کمتر شده است. در جامعه شیعه نیز، این بی توجهی، نمود بیشتری دارد، تا آنجا که حتی برخی از غافلان، با دلایل سست و سلیقه‌ای، به مخالفت با بهسازی و بنیاد حرم و گنبد و هزینه کردن برای صحن و سرای ائمه اطهار(ع) پرداخته‌اند. در حالیکه توجه ندارند، اینگونه مخالفت ها در واقع، همراهی و تایید جمود فکری بدوی و روش عنودانۀ وهابیت تکفیری است. و از طرفی دیگر، مخالفت صریح با نصوص آیات قرآن است.
جناب استاد انصاری با استناد به آیۀ مبارک نور و دو آیه بعد از آن که موقوف المعانی هستند، به بحث، دربارۀ این طرز فکر غلط به خصوص در جامعه شیعه پرداخته و با سخنانی ارزشمند و روشمند، افقی تازه برای مخاطبان خود در این مبحث گشودند. بنا به بیان ایشان، سوره نور، سوره خجسته‌ای است که آیه نور در آن قرار دارد. تفسیر و تأویل آیۀ نور فوق العاده سنگین است و جهت گیری‌های معرفتی دشوار و سختی به لحاظ فهم قاصر و کوتاه ما دارد و نوعی جهان‌بینی جامع نسبت به احاطه قیومیت خداوند بر همۀ هستی ماسوی الله را در خود دارد.
اگر چه موضوع بحث جناب استاد، تفسیر آیۀ نور نیست، بلکه با دو آیه پسین یعنی آیات ۳۶ و ۳۷ که متوقف بر آیۀ نور است، ارتباط دارد، اما جسته و گریخته به آیۀ نور نیز در مبحث کنونی، پرداختند، و برای روشنگری در بحث، باز هم یادآور شدند که آیۀ نور برای جامعه شیعه شناخته شده تر است و آن را بسیار خوانده، دیده و استماع کرده‌اند. تا جاییکه به طور حتم یک شیعه میداند که واژگانی چون:« زُجاجه»، «قندیل نورانی»، «چراغ فروزان»، «شعلۀ پرفروغ»، «نور علی نور»، که در این آیۀ شریفه آمده و اسباب هدایت کسانی است که خداوند اراده کرده است هدایتشان کند، خاندان نور، یعنی اهل بیت(ع) و پیامبر خاتم حضرت محمد مصطفی(ص) هستند.
بنابر این، روشن و پیداست که در آیۀ بعد، خداوند میفرماید؛ این مراکز هدایت، در خانه هایی قرار دارد که خداوند اجازه داده است، ارجمند و رفیع و صاحب جایگاه و مقام باشند. همچنانکه در جلسات قبل، جناب استاد اشاره کردند که وقتی آیه نازل شد، شخصی از اصحاب به خانه حضرت علی(ع) و حضرت زهرا(س) اشاره کرد و از پیامبر(ص) پرسید: آیا شامل این خانه هم میشود؟ و حضرت پاسخ فرمودند: «آری، این از بهترین آن خانه هاست». این، تفسیر درست این آیه و تعبیر صحیح آن است. و اما در باب معنای لغوی واژگانی چون«بیوت» که مفسرین به غلط و گاهی از روی عمد، آن را تنها، به مسجد تفسیر و معنا کرده‌اند، جناب استاد با استناد به تفاسیر معیاری، همچون تفسیر شیخ طبرسی(۴۶۸-۵۴۸ق)، تفسیر سید عبدالحسین طیب(۱۲۷۲-۱۳۷۰ش) و همچنین روایت مستندی از گفتگوی قتاده بن دعامه، با امام باقر(ع)، یکی از مفسران بنام روزگار خود و متخصص در حوزۀ ادبیات عرب، (در جلسات قبل توضیح داده شده و در چکیده های منبر در کانال واتساپ و تلگرام و پیج اینستا و سایت «نگاه تازه» موجود است)، به معنای صحیح کلمه «بیوت» یعنی «خانه‌ها» پرداختند و آن تفسیر نادرست که طی آن، بعضی از مفسرین از کلمه «بیوت»، معنای مسجد را استفاده کرده بودند، مردود ساخته و فرمودند؛ چنین تفسیرهایی که در جهت کم رنگ ساختن یاد و نام اهل بیت(ع) و در جهت به فراموشی سپردن مقام و منزلت آن بزرگواران است، تفسیری غلط و بلکه گاهی از سر عناد و مذهب ستیزی است.
بر این اساس و با توجه به معنای کلمۀ «بیوت» و اذن خداوند مبنی بر ارج گذاشتن به این خانه ها، و روایات ائمۀ معصومین، که همۀ اهل بیت(ع) تصریح کردند، باید گفت، که نه فقط محل زندگی، بلکه هر نقطه ای که به اهل بیت(ع) اتصال داشته باشد، ولو مزار این بزرگواران، مصداق آیۀ «فِی بُیُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَیُذْکَرَ فِیهَا اسْمُهُ یُسَبِّحُ لَهُ فِیهَا بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ» است و خداوند اجازه داده است تا رفعت مقام داشته باشند.

مجلسی اول(محمد تقی، ۱۰۰۳-۱۰۷۰ق) در شرح این جمله از زیارت جامعۀ کبیره «فجعلکم‌  فِی  بُیُوتٍ  أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ یُذْکَرَ فِیهَا اسْمُهُ‌» که در آن به آیه ۳۶ سوره نور استشهاد شده است، پس از آنکه تفسیر آیه را بیوت اهل بیت(ع) می‌خواند، بیوت را دو تقسیم می کند. «المراد بالبیوت، [إمّا] البیوت المعنویه: التی هی بیوت العلم و الحکمه و غیرها من الکمالات و الذکر فیها کنایه عن الاستفاضه منهم، أو الصوریه: التی هی بیوت النبی و الأئمه علیهم السلام فی الحیاه و مشاهدهم بعد الوفاه؛ مقصود از بیوت، یا بیوت معنوی است که عبارت از بیت علم و حکمت و غیر آنها از کمالات و فضائل است و در آن صورت مراد از ذکر در آن خانه ها، طلب فیض کردن از ایشان است؛ یا آنکه بیوت ظاهری مقصود است که خانه های پیامبر و ائمه (ع) در ایام حیات و مشاهده مشرفۀ آنان پس وفات است». (مجلسی، روضه المتقین، ج ۵، ص ۴۸۴)
در ادامه استاد انصاری به چند نکته اشاره کردند. ایشان فرمودند یکی از مفسرین معاصر سنی زده که بنیادهای هویت شیعی خود را از دست داده است، در تفسیر خود، بیوت را صرفاً به مساجد معنا کرده که البته تفسیری غلط است، ولی در باب تفسیر لغت «تُرفَعَ» می‌نویسد، این رفعت، اعم از رفعت مادی، رفعت بنایی و رفعت مقامی و جایگاهی است. یعنی خداوند این بیوت را اعلام کرده و اذن داده است که به دو جهت رفعت داده شوند؛ یکی به جهت رفعت بنا و عظمت ساخت و عمران، تا هر چه در توان دارند، آنها را شکوهمند و کارآمد بسازند و دیگری از جهت معنوی، که باید جایگاه آنها را ارج بگذارند و نام و یادشان را با عظمت ذکر کنند. بنابر این دیده می شود امثال این مفسر هم در موضوع «ارتفاع دهی» و «رفیع ساختن» موضوع بیوت، صرف نظر از مراد و مقصود از آن، با دیدگاه درست در این باره هم رأی هستند.
اما آیا تمام مطلب در مورد این فراز از آیه همین مقدار است؟ باید پاسخ داد: خیر. شیخ طبرسی می‌گوید این «رفعت مطلق» است. به این معنا که هم عظمت بنا و عظمت جایگاه و رفعت مقام و علو و هم صدای ذکر خدا، توسل و حتی حاجت طلبیدن از خدا، در این مکانها باید بالا برود. شیخ طبرسی که بزرگترین مفسر قرآن در تاریخ تشیع است، بر این مطلب تاکید دارد و بیان میکند که علاوه بر ارتفاع منزلت، انسان باید در این مکانها گشوده زبان و حاجتمند و نیازخواه باشد و با صدای رسا و دستهایی به درگاه خدا و رو به آسمان گشوده، نیایش و عبادت کند و حاجات و خواسته هایش را صدا بزند، این بیوت نورانی، علاوه بر مقام و منزلت رفیع، خواستگاه برآوردن حاجتِ حاجتمندان و محل رفع طلبِ طالبان و نیازمندان است.(مجمع البیان، بیروت، ج ۷ ، ص ۲۵۳) زیرا قرآن کریم، در عبارت «أن تُرفَعَ» این رفعت و عظمت در جایگاه را به صورت مطلق بیان کرده است و این جایگاه باید از هر نظر رفعت داشته باشد. این مکانهای شریف و مقدس، جایی است که به واسطۀ اهل بیت(ع) حوائج و خواست‌های نیازمندان و دردمندانی که به درگاه الهی برآمده اند، اجابت می شود. همچنین -ناگفته نماند- هر کجا از این کرۀ خاکی که نام اهل بیت(ع)، معارف اهل بیت(ع)، ذکر، توسل، روضه‌ و مرثیه و مدیحه خوانی برای آنان خالصانه برپا شود، اعم از مسجد، تکیه، علویه، حسینیه، فاطمیه، زینبیه، مهدیه، منزل، محفل، خیمه، موکب، و حتی دل شکسته‌ای را که به نام اهل بیت(ع) و به یاد اهل بیت(ع) گره زده باشند، با هر آنچه که متعلقات آنهاست، مقدس، شایستۀ احترام، نورانی و در یک کلمه «بیوت ارتفاع یافتۀ الهی» است.

_____________

🔷 سخنرانی

به مناسبت درگذشت آموزگار فرزانه،
شادروان حاج علی‌اصغر رئیس‌زاده
🔷 یزد، مسجد اعظم، امامزاده سید جعفر(ع)
پنجشنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۱

ساعت ۸:۳۰ تا ۹ صبح

موضوع: #مرگ اندیشی؛ گشایش افق های تازه

◼◼◼◼◼◼◼◼◼◼◼◼◼◼◼◼◼◼◼◼◼

گزارش محتوای منبرها در سایت نگاه تازه و کانال تلگرام و واتساپ
h-ansari.net
لینک پخش زنده (لایو) و تصویری در اینستاگرام
منبرها، کلاس و نشست ها- حسین انصاری:
https://instagram.com/menbar_ansari?i

_____________

۱۴۰۱/۲/۲۲ یزد، مسجد اعظم، امامزاده سید جعفر(ع)
*موضوع: مرگ اندیشی؛ گشایش افق های تازه*

_با صلوات بر محمد و آل محمد و آرزوی سلامتی و طول عمر برای جناب حجت‌الاسلام انصاری._
استاد در این مجلس به بحثی در زیر مجموعۀ مباحث مرگ اندیشی پرداختند، موضوعی که شاید بیش از شش سال، در مجالس مختلف از سخنرانی های جناب استاد انصاری، زیر مجموعه هایی را به خود اختصاص داده و در مجالسی داخل و خارج استان یزد، از آن سخن گفته شده است. موضوعاتی که در حوزۀ اندیشه، درنگ و تفکر دربارۀ مرگ بوده است. شاید برای برخی مخاطبان، موضوع مرگ و مرگ اندیشی، جذابیتی نداشته باشد که این مسئله بی ربط به تلاشهایی از سوی جوامع غربی، و فرهنگ مادی حاکم بر سیاست و سرمایه در جهان کنونی، برای فراموش کردن یاد مرگ از زندگی مردم نیست. نزدیک به دو قرن و نیم، دنیای جدید، تلاش کرده است تا یاد مرگ در اذهان مردم کم رنگ شود، اما همانطور که استاد در مقدمه و طی مباحث شش سالۀ گذشته هم ، یادآور شده‌اند، بحث مرگ یک بحث علمی و فلسفی است. در دو سه سال اخیر، موضوع مرگ اندیشی نه تنها جنبۀ علمی و فلسفی بودن آن اهمیت پیدا کرده، بلکه به رسانه های خبری خواب رفته هم سرایت کرده و به تولید برنامه هایی با محتوای «زندگی پس از مرگ» و حتی آنان نیز به نوعی به موضوع مرگ اندیشی و یاد مرگ پرداخته اند که البته هنوز بسیار جای کار دارد. آنهایی که ساده‌انگارانه، فکر میکنند، این فقط دینداران و روحانیت سنتی است که به مرگ و مرگ اندیشی، اهمیت میدهد، سخت در اشتباه هستند زیرا دنیای پیشرفتۀ غرب نیز به اهمیت این مبحث تن داده و حتی به صورت جدی و علمی آن را دنبال میکند. تا جاییکه امروزه متفکران و نویسندگان و هنرمندان، در جوامع علمی فرهنگی، بخشی از مطالعات و آثار خود را به این مسئله اختصاص داده اند. به نظر می رسد تأملات مرگ اندیشانه، هنوز برگ های شگفت آوری از دفتر اندیشه و تعقل بشری را به خود باید اختصاص بدهد و مرزهای ناشناخته‌ای را که به جهان پس از مرگ تعلق دارد ناباورانه بکاود.
در همین زمینه ، یکی از مباحثی که جناب استاد انصاری در این جلسه و در امتداد مباحث پیشین، مطرح کردند، مسئلۀ «گشایش افق های تازه در سایۀ مرگ اندیشی» است. گر چه ایشان در مباحث گذشته نیز از این زاویه، موضوع را بررسی کرده‌اند.
برای نمونه، _گشودگی جهان در پرتو باور به اندیشه مرگ در چارچوب دینی_ است. یک دیدگاه غلط از دیرباز به جامعه بشری تلقین شده، دال بر اینکه کسانی به مسئلۀ مرگ فکر میکنند، که آدمهای بسته ذهن و جمود نگری هستند. آدمهایی که ذهن‌شان باز نیست و با چشم کم سو و در افق بسته به هستی نگاه می‌کنند. در برابر این دیدگاه غلط، استاد انصاری یک اصل اثباتی را در آموزه های قرآنی مطرح کرده‌اند و آن عبارت است از جهانی فراخ‌تر، وسیع‌تر و پر از شور زندگی. چرا که قرآن کریم بیان روشنی نسبت به این حقیقت دارد. زیرا هنگامی که از معاد، یاد می کند از جهانی زنده‌تر از جهان مادی و زنده‌تر از زندگی امروزین بشر، سخن میگوید که دروازۀ آن، مرگ است و به ناچار باید از این گذرگاه سخت، به آن جهان فراخ و گسترده رسید. قرآن کریم حیات آخرت را زنده تر از دنیای زندگان می‌داند. جهان برزخ را هوشیارانه‌تر می‌داند،‌ خواه مینوی باشد یا جهنمی، آن جهان را زنده تر از این دنیا می‌نامد. اگر به این آیۀ قرآنی فکر کنیم: «وَمَا هَذِهِ الْحَیَاهُ الدُّنْیَا إِلَّا لَهْوٌ وَلَعِبٌ وَإِنَّ الدَّارَ الْآخِرَهَ لَهِیَ الْحَیَوَانُ لَوْ کَانُوا یَعْلَمُونَ . این زندگى دنیا جز سرگرمى و بازیچه نیست و زندگى حقیقى همانا [در] سراى آخرت است. اى کاش مى‏ دانستند». (عنکبوت/ ۶۴) به یقین باور میکنیم که سرای آخرت، سرای زنده‌تری است. زندگی و زنده بودن و احساس و درک و شعور داشتن در این دنیا، ضعیف‌تر از سرای آخرت است. این دنیای مادی که در آن زیست می‌کنیم با این اطلاعات و بینش‌ها، به اندازۀ سرای برزخ نمیرسد.
نمونۀ دیگر در این راستا، موضوع _«پروژۀ یاد، راهی به ابواب رحمت الهی»_ بوده است. اما پروژه یاد به چه معناست؟ پروژۀ یاد یعنی یک جریانی که سعی میکند یاد مردگان را زنده کند و نام آنها را یادآور شود. در دنیای جدید از قرن نوزدهم، مربیان جامعه، به این سمت رفتند که راجع به مردگان و دنیای پس از مرگ، کمتر سخن بگویند و به موضوع آن تا جاییکه می شود نپردازند و کام شیرین زندگی را با یاد مرگ، بر خود تلخ نکنند. اما در نگاه دینی از قرن‌ها پیش، یاد رفتگان، اهمیت وجودی و معرفتی داشته است. همانطور که ابراهیم(ع) در کنار کعبه اینگونه دعا می‌کند: «رَبَّنَا اغْفِرْ لی وَ لِوالِدَیَّ وَ لِلْمُؤْمِنینَ یَوْمَ یَقُومُ الْحِسابُ. پروردگارا روزى که حساب برپا مى‏شود بر من و پدر و مادرم و بر مؤمنان ببخشاى». (ابراهیم/۴۱) همین یک آیه از قرآن کافی است، که بدانیم باید از رفتگان یاد کرد و به یاد آنان بود تا راهی به رحمت الهی به روی انسان گشوده گردد.
در همان مبحثی که اسفندماه سال گذشته (۱۴۰۰) توسط جناب استاد بیان شد، از چشم انداز دیگری با استفاده از این آیه نشان داده شد؛ « وَفُتِحَتِ السَّمَاءُ فَکَانَتْ أَبْوَابًا؛ و آسمان گشوده می شود، پس به صورت درهایی در می آید».(نبأ/۱۹، ترجمه انصاریان) در این مبحث نیز گفته شد که در روز قیامت افراد می‌بینند که آسمان همه درهایی بوده است که از آن بی خبر بودند. اینها نمونه هایی از گشودگی معرفتی و توسعه جهان ذهن، در سایۀ موضوع مرگ از منظر دینی بود.
لذا در موضوع کنونی *«مرگ‌اندیشی ، گشایش افق های تازه»* یکی از شواهد بحث، آیه ای از سورۀ «ق» است. سورۀ مبارکه «ق» سورۀ عجیبی است که در ادبیات عرفانی و در هزارۀ گذشتۀ تاریخ اسلامی و ایرانی در تعبیرهایی همواره از ترکیب واژۀ *«قاف»* مثل «کوه قاف» استفاده ‌کرده‌اند؛ یعنی مقصدی بسیار دوردست که رسیدن به آنجا سخت و یا در توان و استعداد افراد نیست بلکه محال می نماید کسی به آن مقصد برسد. احتمال می رود واژه «قاف» در ادبیات عرفانی از نام همین سوره گرفته شده باشد. این سوره بسیار سورۀ پر محتوایی است، در زمینۀ مرگ، مسئلۀ مرگ و کیفیت مرگ و اینکه مرگ چگونه اتفاق می افتد و اینکه ورود به عالم قیامت کبری چگونه است.
اما شاهد بحث جناب استاد در سوره ق آیۀ ۲۲ است که می‌فرماید: «لَقَدْ کُنْتَ فِی غَفْلَهٍ مِنْ هَٰذَا فَکَشَفْنَا عَنْکَ غِطَاءَکَ فَبَصَرُکَ الْیَوْمَ حَدِیدٌ؛ [به او می گویند:] تو از این روز بزرگ در بی خبری و غفلت بودی، پس ما پرده بی خبری را از دیده [بصیرت] ات کنار زدیم در نتیجه دیده ات امروز بسیار تیزبین است».(ق/۲۲، ترجمه انصاریان).
در این آیه، *اولاً* غفلت انسان را پیش از مرگ و قیامت، تثبیت می‌کند. *دوم،* بیان می‌کند که جهان پس از مرگ پرده‌ها را کنار میزند. آنچه فضای زندگی و تفکر و درنگ و اندیشه‌های انسان را بسته بود و‌ تاریک ساخته بود، کنار می‌زند. *سوم،* چشم را تیز بین می‌کند. یعنی یک جهان بی مانند با عظمت های وجودی فراتر از جهان مادی، به امر خداوند، جلوی چشم آدمی باز و گشوده می‌شود. *چهارم،* یک پرده بیشتر کنار زده نمی شود و زوال آن پرده به گونه ای است که همۀ پرده های غفلت را یکجا زائل و نابود می کند. و آن پرده چیزی جز خودیت آدمی نیست. این نکتۀ معرفتی در غزلی از دیوان حافظ به خوبی نمایانده شده است، آنجا که در جواب طعنۀ ملائکه، به وقت خلقت انسان که گفتند خدایا می خواهی موجودی را بیافرینی که در زمین فساد می‌کند و خونریزی؟ حافظ به ناتوانی فرشتگان طعنه می زند و اینگونه می‌گوید:
فرشته عشق نداند که چیست ای ساقی
بخواه جام و گلابی به خاک آدم ریز
و در پایان این غزل زیبا میگوید:
میان عاشق و معشوق هیچ حائل نیست
تو خود حجاب خودی حافظ از میان برخیز
یا درجای دیگری از مرگ، به عنوان تقدیم جان، یعنی همه هستی بنده را به خداوند سپردن یاد می کند:
این جان عاریت که به حافظ سپرده دوست
روزی رسم به خدمت و تقدیم وی کنم
در شرح این آیه، مفسرین، معمولاً این پرده‌ را که جلوی چشم انسان آویخته شده است نه یک پرده، که پرده‌هایی چون؛ غفلت، جهالت، خودخواهی، لذت، شهوت، هواهای نفسانی، و… تعبیر می‌کنند در حالیکه قرآن، در این آیه فقط از یک پرده سخن می‌گوید! «ما از تو پرده‌ات را کنارزده‌ایم». کلمه مفرد «پرده» که بی واسطه به وجود و ذات آدمی اضافه و نسبت داده شده است، اشاره روشنی دارد که وجود مادی انسان، همان پرده ای است که در قیامت آن را کنار می‌زنند و هر چه هست در اندرون همان پرده است، «و کل الفرا فی جوف الصید».
شگفتا که چه عظمتی در این آیات نورانی وجود دارد و چه زیبا قرآن آن حقایق بزرگ را به شیوایی بیان کرده است. امید آنکه بتوانیم به اندازۀ ظرف وجودی خود، حقایق قرآن را درک کنیم و از آن استفاده ببریم و فراموش نکنیم که از دیدگاه قرآن، مرگ، گشایش افق های تازه‌ای است.

 

_____________

روز هشتم شوال
مصادف با ۹۹ امین سالگرد تخریب مرقد ائمۀ بقیع

عراق، بغداد ۱۴۴۳

تظاهرات هزاران نفر از شیعیان
برای تجدید بنای بارگاه ائمه بقیع علیهم السلام
h-ansari.net
@menbar_ansari

 

_____________

 

_____________

کانال واتساپ؛

https://chat.whatsapp.com/FgKYbi1lkbDJomrcfXNczW